Βλέπετε 31–45 από 92 αποτελέσματα

Άγρα

Δημήτρης Υφαντής

Ψυχοπαθολογικαί εκδηλώσεις εξ αντιδράσεως, αλαλίαι και τρόμοι εκτοπισθέντων εις Μακρόνησον.

ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΡΕΥΝΑ-ΜΕΛΕΤΗ εξετάζονται οι συνθήκες στις οποίες εμφανίστηκε και εξελίχθηκε το φαινόμενο της «μακρονησιώτικης τρέλας», κατά την περίοδο που στο νησί «φιλοξενήθηκαν»
πολιτικοί εξόριστοι. Χωρίς δραματοποιήσεις ή στερεοτυπικές αντιλήψεις για τις ψυχικές παθήσεις και τους πάσχοντες εξόριστους, αναζητούνται τα χαρακτηριστικά των προσώπων. Ποιοί ήταν οι «τρελοί» της Μακρονήσου, οι προσωπικές τους ιστορίες, η «τρέλα» που τους βασάνισε και η «μετα- αναμορφωτική» τους ζωή. Διερευνώνται ακόμη οι πολιτικές, κοινωνικές, ψυχολογικές, κλινικές συνθήκες που όρισαν την αντιμετώπισή τους, όπως και οι αναπαραστάσεις της «μακρονησιώτικης τρέλας» στην καλλιτεχνική δημιουργία.

Γίνεται μια απόπειρα να λυθεί η «σιωπή» και να τεθεί προς «συζήτηση» το θέμα. Μόνο μέσα από τη νοηματοδότηση της «μακρονησιώτικης τρέλας» και την κατανόησή της μπορεί εντέλει να επέλθει και
η κάθαρση. Διαδικασία που μάλλον συνέβη με όλες τις έως τώρα μελέτες που έγιναν για τη Μακρόνησο αλλά και τον Εμφύλιο γενικότερα.

Η διενεργηθείσα έρευνα στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στο σύνολο της υπάρχουσας βιβλιογραφίας για τη Μακρόνησο, στο αρχειακό υλικό του Δημόσιου Ψυχιατρείου στο Δαφνί, στο οποίο εισήχθη μεγάλος αριθμός «τρελών» Μακρονησιωτών, και του Δρομοκαΐτειου. Συμπληρωματικά στοιχεία εντοπίστηκαν στον Τύπο, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και στο μητρώο της Πανελλήνιας Ένωσης Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου.

Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης: κατάλογο «τρελών» Μακρονησιωτών, σχετικό δημοσίευμα του ποιητή Γιώργου Μυλωνογιάννη, έως πρόσφατα άγνωστα στοιχεία για τον «ψυχίατρο της Μακρονήσου» Αντώνη Παλαιολόγο και αδημοσίευτο πρωτογενές φωτογραφικό υλικό.

22.00

Ξένη λογοτεχνία

Οι δαιμονισμένοι

Φίοντορ Ντοστογιέφσκι

OΤΑΝ ΤΟ 1871 ΠΡΩΤΟΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΑΝ ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ, το κατεξοχήν πολιτικό και προφητικό μυθιστόρημα του Ντοστογέφσκι, θύελλα αντιδράσεων ξέσπασε στους λογοτεχνικούς και πολιτικούς (κατά κύριο λόγο στους επαναστατικούς) κύκλους της Ρωσίας. Μια τεράστια συζήτηση άνοιγε κι ένας πόλεμος κηρυσσόταν εναντίον του «μεταμελημένου» πρώην θανατοποινίτη συγγραφέα και πρώην κατάδικου της Σιβηρίας. Τα γεγονότα που βρήκαν απήχηση στο μυθιστόρημα ήταν η «υπόθεση Νιετσάγεφ», η δραστηριότητα της οργάνωσης «Λαϊκή Εκδίκηση» κι η δολοφονία από πέντε μέλη της ενός φοιτητή. Το ενδιαφέρον του Ντοστογέφσκι τράβηξαν οι ιδεολογικές και οργανωτικές αρχές των μηδενιστών, οι συνεργοί στο έγκλημα και η προσωπικότητα του αρχηγού τους Σ. Γ. Νιετσάγεφ. Το πλούσιο πραγματολογικό υλικό του το προσέφεραν η επαναστατική βιβλιογραφία, οι εφημερίδες της εποχής και τα πρακτικά της πολύκροτης δίκης –της πρώτης μέχρι τότε ανοιχτής πολιτικής δίκης–, οι απολογίες και τα πολιτικά μανιφέστα των κατηγορουμένων.

