Φιλτράρισμα

Βλέπετε 1–15 από 40 αποτελέσματα

Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Επιστήμες

Ένας άλλος νους

Πίτερ Γκόντφρεϊ- Σμιθ

Αν αναρωτηθήκατε ποτέ με τι μοιάζουν οι εξωγήινοι, το χταπόδι ίσως είναι η πιο εύστοχη απάντηση! Από παλιά θεωρούσαμε τα πτηνά και τα θηλαστικά ως τα ευφυέστερα πλάσματα στη Γη. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σαφές πως υψηλή ευφυΐα έχουν επίσης αναπτύξει εξαιρετικά διαφορετικές μορφές ζωής – και συγκεκριμένα τα κεφαλόποδα, και πάνω απ’ όλα τα χταπόδια. Κι αυτό γιατί μεταξύ άλλων παρατηρήσαμε ότι, τουλάχιστον τα χταπόδια, όταν βρίσκονται σε αιχμαλωσία βρίσκουν τρόπους να εκδηλώνουν τις συμπάθειες, τις αντιπάθειες ή την περιφρόνησή τους, κλέβουν τροφή από γειτονικές δεξαμενές, σβήνουν όσα φώτα τούς ενοχλούν (!), ενώ εκτελούν και θεαματικότατες αποδράσεις…

Ο Πήτερ Γκόντφρυ-Σμιθ, διακεκριμένος φιλόσοφος της επιστήμης και δεινός δύτης, περιγράφει πώς συμπεριφέρονται τα χταπόδια που ζουν ελεύθερα κοντά στις ακτές της Αυστραλίας και, ταυτόχρονα, προσπαθεί να απαντήσει σε μια σειρά από καίρια ερωτήματα: Πώς απέκτησαν τα ζώα συνείδηση του εαυτού τους; Αποτελεί άραγε τυχαίο γεγονός ότι η διαδικασία της εξέλιξης μας έδωσε τουλάχιστον δύο διαφορετικές μορφές ευφυΐας; Τι είδους ευφυΐα διαθέτουν τα κεφαλόποδα; Πώς έγινε τόσο έξυπνο το χταπόδι, τη στιγμή που ζει λίγο και έχει περιορισμένη κοινωνική ζωή; Πώς είναι να έχεις οχτώ πλοκάμια με τόσο πολλούς νευρώνες ώστε αυτά να μπορούν να «σκέφτονται από μόνα τους»;

Τούτο το συναρπαστικό βιβλίο, το οποίο έχει μεταφραστεί σε τουλάχιστον 20 γλώσσες, αλλάζει οριστικά την αντίληψη και την εικόνα που έχουμε για τα χταπόδια, για την εξέλιξη της ευφυΐας και για την ίδια την ουσία της ζωής στον πλανήτη μας!

Προσθήκη
€17.00

Ιστορία

Ένας μικρός ελληνικός κόσμος. Τα δίκτυα στην αρχαία Μεσόγειο

Ιράντ Μάλκιν

Ο ελληνικός πολιτισμός γεννήθηκε όταν οι αρχαίοι Έλληνες άρχισαν να μεταναστεύουν, να διασκορπίζονται και να ιδρύουν νέες κοινότητες σε παράκτιες περιοχές. Αυτές οι κοινότητες, οι αποικίες, λειτουργούσαν ως αποκεντρωμένα δίκτυα γύρω από ένα εικονικό κέντρο, τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα – μια οπτική αντίστροφη από τη ρωμαϊκή θέαση του mare nostrum. Θα ήταν εύλογο άραγε να εκφράσει κανείς τον θαυμασμό του για τους Έλληνες, που δημιούργησαν έναν τέτοιο πολιτισμό παρά τη σταθερά αυξανόμενη απόσταση ανάμεσα στα σημεία εγκατάστασής τους, τα συνεχώς διευρυνόμενα δίκτυά τους και την απουσία όμορων εδαφών;

Στην εποχή μας η έννοια του δικτύου κυριαρχεί (δίκτυα τηλεοπτικά, μεταφορών, ηλεκτροδότησης, διαδίκτυο κ.λπ.) και είμαστε περισσότερο ανοιχτοί σε έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης τέτοιων ιστορικών ερωτημάτων. Στην προσπάθειά μας να εξετάσουμε τον σχηματισμό των αρχαίων δικτύων, μέσω των οποίων αναδεικνύονταν και διαδίδονταν τα κυριότερα κοινά χαρακτηριστικά του πολιτισμού και της ταυτότητας των Ελλήνων, το μοντέλο του «μικρού κόσμου» και οι νέες ιδέες της θεωρίας των δικτύων μάς προσφέρουν μια πανοραμική θέαση του πανελλήνιου ιστού, με τους «κόμβους», τους «δεσμούς» και τις «ροές» του, φωτίζοντας σημαντικές πτυχές της αρχαϊκής κοινωνίας.