«Στο έργο που γράφω τώρα για το περιοδικό Ρούσκιι Βέστνικ εναποθέτω πολλές ελπίδες, όχι όμως από λογοτεχνική άποψη όσο από ιδεολογική. Θέλω να πω κάποιες σκέψεις μου, ακόμα κι αν χαθεί η καλλιτεχνική αξία του έργου αυτού. Με απασχολούν σοβαρά όσα έχουν μαζευτεί στην καρδιά και στο μυαλό. Δεν με πειράζει αν καταλήξει σε “κατηγορώ’’, εγώ θα τα έχω πει. Ελπίζω να έχει επιτυχία», γράφει στις 25 Μαρτίου 1870.

Δεν διστάζει παράλληλα να περιγελάσει, δηκτικότατα, τις «ουτοπίες» του Φουριέ, του Τσερνισέφσκι (που το κλασικό πια μυθιστόρημά του Τί να κάνουμε; είχε γίνει η βίβλος της ανήσυχης κι επαναστατικής νεολαίας), καθώς και μερικά ακόμα ιερά τέρατα της ρωσικής λογοτεχνίας όπως ο φίλος του Τουργκένιεφ κι ο Γκρανόφσκι.

Η ιστορία των Δαιμονισμένων εξελίσσεται με επίκεντρο την «αμφιλεγόμενη» προσωπικότητα του μηδενιστή Πιότρ Βερχοβένσκι (Νιετσάγεφ) και την αινιγματική και δαιμονική φιγούρα του Νικολάι Σταβρόγκιν («κακός… προσωπικότητα τραγική, χαρακτήρας που ξεχωρίζει εξαιρετικά με την ιδιομορφία του, αλλά χαρακτήρας ρωσικός… Τον πονάω», δηλώνει ο συγγραφέας, που βαθιά μέσα του κρύβει έναν Σταβρόγκιν – όπως υποστηρίζει στο ομώνυμο εξαιρετικό άρθρο του ο Μπερντιάγεφ). Τις δύο αυτές δαιμονικές φιγούρες πλαισιώνουν ο φιλελεύθερος-ιδεαλιστής και πατέρας του μηδενιστή, ο Στεπάν Τροφίμοβιτς, και οι «ιδεολόγοι» (Σάτοφ, Κυρίλλοφ, Σιγκαλιόφ). Και γύρω από αυτούς, τραγικές φιγούρες οι γυναίκες. Τρεις γυναίκες και ο «απόλυτος», «θανατηφόρος» έρωτάς τους για τον Σταβρόγκιν (για να μην αναφερθούμε στην άνευ όρων λατρεία που του δείχνει η κυριαρχική, αρχόντισσα μητέρα του, ο ανταγωνισμός, η στωικότητα, η περηφάνια, το πάθος των οποίων αποτελούν πλούσιο υλικό για μελέτη του γυναικείου ψυχισμού.

 

33.00

Μισίμα Γιούκιο

Στην Ιαπωνία του Β’ Παγκοσμίου πολέμου και στα μετέπειτα χρόνια, εν μέσω πρωτοφανών καταστροφών, ο Κοτσάν έρχεται αντιμέτωπος με τις ορμές του. Στην ασφάλεια του υπνοδωματίου του, ο πόθος ξυπνά μέσα του καθώς ξεφυλλίζει τις σελίδες ενός βιβλίου τέχνης. Η ομορφιά του γυμνού σώματος του αγίου Σεβαστιανού, όπως είναι δεμένο και δαγκωμένο από τα βέλη, τον κυριεύει. Στο δρόμο τον ελκύουν ναύτες και μικροκακοποιοί, στο σχολείο ένας συμμαθητής του με αυτοπεποίθηση και γοητεία που τον αιχμαλωτίζουν. Πώς να είσαι ομοφυλόφιλος σε μια συντηρητική κοινωνία; Από την παιδική του ηλικία ως την ενηλικίωση, αυτός ο νεαρός αστός θα κατασκευάσει μια κοινωνική μάσκα που θα τη φοράει καθημερινά για τα μάτια του κόσμου. Προσπαθεί με κάθε κόστος να συμμορφωθεί σε αυτό που θεωρείται νόρμα της επιθυμίας. Αλλά η κοροϊδία της ετεροφυλοφιλίας δεν θα τον ξεγελάει για πάντα, και για να μην προδίδει πλέον το εσώτερο είναι του θα πρέπει να βρει τη δύναμη να κοιτάξει κατάματα την έλξη που τον τρώει και να μάθει, επιτέλους, να ζει αρμονικά με τον εαυτό του.

Αληθινό ακατέργαστο διαμάντι, το πρώτο, αυτοβιογραφικό, μυθιστόρημα του Μισίμα σηματοδοτεί τη γέννηση ενός μεγάλου συγγραφέα. Με ύφος φλογερό και με ειλικρίνεια μεγαλειώδη, αυτό το βασανισμένο αφήγημα θέτει ερωτήματα για την καταπίεση του πόθου, τον ίλιγγο της εφηβείας, την προσκόλληση στο θάνατο, για το τί είναι κανονικό και τί ανήθικο.

17.00

Ξένη λογοτεχνία

Περιπλανώμενοι Εβραίοι

Γιόζεφ Ροτ

Ένας από τους σπουδαιότερους μυθιστοριογράφους του 20ού αιώνα (Το Εμβατήριο του Ρανιέτσκι, Η κρύπτη των Καπουτσίνων), ο Γιόζεφ Ροτ (1894-1939) έγραψε τις συγκλονιστικές «ανταποκρίσεις» αυτού του βιβλίου στο διάστημα του Μεσοπολέμου. Οι “Περιπλανώμενοι Εβραίοι” εφιστούν την προσοχή στα ψευδή οφέλη της εβραϊκής προσαρμογής, αποκαλύπτουν το σχίσμα μεταξύ των Εβραίων της Ανατολής και των Εβραίων της Δύσης, αναλύουν την πολυπλοκότητα της εβραϊκής ταυτότητας, στρέφουν το βλέμμα με ανησυχία στο μέλλον της Γερμανίας. Ο Ροτ συνδυάζει στη γραφή του τη συγκρατημένη, ενδελεχή θεώρηση με τη ζωντάνια και τη φλόγα του επείγοντος, κι αυτό έχει ωθήσει σε συγκρίσεις και παραβολές με το έργο του Thomas Mann και του Isaac Babel. Οι “Περιπλανώμενοι Εβραίοι” προσφέρουν μοναδική εποπτεία της ευρωπαϊκής εβραϊκής εμπειρίας σε μια κρίσιμη καμπή της παγκόσμιας Ιστορίας.

Ο Γιόζεφ Ροτ αγαπούσε ιδιαίτερα το δοκίμιο αυτό, την ποιητική και διαυγή απογραφή ενός σύμπαντος που ο συγγραφέας γνώριζε ότι απειλούνταν, αυτό των εβραϊκών οικισμών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.

Οι “Περιπλανώμενοι Εβραίοι” αναλύουν τους λόγους της αργής αποσύνθεσής του: τη φτώχεια που ωθεί τους κατοίκους των στετλ στην έξοδο, τον πειρασμό της αφομοίωσης στον δυτικό κόσμο. Ως πραγματικός πομπός πολιτισμού, ο αφομοιωμένος Εβραίος Ροτ ρίχνει μια ευγενική ματιά σε εκείνους τους Εβραίους με το παράξενο ιδίωμα, τους ντυμένους με καφτάνια, που συναντούσαμε άλλοτε σε ορισμένες γειτονιές της Βιέννης, του Βερολίνου ή του Παρισιού.

15.50

Ξένη λογοτεχνία

Αχ, Ουίλλιαμ!