Προσθήκη
€26.00

Επιστήμες

Τα μαθηματικά της πανδημίας

Μανουέλ ντε Λεόν - Αντόνιο Γκόμεζ Κοράλ

Από τον λοιμό των Αθηνών, το 430 π.Χ., και τη μαύρη πανώλη τον 14ο αιώνα ώς την ισπανική γρίπη το 1918 και την COVID-19 στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2020 η ανθρωπότητα έρχεται περιοδικά αντιμέτωπη με πανδημίες που έχουν τεράστιες κοινωνικές επιπτώσεις. Σήμερα, βέβαια, ζούμε σε μια εποχή πολύ διαφορετική από εκείνη των αρχαίων Αθηναίων ή των Ευρωπαίων του Μεσαίωνα, ή ακόμα και από εκείνη στην οποία βρισκόταν ο κόσμος κατά το πρώτο τέταρτο του 20ού αιώνα. Ξέρουμε ποιον πολεμάμε και δουλεύουμε με προηγμένα εργαλεία· αυτά συγκροτούν ένα πλαίσιο στο οποίο τα μαθηματικά παίζουν εξέχοντα ρόλο και αποδεικνύονται όπλο καθοριστικής σημασίας. Οι μαθηματικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται προκειμένου να προλαμβάνουμε, να προβλέπουμε, να ελέγχουμε και να καταπολεμούμε τις ασθένειες αξιοποιούν πρακτικά όλο τον επιστημονικό κλάδο, από τις διαφορικές εξισώσεις μέχρι τη βελτιστοποίηση, ενώ περιλαμβάνουν επίσης τη στατιστική, τις χρονοσειρές, τις αλυσίδες Μαρκόφ, τις αριθμητικές μεθόδους, τη γεωμετρία κ.λπ.· η μαθηματική επιστήμη βρίσκεται κυριολεκτικά στην υπηρεσία της κοινωνίας.

Προσθήκη
€15.00

Δοκίμιο

Ιστορία, έθνος και μυθιστόρημα στη Μεταπολίτευση

Δημήτρης Τζιόβας

H μελέτη της ελληνικής πεζογραφίας γινόταν μέχρι τώρα μέσα από διάφορα πρίσματα (γενιές, ξένες επιδράσεις ή ρεύματα), εδώ επιχειρείται μια διαφορετική της προσέγγιση μέσω του τραύματος, της μνήμης και της μεταφοράς, με τις έννοιες αυτές να χρησιμοποιούνται ως άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφονται οι συζητήσεις περί έθνους και μυθοπλασίας. Ο πιο πρόσφορος τρόπος για να δούμε το πώς αλλάζει η σχέση λογοτεχνίας και έθνους είναι μέσω του ιστορικού μυθιστορήματος. Το παλαιότερο ιστορικό μυθιστόρημα επεδίωκε να επιβεβαιώσει την εθνική ιστορία, να στηρίξει το έθνος, και ήταν γέννημα του ιστορισμού. Οι βασικές προϋποθέσεις του, όπως η χρονική απόσταση μεταξύ του χρόνου συγγραφής και της μυθιστορηματικής δράσης, ο διδακτικός του ρόλος ή η λειτουργία του ως συμπληρώματος της ιστορικής γνώσης, τίθενται υπό αμφισβήτηση. Το νέο μετα-ιστορικό μυθιστόρημα, απότοκο του μεταμοντερνισμού και επιβεβαίωση του παροντισμού, διερευνά την ετερότητα του έθνους, τις αποσιωπημένες πτυχές και τα τραύματα της εθνικής ιστορίας. Βλέπει το παρελθόν περισσότερο στο παρόν, αμφισβητεί τις εθνικές αλήθειες και δεν βασίζεται τόσο στη μαρτυρία όσο στη διερεύνηση του ιστορικού αρχείου, επιχειρώντας παράλληλα τη μετάβαση από το έθνος στον κόσμο και από την εσωστρεφή ματιά στη διασπορική. Η Μεταπολίτευση δεν φέρνει μόνο ένα νέου είδους μετα-ιστορικό μυθιστόρημα αλλά και νέες αναγνώσεις του παλαιότερου, καθώς η ιστορία δεν γνωρίζει το τέλος της αλλά αξιοποιεί τον ανατροφοδοτικό της διάλογο με τη μνήμη, το τραύμα και το αρχείο. Με έμφαση στη μεταπολιτευτική περίοδο και με συγκριτικές αναγωγές σε παλαιότερα κείμενα, σε αυτό το βιβλίο αναλύονται οι διάφοροι τρόποι εμπλοκής του μυθιστορήματος με το έθνος και την ιστορία του.

Προσθήκη
€24.00

Ιστορία

Τα χρώματα και οι μυστικές ζωές τους

Κάσια Σεν Κλερ

Το 2015 ξέσπασε σάλος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης γύρω από ένα φόρεμα. Οι μισοί το περιέγραφαν ως μπλε με μαύρο, ενώ οι άλλοι μισοί ως λευκό με χρυσό. Αυτό φυσικά έδειξε αφενός πόσο υποκειμενικό είναι το χρώμα, αφετέρου πόση αμηχανία νιώθουμε όταν πρέπει να ορίσουμε μια απόχρωση. Συχνά ξεχνάμε πόσο σημαντικό είναι το χρώμα στη ζωή μας. Αν όμως σκεφτούμε τους φωτεινούς σηματοδότες που ρυθμίζουν την κυκλοφορία, αν προσπαθήσουμε να μιλήσουμε για τα μάτια ενός αγαπημένου μας προσώπου, καταλαβαίνουμε πόσο καταλυτικό ρόλο έχει στην καθημερινότητά μας.

Σε αυτό το βιβλίο αναλύονται εβδομήντα επτά αποχρώσεις που έχουν ενταχθεί στις ευρύτερες κατηγορίες των χρωμάτων του ορατού φάσματος. Από το nude φόρεμα της Μισέλ Ομπάμα μέχρι το καφέ στις στρατιωτικές στολές που άλλαξαν τον τρόπο που διε­ξάγονται οι μάχες, από τη γαλάζια περίοδο του Πικάσσο μέχρι την ώχρα που χρησιμοποιούσε ο παλαιο­λιθικός άνθρωπος στα τοιχώματα των σπηλαίων — όλες αυτές οι συναρπαστικές ιστορίες φωτίζουν αθέατες πλευρές των χρωμάτων και μας μυούν στη γοητεία τους.

Η Kassia St Clair ανέλαβε ένα δύσκολο εγχείρημα και χάρη στο πάθος της για τα χρώματα κατάφερε να γράψει αυτή τη μελέτη πάνω στην αλληλένδετη σχέση μεταξύ ανθρώπινης ιστορίας και χρώματος.

Προσθήκη
€18.00

Επιστήμες

Γεωπολιτική του νερού. Μεταξύ συγκρούσεων και συνεργασίας.

Νταβίντ Μπλανσόν

Πολλοί θεωρούν τους υδάτινους πόρους εξίσου σημαντικούς με το πετρέλαιο, καθώς η έλλειψή τους θα μπορούσε αντίστοιχα να οδηγήσει σε μια ολέθρια «κρίση νερού», σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, ενώ διατυπώνονται προβλέψεις ότι η κρίση αυτή ενδέχεται να πυροδοτήσει ακόμα και πολεμικές συρράξεις. Ωστόσο, ο ρόλος του νερού στις συγκρούσεις δεν έχει διερευνηθεί ακόμη επαρκώς. Αν λάβουμε ως δεδομένο ότι το νερό προκαλεί τριβές στις σχέσεις μεταξύ των κρατών, σπανίως αποτελεί τη βασική αιτία μιας σύρραξης· μπορεί όμως να αποτελέσει γόνιμο έδαφος για συνεργασία, εάν υπάρχουν ειρηνικές προθέσεις. Η γεωπολιτική του νερού δεν εξαντλείται στις «κρίσεις νερού» που οφείλονται σε φυσική λειψυδρία, αλλά ασχολείται και με τις ανεπαρκείς πολιτικές διαχείρισης του νερού και με την αδυναμία κατοχύρωσης υδατικής ασφάλειας, προβλήματα τα οποία εντείνονται από την κλιματική κρίση. Παρ’ όλα αυτά, λύσεις υπάρχουν για μια «νέα κουλτούρα του νερού»· απομένει τώρα να εφαρμοστούν.

Μέσα από την ανάλυση συγκεκριμένων περιπτώσεων, ο Νταβίντ Μπλανσόν παρουσιάζει τις τρεις μεγάλες προκλήσεις στη διαχείριση του νερού στον 21ο αιώνα: προστασία των οικοσυστημάτων, παροχή πόσιμου νερού σε όλους και επαρκής υδροδότηση για τη γεωργία. Το νερό παίζει βασικό ρόλο στην κάλυψη των θεμελιωδών αναγκών του ανθρώπου, και γι’ αυτό αποτελεί, όπως το κλίμα, ένα παγκόσμιο διακύβευμα.

Η ελληνική έκδοση συνοδεύεται από Επίμετρο του Δρος Γεωπολιτικής Ιωάννη Ε. Κωτούλα στο οποίο εξετάζεται η υδατική ασφάλεια στη μακρά ιστορική διάρκεια.

Προσθήκη
€14.00

Δοκίμιο

Συζήτηση με τους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής

Λε Κορμπυζιέ

Η Συζήτηση με τους φοιτητές της αρχιτεκτονικής του Le Corbusier πρωτοκυκλοφόρησε το 1943, εν μέσω πολέμου, καρπός της επιθυμίας του μεγάλου αρχιτέκτονα και στοχαστή να απευθυνθεί άμεσα στους φοιτητές της αρχιτεκτονικής, αφού προηγουμένως είχε απορρίψει επανειλημμένα προτάσεις να διδάξει στο πανεπιστήμιο («Να διδάξω τι; Τη φιλοσοφία της ζωής;»). Με πρόταση του καθηγητή Δημήτρη Φατούρου, μια άλλη μεγάλη μορφή της ελληνικής αρχιτεκτονικής, η Σουζάνα Αντωνακάκη, μετέφρασε το κλασικό αυτό κείμενο, που κυκλοφόρησε στα ελληνικά εν μέσω δικτατορίας, το 1971. Η μετάφραση της Σ. Αντωνακάκη επανεκδίδεται σήμερα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, και η νέα αυτή έκδοση ακολουθεί πιστά την αισθητική της πρωτότυπης γαλλικής έκδοσης που είχε σχεδιάσει ο Jean Petit στις εκδόσεις Minuit. Έχει διατηρηθεί το εισαγωγικό κείμενο του Δ. Φατούρου που συνόδευε την έκδοση του 1971, και έχει προστεθεί ένα νέο προλογικό σημείωμα του Δημήτρη Αντωνακάκη.