Ελίζαμπεθ Στρουτ

H Λούσυ Μπάρτον είναι επιτυχημένη συγγραφέας. Ζει στη Νέα Υόρκη και προσπαθεί να βρει τα πατήματά της στο δεύτερο μισό της ζωής της, έχοντας χηρέψει πρόσφατα, ενώ οι δύο κόρες της είναι πια ενήλικες γυναίκες. Κάπως απροσδόκητα επανασυνδέεται με τον Ουίλλιαμ, τον πρώτο της σύζυγο, με τον οποίο έχουν μακρόχρονη ιστορία και διατηρούν, έστω και με διαλείμματα, μια σχέση φιλίας και αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Η Λούσυ δεν εκπλήσσεται όταν ο Ουίλλιαμ τής ζητά να τον συνοδεύσει για να ερευνήσει ένα οικογενειακό μυστικό. Στο δρόμο για το Μέην, οι πρώην εραστές αναπολούν το παρελθόν τους και κάνουν τον απολογισμό της κοινής ζωής τους, από το πανεπιστήμιο μέχρι τη ζωή με τους νέους συζύγους τους, συμπεριλαμβανομένης της γέννησης των κορών τους.

Η Ελίζαμπεθ Στράουτ απεικονίζει με την εξαίσια πένα της τους φόβους και τις αβεβαιότητες, τις απλές χαρές και τις τρυφερές χειρονομίες των χαρακτήρων της. Το Αχ, Ουίλλιαμ! σηματοδοτεί την επιστροφή της αγαπημένης της ηρωίδας, της Λούσυ Μπάρτον, σε έναν αριστοτεχνικό διαλογισμό πάνω στην οικογένεια.

Το Αχ, Ουίλλιαμ ! είναι ένα φωτεινό μυθιστόρημα γύρω από τα μυριάδες μυστήρια που υπάρχουν σε ένα γάμο· για τα οικογενειακά μυστικά που ανακαλύπτει κανείς σε μεγάλη ηλικία και που αλλάζουν όλα όσα νόμιζε πως ήξερε ακόμα και για τους πιο κοντινούς του ανθρώπους· για το πώς οι άνθρωποι συνεχίζουν πάντα να ζουν και να αγαπούν, ό,τι και να συμβαίνει. Στην καρδιά της αφήγησης, η αλησμόνητη, ακατάβλητη φωνή της Λούσυ Μπάρτον μας προσφέρει έναν βαθύ, διαχρονικό στοχασμό γύρω από το αίνιγμα της ύπαρξης. « Αλλά έτσι πάει η ζωή », λέει η Λούσυ. «Είναι τόσα και τόσα που δεν ξέρουμε ώσπου να είναι πια πολύ αργά ».

16.50

Παντελής Μπουκάλας

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 μάς κληροδότησε την ελευθερία μας καθώς και πάμπολλα δύσκολα ερωτήματα, η αναψηλάφηση των οποίων, με τους όρους της ιστοριογραφίας αλλά και της τέχνης, διακονεί την εμβάθυνση της εθνικής μας αυτογνωσίας. Η επέτειος των δύο αιώνων του Αγώνα δεν συνέβαλε ιδιαίτερα στην αποκαθήλωση των βαυκαλιστικών μυθευμάτων και στην υπερνίκηση των ταμπού. Η απόσταση της δημόσιας ιστορίας από την επιστημονική ιστοριογραφία παραμένει τεράστια.

Ένας από τους πιο δύσκολους «κόμπους» της κληρονομιάς μας έχει το όνομα των Μαυρομιχαλαίων. Η τρανή μανιάτικη οικογένεια είχε κάθε δικαίωμα να καυχιέται ότι δεκάδες μέλη της σκοτώθηκαν στους απελευθερωτικούς αγώνες, η ιστορία της όμως σημαδεύτηκε από τη δολοφονία του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια από τον Γεώργιο και τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη, γιο και αδερφό του Πετρόμπεη. Τυπικός μανιάτικος γδικιωμός ; Τυραννοκτονία, κατά τον στιχουργικό ύμνο του Αλέξανδρου Σούτσου; Άδικος φόνος, κατά τον χαρακτηρισμό του σφοδρότατα αντικαποδιστριακού Αδαμάντιου Κοραή ; Γαλλική η αγγλική συνωμοσία, με εκτελεστικό βραχίονα τους Μαυρομιχαλαίους; Γόρδιος δεσμός ; Ίσως. Κανένα όφελος δεν θα έχουμε πάντως αν τον «λύσουμε» με τη μέθοδο της κοφτερής σπάθης που αποδίδουμε στον Μεγαλέξανδρο.