Το σύντομο αυτό κείμενο είναι κατά κάποιον τρόπο μια πνευματική παρακαταθήκη του Le Corbusier. Η σημασία της συνείδησης και της ηθικής στάσης του αρχιτέκτονα και του πολεοδόμου, το βάρος της παιδείας του, η ευθύνη του απέναντι στον «αδελφό μας άνθρωπο», η αρχιτεκτονική ως κοινωνική αποστολή που απαιτεί από τους υπηρέτες της αφιέρωση, δόσιμο, το αρχιτεκτόνημα ως ζωντανή δημιουργία, η κατοικία ως κάλυκας της ζωής και καταφύγιο του ανθρώπου, η εναρμόνιση του αρχιτεκτονήματος με το περιβάλλον του, ο Νόμος του Ήλιου, της τοπογραφίας και της κλίμακας, η ποιητική διάσταση του έργου, είναι μερικές από τις ιδέες που εξαίρονται με μια φορτισμένη γλώσσα στο μοναδικό αυτό «μανιφέστο», που διατηρεί ατόφιο τον κλασικό του χαρακτήρα και την επικαιρότητά του.

Προσθήκη
€16.00

Επιστήμες

Η πτήση των ψαρονιών

Τζιόρτζιο Παρίζι

Πειραματικές αλήθειες που μοιάζουν να μην πειθαρχούν σε κανέναν νόμο, έρευνες που οδηγούν σε ανακαλύψεις οι οποίες ξαφνιάζουν ακόμα και τον ίδιο τον ερευνητή, η λάμψη της φυσικής και μαθηματικής διαίσθησης: αυτός είναι ο κόσμος τον οποίο ερευνά εδώ και τουλάχιστον πέντε δεκαετίες ο Τζόρτζιο Παρίζι, ο συγγραφέας αυτού του βιβλίου. Από τη στιγμή της εισόδου του το 1966 (από την πίσω πόρτα, αφού οι φοιτητές των δύο πρώτων ετών δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιούν την κεντρική είσοδο) στο Ινστιτούτο Φυσικής της Ρώμης μέχρι το βραβείο Νομπέλ, που σχεδόν το άγγιξε ήδη σε ηλικία είκοσι πέντε ετών, από τις πρωτοποριακές του μελέτες για τα σωματίδια μέχρι το ενδιαφέρον του για ποικίλα αινιγματικά φαινόμενα όπως οι αλλαγές φάσης, οι ύαλοι σπιν και η πτήση των ψαρονιών, από τον προβληματισμό του για το πώς γεννιούνται οι ιδέες ή για το νόημα της επιστήμης στην κοινωνία μας, το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας αποτελεί ένα ταξίδι στο ιδιοφυές μυαλό ενός φυσικού επιστήμονα που αναζήτησε τους κανόνες των πολύπλοκων συστημάτων, διότι τα απλά τού φαίνονταν ανέκαθεν λιγάκι βαρετά…

«Συχνά, το καλύτερο έργο μιας ζωής αφιερωμένης στην έρευνα προκύπτει τυχαία: πέφτεις πάνω του καθώς διασχίζεις έναν δρόμο που οδηγεί κάπου αλλού».

 

Προσθήκη
€14.00

Επιστήμες

Πίστωση χρόνου

Σου Άρμστρονγκ

Πώς και γιατί γερνούν οι οργανισμοί, και ιδιαίτερα οι άνθρωποι; Να ένα ερώτημα που ταλανίζει τους επιστήμονες εδώ και αιώνες. Οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί είναι πολλές: μεταξύ άλλων, η θεωρία περί «φθαρτού σώματος» (δηλαδή, ότι η φύση δεν έχει επενδύσει στην επιβίωσή μας μετά την αναπαραγωγική ηλικία), η ιδέα ότι η γήρανση οφείλεται στη φθορά από το πέρασμα του χρόνου (σαν τη σκουριά σε ένα παλιό αυτοκίνητο), η απομείωση των τελομερών (που σαν χρονοδιακόπτης μετρούν τι χρόνος απομένει στα διαιρούμενα κύτταρά μας), αλλά και ότι το γήρας και ο θάνατος είναι διαδικασίες γονιδιακά προγραμματισμένες. Ωστόσο, όλο και περισσότεροι έγκριτοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι το γήρας είναι μια «πάθηση» που μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε. Ορισμένοι, μάλιστα, φτάνουν στο σημείο να λένε ότι μπορούμε επίσης να τη «θεραπεύσουμε», κι έτσι να ζούμε για πάντα!

Η γήρανση αποτελεί ένα σχετικά όψιμο αντικείμενο σοβαρής μελέτης στο πλαίσιο των βιοϊατρικών επιστημών. Σε αυτό οφείλεται εν πολλοίς και το πλήθος των νεολογισμών που χρησιμοποιούνται σε τούτο το βιβλίο. Ωστόσο, η Sue Armstrong διανθίζει όλες αυτές τις τεχνικές λεπτομέρειες και τα ερευνητικά δεδομένα με προσωπικές εμπειρίες και συναρπαστικές αφηγήσεις για τα μεγάλα επιστημονικά επιτεύγματα που συνδέονται με τη μελέτη του γήρατος. Συνδυάζοντας, λοιπόν, την επιστημονική ακριβολογία με τη γλαφυρή αφήγηση, η Πίστωση χρόνου απευθύνεται τόσο σε γιατρούς, βιολόγους και άλλους επιστήμονες, όσο και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό, που αναζητά απαντήσεις σε ένα από τα πιο θεμελιώδη ερωτήματα γύρω από το φαινόμενο της ζωής.

Προσθήκη
€18.00

Κοινωνιολογία

Επί της ουσίας. Ιστορία των ναρκωτικών στην Ελλάδα (1875-1950)

Κωστής Γκοτσίνας

Τι κοινό έχουν μια γυναίκα που επιχειρεί να πηδήξει από το μπαλκόνι ξενοδοχείου της οδού Σταδίου αγκαλιά με την κόρη της, ένας άνδρας αγνώστων στοιχείων που βρίσκεται αναίσθητος στην Πλατεία Συντάγματος, μια νεαρή που μεταμφιέζεται σε άνδρα και περιπλανιέται νύχτα σε κακόφημες συνοικίες του Πειραιά, ένας μουσικός που εξορίζεται σε νησί του Αιγαίου, μια Γερμανοεβραία παιδαγωγός που δίνει τέλος στη ζωή της στην Αθήνα, ένας εύπορος ομογενής που αναγκάζεται να εγκαταλείψει την Αίγυπτο; Πρόκειται για πρόσωπα που η ζωή τους σημαδεύτηκε από τα ναρκωτικά στις αρχές του 20ού αιώνα, σε μια μεταιχμιακή εποχή, όταν ουσίες μέχρι πρότινος νόμιμες απαγορεύτηκαν.

Το “Επί της ουσίας” αφηγείται πώς η χρήση και η εμπορία ναρκωτικών έγιναν ποινικό αδίκημα και συνάμα αναδείχτηκαν σε κοινωνικό πρόβλημα, σε μια διαδικασία που συμπαρέσυρε ατομικά πεπρωμένα και διαμόρφωσε δημόσιες πολιτικές. Με βάση νομοθετικές διατάξεις, αστυνομικά αρχεία, διπλωματικά έγγραφα, εγκληματολογικές, ιατρικές και ψυχιατρικές πηγές, αρθρογραφία στον Τύπο, λογοτεχνικά κείμενα και άλλες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης, όπως το ρεμπέτικο, το βιβλίο εξετάζει τις μορφές και την έκταση που πήρε η χρήση ναρκωτικών στην Ελλάδα. Μελετά τον ρόλο που διαδραμάτισαν αφενός το θεσμικό πλαίσιο και αφετέρου οι κοινωνικές αναπαραστάσεις για τα ναρκωτικά. Διερευνά σε ποιον βαθμό οι εξελίξεις αυτές συνδέονταν με διεθνείς τάσεις και ποιες ήταν οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής περίπτωσης.

Όμως το βιβλίο δεν είναι μονάχα η ιστορία της εμφάνισης ενός νέου κοινωνικού φαινομένου. Αναλύει συγχρόνως ευρύτερες ανησυχίες της ελληνικής κοινωνίας που εκφράστηκαν μέσα από τους λόγους περί “τοξικομανίας” και εξηγούν γιατί η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών τροφοδότησε εντέλει έναν “ηθικό πανικό” δυσανάλογο με τις διαστάσεις του φαινομένου. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η “Ιστορία των ναρκωτικών στην Ελλάδα” φιλοδοξεί να συμβάλει στον νηφάλιο δημόσιο διάλογο περί εξαρτησιογόνων ουσιών, σε μια περίοδο όπου οι βεβαιότητες και οι πολιτικές για τα ναρκωτικά τίθενται σε ριζική επαναδιαπραγμάτευση.