Κοφτερή είναι και η σπάθη του μανιχαϊσμού, τραυματίζει όμως πρώτους τους ίδιους τους χρήστες της. Στον Πέτρο της Μάνης, ο Πετρόμπεης μιλάει με τα ενθυμήματά του, προϊόντα της φαντασίας βεβαίως, και με την «Πολιτική Διαθήκη» του, που την υπαγόρευσε το 1842, όταν νόσησε και φοβήθηκε ότι θα πεθάνει, πρωτοδημοσιεύτηκε όμως το 1903. Κυρίως δε συνομιλεί με τον γιατρό Απόστολο
Μαυρογένη, πολεμιστή του 1821 αλλά και του 1854, στην επανάσταση της Ηπείρου.

Ο Μαυρογένης, που η μυθοπλασία τον θέλει φανατικό συλλογέα και αναγνώστη βιβλίων για τον Αγώνα, είχε τη σπάνια τύχη να ζήσει σε τρεις αιώνες : 18ο, 19ο, 20ό. Πέθανε 114 ετών, γι’ αυτό και αποκλήθηκε «παππούς όλων των Ελλήνων».

Μια κιβωτός μνήμης.

Μια-δυό φορές, για τις ανάγκες της μυθοπλασίας, το θεατρικό κείμενο ενδίδει σε αναχρονιστικές «παρασπονδίες», όπως λόγου χάρη όταν ο Μαυρογένης διαβάζει από τα απομνημονεύματα του Κανέλλου Δεληγιάννη, τα οποία ωστόσο εκδόθηκαν πολύ αργότερα

14.00

Ποίηση

Sonderkommando

Γιάννης Στίγκας

Με γλώσσα αιχμηρή και ελλειπτική, ακροβατώντας μεταξύ βεβήλωσης και ιερότητας, ο Γιάννης Στίγκας αποπειράται αυτή τη φορά όχι μια ελεύθερη πτώση, αλλά έναν οδυνηρό καταποντισμό ώς τα έσχατα βάθη της Κόλασης κι ακόμα πιο κάτω. Στην καταβύθιση αυτή δεν έχει για οδηγό του τον Βιργίλιο ή τον Δάντη· τον συνοδεύουν οι ίδιοι οι κολασμένοι. Οι Sonderkommando σε χρόνο βασανιστικά και αέναα ενεστώτα, συνθέτουν θραυσματικά την εικόνα του Κακού, εγκλωβισμένοι μεταξύ οδύνης, ενοχής και εξιλέωσης.

Συνομιλώντας άλλοτε με τον Μένγκελε, τον Σπέερ, την Ίρμα Γκρέζε και τον Άιχμαν κι άλλοτε με τον Πρίμο Λέβι, τον Αμερύ τον Γκρόσμανν και τον Σαίξπηρ, ο ποιητής δεν ψάχνει για απαντήσεις, αλλά απεργάζεται, σαν σε τροχό βασανιστηρίων, τα ίδια αναπάντητα ερωτήματα.

Ο Στίγκας επιλέγει με ενάργεια και ακρίβεια την κάθε λέξη, ίσως γιατί

η αποτυχία της γλώσσας

πονά περισσότερο

σε εποχές βαριά μονοσύλλαβες.

Sonderkommando : Ειδικές μονάδες εργασίας στα ναζιστικά στρατόπεδα εξόντωσης. Αποτελούνταν από νεαρούς άνδρες, συνήθως εβραϊκής καταγωγής. Υπό την απειλή της εκτέλεσης, εξαναγκάζονταν να συμμετάσχουν στη θηριωδία των ναζί. Στα αποτρόπαια καθήκοντά τους συγκαταλέγονταν η εισαγωγή των θυμάτων στους θαλάμους αερίων, η εξαγωγή των πτωμάτων από τους θαλάμους, η καύση των νεκρών στα κρεματόρια και στους λάκκους αποτέφρωσης, η κοπή των γυναικείων μαλλιών, η εξόρυξη των χρυσών δοντιών, η σύνθλιψη των οστών, το σκόρπισμα της τέφρας.