Προσθήκη
€20.00

Επιστήμες

Ο κύκλος. Επιστήμη και τεχνολογία σε ανήσυχους καιρούς

Στέφανος Τραχανάς

Πώς συμβαίνει και σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης, ένας διαρκώς μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων να παραδίδονται χωρίς ­αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού και ψευδοεπιστήμης; Και πώς συμβαίνει επίσης, η πιο επιτυχημένη επιστημονική θεωρία όλων των εποχών ‒η κβαντομηχανική‒ να χρησιμοποιείται σήμερα ως το κατ᾽ εξοχήν εργαλείο χειραγώγησης και εξαπάτησης εκατοντάδων εκατομμυ­ρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, κάτω από τη «σημαία» της περίφημης Νέας Εποχής (New Age) και του ανατολικού μυστικισμού που πάει μαζί της; Και μάλιστα η «βιομηχανία» αυτή να έχει την ενεργό υποστήριξη ενός αυξανόμενου αριθμού πανεπιστημιακών καθηγητών στις ΗΠΑ και όχι μόνο; Πώς τελικά συνέβη και, ενώ η επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα οδήγησε στον Διαφωτισμό, στην κατάργηση των «ελέω θεού» καθεστώτων και τελικά στην εγκαθίδρυση των δημοκρατικών πολιτευμάτων, η επιστημονική επανάσταση των αρχών του 20ού αιώνα να βρίσκει σήμερα απέναντί της ένα διογκούμενο ρεύμα εχθρότητας απέναντι στο ίδιο το πνεύμα της επιστήμης; Μια βαθιά εχθρότητα της ίδιας φύσεως με εκείνη της Καθολικής Εκκλησίας απέναντι σε ό,τι εκπροσωπούσε ο Γαλιλαίος; Τη στήριξη στην εμπειρία και τον ορθό λόγο ως τη μόνη έγκυρη πηγή γνώσης για τον φυσικό κόσμο; Και είναι άραγε τυχαίο ότι αυτή η διανοητική εχθρότητα προς τη θεμελιώδη επιστήμη και τον Δια­φωτισμό, που βρίσκεται σήμερα σε έξαρση στις δημοκρατικές χώρες ‒αλλά και η μαζική απήχηση του ανορθολογισμού και της ψευδοεπιστήμης‒, έχει χτυπητές ομοιότητες με αντίστοιχα φαινόμενα που κυριάρχησαν στη μεσοπολεμική Γερμανία;

Τελικά, γιατί η θεμελιώδης επιστήμη άνθησε ‒σύμφωνα με τον ιστορικό της επιστήμης Τόμας Κουν‒ «μόνο στους πολιτισμούς που προέρχονται από την αρχαία Ελλάδα»; Δηλαδή μόνο στους πολιτισμούς που πήραν πάνω τους το στοίχημα της δημοκρατίας και το έφεραν ώς εδώ;

Και αν όντως επιστήμη και δημοκρατία πήγαιναν πάντα μαζί, μήπως η εχθρότητα προς την επιστήμη ‒η εχθρότητα όχι προς τις τεχνολογικές εφαρμογές της, αλλά προς το ίδιο το πνεύμα της επιστήμης, τον ριζικό αντιδογματισμό της‒ ήταν πάντα ένα κακό σημάδι για το μέλλον της δημοκρατίας της ίδιας;

Τούτο το βιβλίο γράφτηκε κυρίως για να υποστηρίξει τη βασιμότητα ­αυτών των ερωτημάτων, με τα αναγκαία τεκμήρια, και απλώς να υπαινιχθεί πιθανές απαντήσεις τους. Απευθύνεται σε κάθε ανήσυχο πολίτη του καιρού μας.

Προσθήκη
€16.00

Δοκίμιο

Αρχιτεκτονική ποιητική. Κείμενα 1959-2019

Σουζάνα Αντωνακάκη

Η Μαρία Σουζάνα Κολοκυθά-Αντωνακάκη (1935–2020) είναι η πιο γνωστή Ελληνίδα αρχιτέκτονας της γενιάς της, εντός και εκτός των συνόρων της χώρας μας. Η ενεργή παρουσία της στην αρχιτεκτονική σκηνή για έξι δεκαετίες, από την ολοκλή­ρωση των σπουδών της στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο το 1959 μέχρι το τέλος της ζωής της το 2020, είναι από μόνη της εντυπω­σιακή. Μολαταύτα, τα περισσότερα κείμενα από τις δημόσιες ομιλίες και διαλέξεις των έξι αυτών δεκαετιών της σταδιοδρομίας της παρέμεναν έως σήμερα αδημοσίευτα ή δυσεύρετα.

Ισορροπώντας ανάμεσα στις αναφορές της στους κόσμους της φιλοσοφίας και των καλών τεχνών, η Αντωνακάκη αποτελούσε η ίδια την ενσάρκωση της βαθιάς της πεποίθησης ότι η αρχιτεκτονική αποτελεί πολιτισμικό αγαθό. Τα κείμενά της αναπτύσσονται γύρω από ζητήματα όπως: η ποιητική σύλληψη του κτισμένου περιβάλλοντος της καθημερινότητάς μας, η σημασία των ορίων, της κίνησης και των μεταβάσεων στην αρχιτεκτονική, η χρήση του χρώματος στην αρχιτεκτονική και στην πόλη, η θεατρικότητα και η κατοίκηση, οι σχέσεις χρόνου και χώρου στην αρχιτεκτονική, ο διάκοσμος και η ποιητική διάσταση των αντικειμένων της καθημερινής ζωής, η αρχιτεκτονική της πολυκατοικίας και η συσχέτιση της ελληνικής πόλης με τον τόπο και το φυσικό περιβάλλον. Γράφοντας ανοιχτόκαρδα για την τέχνη της, με τη χαρακτηριστική της ευρυμάθεια και ευαισθησία, η Αντωνακάκη προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό τα κλειδιά που του χρειάζονται για να μάθει να κοιτάζει με οξύτερο, κριτικό βλέμμα το χώρο όπου ζει και κινείται καθημερινά.

Προσθήκη
€35.00

Ιστορία

Το Μονοπάτι

Μάικλ Πιούετ-Κριστίν Γκρος Λο

Πριν από περίπου δυόμισι χιλιάδες χρόνια, σχεδόν παράλληλα με την ανάπτυξη της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας, εμφανίστηκαν τα διδάγματα των Κινέζων φιλοσόφων, οι οποίοι επιδίω­ξαν να απαντήσουν σε θεμελιώδη ερωτήματα της ζωής, όπως πώς μπορούν οι άνθρωποι να βελτιώσουν τον εαυτό τους και την κοινωνία τους. Μία από τις πλέον ανατρεπτικές ιδέες του κινεζικού τρόπου σκέψης είναι ότι η καλλιέργεια και η μεταμόρφωση του ατόμου δεν προκύπτουν από την εσωτερική αναζήτηση ενός κρυμμένου «αληθινού εαυτού» —πεποίθηση διάχυτη στις δυτικές κοινωνίες— αλλά από την καλλιέργεια του νου και των συναισθηματικών μας αντιδρά­σεων στα απρόβλεπτα γεγονότα του κόσμου. Αντίστοιχα, η ποιότητα των ανθρώπινων σχέ­σεων δεν προκύπτει από την εφαρμογή αφηρημένων, υπερβατικών ιδεών, αλλά από τις απλές «τελετουργίες» που πραγματοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή· η δύναμη δεν προκύπτει από την επιβολή αλλά από τον αυτοέλεγχο· η αριστεία επιτυγχάνεται μέσω των επιλογών που κάνουμε και δεν προκαθορίζεται από τις φυσικές μας ικανότητες. Απαύγασμα μακροχρόνιας ενασχόλησης με την κινεζική σκέψη και φιλοσοφία, το βιβλίο του Μάικλ Πιούετ και της Κριστίν Γκρος-­Λο είναι ένα έργο που μας προσκαλεί να αμφισβητήσουμε θεμελιώδεις πεποιθήσεις μας για το πώς μπορούμε να ζούμε καλά. Το Μονοπάτι δεν είναι μια προκαθορισμένη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσουμε αλλά ο δρόμος που διανοίγουμε καθημερινά καθώς προχωρούμε.

Προσθήκη
€15.00

Βιογραφία - Μαρτυρίες

Η αυτοβιογραφία του φωτός

Γιώργος Γραμματικάκης

«Γεννήθηκα πριν από αιώνες αιώνων, σε έναν Χώρο όπου δεν υπήρχε χώρος, και σε έναν Χρόνο όπου δεν υπήρχε χρόνος. Με ένα περίεργο ωστόσο τρόπο, αισθάνομαι ότι προϋπήρχα της γενέσεώς μου. Κι ενώ από τότε όλα έχουν αλλάξει, εγώ αισθάνομαι ότι τίποτε δεν αλλάζει. Η παρουσία μου μετρά το αιώνιο.

Δεν αξίζει άλλωστε να συζητά κανείς για πράγματα –την γένεσή μου και την γένεση του Κόσμου– που προκαλούσαν ανέκαθεν διαμάχες. Αυτό που ενισχύει την αυτοπεποίθησή μου είναι ότι η παρουσία μου έμοιαζε πάντοτε πρωταρχική: στους μύθους ή σε ό,τι ονομάζεται επιστήμη, στα έργα των θνητών αλλά και στις θρησκείες, το φως έπαιζε πάντοτε ρόλο ιδιαίτερο. Κατά καιρούς πολλοί διερωτήθηκαν για την φύση του, και άλλοι πάλι έμειναν απλώς στον θαυμασμό και την αποδοχή… Εγώ λοιπόν, που είμαι το παλαιότερο, το αρχέγονο φως, ήρθε η ώρα να μιλήσω λίγο για τον εαυτό μου».

Με αυτά τα λόγια αρχίζει την αυτοβιογραφία του το αρχέγονο φως, που η ανακάλυψή του το 1965 υπήρξε από τις σημαντικότερες στην ιστορία της κοσμολογίας. Πριν δώσει τον λόγο στο ίδιο το φως, ο γνωστός συγγραφέας της «Κόμης της Βερενίκης» και των «Κοσμογραφημάτων» παρουσιάζει τους θαυμαστούς τρόπους που μέσω του φωτός η επιστήμη οδηγήθηκε στις πιο σπουδαίες κατακτήσεις της: την θεωρία της σχετικότητας, την κβαντική συμπεριφορά του μικροκόσμου, τις σύγχρονες απόψεις για την γένεση και την εξέλιξη του Σύμπαντος. Δεν παραλείπει ακόμη να υπογραμμίσει την σημασία του φωτός για την ίδια την ζωή αλλά και την Τέχνη, ενώ αναφέρεται και στις φιλοσοφικές ή θρησκευτικές αντιλήψεις που συνοδεύουν το φως από τους αρχαίους χρόνους. Βιβλίο εύληπτο και πολυσήμαντο, η «Αυτοβιογραφία του φωτός» περιγράφει με απλά λόγια την συναρπαστική περιπέτεια της σύγχρονης επιστήμης, και απλώς ζητά από τον αναγνώστη να διαβαστεί «πρώτα με τον νου και, ύστερα ή παράλληλα, με την ψυχή».