Ήταν η μοναδική ομάδα αιχμαλώτων στην ιστορία των λάγκερ του Άουσβιτς που εξεγέρθηκε, ανατινάσσοντας μάλιστα το κρεματόριο IV. Η διάρκεια ζωής των Sonderkommando ήταν τρεις με τέσσερις μήνες, μιας και ως φορείς του «μυστικού» της Τελικής Λύσης εξοντώνονταν από τα Ες Ες. Η επόμενη ομάδα Sonderkommando αναλάμβανε την καύση των προκατόχων της. Λιγότεροι από εκατό επιβίωσαν. Λιγότεροι από είκοσι θέλησαν/μπόρεσαν να μιλήσουν για την κόλαση που έζησαν.

9.50

Εσμέ Ουετζούν Ουάνγκ

Tο 2013 σε ένα άρθρο του Slate με τίτλο “Σχιζοφρενής είναι ο νέος Καθυστερημένος”, ο νευροεπιστήμονας Patrick House σημείωσε ότι “το χρηματιστήριο μπορεί να είναι σχιζοφρενικό όταν είναι ασταθές, ένας πολιτικός σχιζοφρενής όταν ξεφεύγει από τις γραμμές του κόμματος, ένας συνθέτης όταν είναι παράφωνος, ένα φορολογικό σύστημα όταν είναι αντικρουόμενο, ο καιρός όταν είναι κακός, ή ένας ράππερ όταν παίρνει τον τίτλο του ποιητή”. Με άλλα λόγια, η σχιζοφρένεια είναι περίπλοκη, ενοχλητική, παράλογη, απρόβλεπτη, ανεξήγητη και ολοφάνερα κακή. […] Φοβάμαι ότι η προσέγγιση της σχιζοφρένειας ως πύλης προς την καλλιτεχνική ευφυΐα ωραιοποιεί την ασθένεια με τρόπο που δεν είναι υγιής, οπότε εμποδίζει όσους υποφέρουν από σχιζοφρένεια να ζητήσουν βοήθεια.

Αν η δημιουργικότητα είναι πιο σημαντική από τη διατήρηση της αίσθησης της πραγματικότητας, τότε έχω ένα αληθοφανές επιχείρημα να παραμένω ψυχωτική, αλλά το κόστος είναι τέτοιο που ούτε εγώ ούτε οι αγαπημένοι μου άνθρωποι θα επιλέγαμε να πληρώσουμε.

Γραμμένο με την αμεσότητα κάποιου που παλεύει με τις επιπτώσεις της χρόνιας ψυχικής ασθένειας, το Όλες μου οι σχιζοφρένειες είναι ένα προσωπικό, συγκινητικό βιβλίο που φτάνει μέχρι τον πυρήνα του θέματος που πραγματεύεται. Η σχιζοφρένεια δεν είναι μία και μοναδική, ενιαία διάγνωση, και η Εσμέ Ουέιτζουν Ουάνγκ δεν γράφει μόνο για όσους συμπάσχουν μαζί της από “όλων των ειδών τις σχιζοφρένειες” αλλά και για όσους θέλουν να τις κατανοήσουν.