Στο εξώφυλλο:  Ρενέ Μαγκρίτ, Η αυτοκρατορία του φωτός, 1954.

Η αρχική αίσθηση που αφήνει αυτός ο έξοχος πίνακας είναι ρεαλιστική και οικεία. Σε δεύτερη όμως ματιά, συνειδητοποιεί κανείς τον παράλογο χαρακτήρα του: Ένα φωτισμένο νυκτερινό σπίτι και οι αντικατοπτρισμοί του συνυπάρχουν με το γαλάζιο του ουρανού και το φως της ημέρας! Ο ίδιος ο Μαγκρίτ έδωσε την ακόλουθη ερμηνεία:
«Το τοπίο μας κάνει να σκεφτούμε τη νύχτα, ο ουρανός την ημέρα. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η ταυτόχρονη παρουσία της ημέρας και της νύχτας έχει την δύναμη να εκπλήσσει και να γοητεύει. Αυτή τη δύναμη την ονομάζω ποίηση».
Η επιλογή του εξωφύλλου στηρίχθηκε λοιπόν στην σχέση που έχει ο πίνακας με το φως, αλλά και στην έλξη που ασκούσε πάντα στον συγγραφέα ο ζωγράφος του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μαγκρίτ ζωγράφισε τρεις παραλλαγές της «Αυτοκρατορίας του φωτός». Φαίνεται ότι πάλευε με το φως και προσπαθούσε να δαμάσει με τον χρωστήρα την αυτοκρατορία του…

Προσθήκη
€18.90

Ιστορία

Ένα ελληνικό κράτος υπό διαμόρφωση. Οι απαρχές της μυκηναϊκής Πύλου.

Τζακ Ντέιβις

Έπειτα από ενάμιση αιώνα ερευνών, δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμη τα διαμορφωτικά στάδια του μυκηναϊκού πολιτισμού κατά την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στη νότια Ελλάδα. Σ’ αυτή την περίοδο των απαρχών, ανάμεσα στο 1600 και το 1400 π.Χ., επικεντρώνεται το βιβλίο του Τζακ Λ. Ντέιβις, συνδιευθυντή, μαζί με τη Σάρον Ρ. Στόκερ, των συνεχιζόμενων ανασκαφών στο Ανάκτορο του Νέστορα στη μυκηναϊκή Πύλο. Ό Τζ. Λ. Ντέιβις και η Σ. Στόκερ τεκμηριώνουν ότι η Πύλος υπήρξε ένας μείζονος σημασίας κόμβος ανταλλαγής ιδεών ανάμεσα στον ήδη εδραιωμένο μινωικό πολιτισμό της Κρήτης και στην ελληνική ενδοχώρα: η Μεσσηνία υπήρξε η περιοχή όπου ο πληθυσμός της ηπειρωτικής χώρας εγκεντρίστηκε για πρώτη φορά με ένα «κρητικό μόσχευμα» και υιοθέτησε τα ιδεολογικά/εννοιολογικά και τεχνολογικά εργαλεία ώστε να αναπτυχθεί η οργανωμένη πολιτειακή οντότητα της μυκηναϊκής Πύλου, γύρω από το ισχυρό πρόσωπο ενός άνακτος, που περιβάλλεται με στρατιωτική και θρησκευτική αίγλη. Ίσως ένας τέτοιος άναξ του 15ου αιώνα π.Χ. υπήρξε και ο περίφημος Γρύπας Πολεμιστής, ο τάφος του οποίου ήλθε στο φως το 2015 από τους ανασκαφείς της Πύλου, προσφέροντας πολύτιμα αρχαιολογικά και ιστορικά τεκμήρια.

Το βιβλίο όμως δεν είναι μόνο μια τυπική «μελέτη περίπτωσης». Ό συγγραφέας ανατρέχει σε όλη την ιστορία της αρχαιολογικής έρευνας στην Πύλο, αναζητά συσχετισμούς με νεότερες ιστορικές περιόδους, όπως η οθωμανική, για να βρει ερμηνευτικά εργαλεία, συνδέει την προσωπική του μαθητεία και πορεία στην αρχαιολογική έρευνα με την εξέλιξη της αρχαιολογικής επιστήμης τις τελευταίες δεκαετίες και, εντέλει, παρουσιάζει το πώς η αρχαιολογία παράγει γνώση, πώς ο τρόπος με τον οποίο κατανοούμε τα αρχαιολογικά ευρήματα αλλάζει με την πάροδο του χρόνου αλλά και πώς διαμορφώνεται από προσωπικές εμπειρίες στον ακαδημαϊκό χώρο και στο πεδίο.

Εικόνα εξωφύλλου: Λεπτομέρεια από τον Αχάτη της Μάχης της Πύλου που βρέθηκε το 2015 από τους Davis και Stocker στον τάφο του Γρύπα Πολεμιστή, σε έναν αγρόπου γειτνιάζει με το Ανάκτορο του Νέστορα· κρητικό έργο της νεοανακτορικής εποχής.

Προσθήκη
€22.50