Εκκινώντας από το ταξίδι προς τη διάγνωση της δικής της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής διπολικού τύπου, η Ουάνγκ εξετάζει τη διαφωνία μέσα στην ίδια την ιατρική κοινότητα σχετικά με τις κατηγοριοποιήσεις και τις μεθόδους διάγνωσης ατόμων με ψυχική ασθένεια και στη συνέχεια εκθέτει τις εκδηλώσεις της σχιζοφρένειας στη ζωή της. Σε δοκίμια που πραγματεύονται θέματα που αφορούν τον κόσμο της μόδας ως κόσμο υψηλής λειτουργικότητας, έως τη σε βάθος παρουσίαση μιας σπάνιας μορφής ψύχωσης, και από τις αποτυχίες του συστήματος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τους κινδύνους της ιδρυματοποίησης έως την πολυπλοκότητα των σύνθετων διαγνώσεων, όπως η διαταραχή μετατραυματικού στρες και η νόσος του Λάιμ, η αναλυτική προσέγγιση της Ουάνγκ, τελειοποιημένη από την εργασία της ως πρώην ερευνήτριας στο Στάνφορντ, της επιτρέπει να εξισορροπήσει την επιστημονική έρευνα με την προσωπική αφήγηση. Μια συλλογή δοκιμίων αδιαμφισβήτητης δύναμης, το Όλες μου οι σχιζοφρένειες διαλύει τις παρανοήσεις και φωτίζει μια κατάσταση εδώ και καιρό παρεξηγημένη

17.50

Ελληνική λογοτεχνία

Με ραμμένη φτέρνα

Σπύρος Γιανναράς

“Ποια τα όρια της ασθένειας; εύλογα θα απορήσει κανείς. Ποια τα όρια στην αναζήτηση της αλήθειας; είναι μια πιθανή απάντηση. Ο Κριεζώτης πάντως σίγουρα πορεύεται σε ένα επικίνδυνο μεταίχμιο”.

Το μυθιστόρημα “Με ραμμένη φτέρνα” είναι η ιστορία ενός γραφιά που προσπαθεί να συνέλθει μετά από μια ρήξη του αχίλλειου τένοντα που του διέλυσε τη ζωή, γυρίζοντας τρία μερόνυχτα μέσα στην πόλη, μπλέκοντας σε απροσδόκητες καταστάσεις, που δείχνουν να τον οδηγούν προς ένα είδος αυτογνωσίας. Είναι η ιστορία ενός εμμονικού ανθρώπου που έχει καταρρεύσει, και περιφέρεται μέσα σε μια πόλη στα πρόθυρα της κατάρρευσης, έχοντας ως μοναδικό εφόδιο την Κατάρρευση του Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ.

18.50

Fiction/Μυστηρίου

Ζουλού

Καρίλ Φερέ

Ως παιδί, Ο Άλι Νιούμαν έφυγε από το μπαντουστάν των ΚουαΖουλού, για να γλιτώσει από την πολιτοφυλακή, η οποία βρισκόταν σε πόλεμο με το τότε παράνομο Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο. Ακόμη και η μητέρα του, η μόνη από την οικογένεια που επέζησε, δεν γνώριζε τί του είχε συμβεί… Τώρα, επικεφαλής της εγκληματολογικής αστυνομίας στο Κέηπ Τάουν, την πόλη-βιτρίνα της Νότιας Αφρικής, ο Νιούμαν έχει να αντιμετωπίσει δύο μεγάλες μάστιγες: τη βία και το έιτζ, στα οποία η χώρα σπάει κάθε ρεκόρ.

Τα πράγματα χειροτερεύουν όταν μια κοπέλα βρίσκεται άγρια δολοφονημένη στον Βοτανικό Κήπο του Κίρστενμπος. Ένα ναρκωτικό άγνωστης σύνθεσης φαίνεται να είναι η αιτία της δολοφονίας. Ο Νιούμαν, ο οποίος διεξάγει έρευνα στις κωμοπόλεις για την επίθεση στη μητέρα του, στέλνει παράλληλα τον Μπράιαν Έπκην, το δεξί του χέρι, και τον νεαρό Φλέτσερ στα ίχνη του δολοφόνου. Δεν έχουν ιδέα ποιόν κυνηγούν και που πηγαίνουν… Μπορεί το Απαρτχάιντ να έχει εξαφανιστεί από την πολιτική σκηνή, οι παλιοί εχθροί, όμως, εξακολουθούν να πολεμούν στη σκιά της εθνικής συμφιλίωσης…

Το βιβλίο γυρίστηκε ταινία το 2013 από τον Jerome Salle, με πρωταγωνιστές τον Orlando Bloom και τον Forest Whitaker.

18.00

Ξένη λογοτεχνία

Άννα Καρένινα

Λέων Τολστόι

Η ΑΝΝΑ ΚΑΡΕΝΙΝΑ τοποθετείται στην καρδιά του δράματος της ζωής του Τολστόι, στην πιο κρίσιμη στιγμή της πολυετούς εσωτερικής διαμάχης του (κατά τη γνώμη μας από τότε που έπιασε την πένα), μιας διαμάχης ανάμεσα στον καλλιτέχνη και τον ηθικολόγο, τον ποιητή και τον προφήτη, τον άνθρωπο της γης -άξιο να γεύεται όλες τις χαρές της ζωής με τη μεγαλύτερη ένταση- και τον ασκητή που τείνει προς μια ολοένα και πιο ολοκληρωτική λιτότητα, έως την ύστατη φυγή και το θάνατο στον μικρό σταθμό του Αστάποβο. Οι δύο αυτές αντίθετες δυνάμεις συνυπάρχουν μέσα του και κυριαρχούν με τη σειρά τους, παίρνοντας η μία τη σκυτάλη από την άλλη: Εκείνος άλλοτε δίνεται στη μία, άλλοτε στην άλλη, και δεν βρίσκει ισορροπία παρά μονάχα στη σωματική άσκηση: κυνήγι, εργασίες στα χωράφια, τα οποία, εξουθενώνοντάς τον, κάνουν να πάψουν προς στιγμήν αυτές οι δύο αγωνιώδεις φωνές. Έτσι, όταν γράφει την Άννα Καρένινα, είναι βαθιά διχασμένος: από τη μια εύχεται να τελειώσει το συντομότερο το έργο ώστε να βρει χρόνο για τα επιτακτικά ερωτήματα που τον ταλανίζουν, ιδίως το θρησκευτικό ερώτημα: Ποιός είναι ο Θεός; Μπορεί άραγε να πιστεύει ακόμη σ’ Εκείνον; Από την άλλη όμως, ο καλλιτέχνης ωθείται από μια σχεδόν ακατανόητη δύναμη να τελειοποιήσει το έργο, να το κάνει όσο πιο άψογο γίνεται. Τα συναισθήματα που τρέφει για τη δουλειά του είναι αντιφατικά: Άλλοτε την αγαπά, άλλοτε την απεχθάνεται. Η πλέον θεαματική κρίση ξεσπά τη στιγμή περίπου όπου έχει φτάσει στη μέση του μυθιστορήματος. Συγγραφέας παγκοσμίου φήμης, που φαινομενικά δεν του λείπει απολύτως τίποτε, αμφιταλαντεύεται για το έργο και τη ζωή του, καταλαμβάνεται από ένα είδος ιλίγγου μπροστά στο αιώνιο ερώτημα “προς τί;” και σκέφτεται την αυτοκτονία. […]

29.90

Ξένη λογοτεχνία

Αβέβαιη Δόξα

Joan Sales

ΤΟ ΚΛΑΣΙΚΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΛΑΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

Αυτό το πολυφωνικό λογοτεχνικό έργο, του οποίου οι χαρακτήρες ανταποκρίνονται στο κάλεσμα της περιπέτειας και των ιδανικών τους, εκτυλίσσεται στη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου, μέσα από την αλληλογραφία τους, μέσα από ημερολογιακές καταγραφές τους, μέσα από διαλόγους δουλεμένους στην εντέλεια και με υψηλή φιλοσοφική πρόζα. Παρακολουθούμε τον Λιουίς, νεαρό στρατιώτη στο μέτωπο των Δημοκρατικών· την αναρχική σύντροφό του Τρίνι που έχει μείνει στη Βαρκελώνη με το παιδί τους· τον Σολεράς, που γοητεύει όσους τον συναντούν· και τον Κρουέλς, νεαρό ιεροσπουδαστή, στον οποίο οι συμπολεμιστές του εμπιστεύονται τις εσωτερικές μάχες τους. Οι πρωταγωνιστές της “Αβέβαιης δόξας” –εθελοντές μαχητές ή μη, στο μέτωπο της Αραγώνας– ζουν μια κατάσταση που τους ξεπερνά και τους μεταμορφώνει σε πιόνια ενός παιχνιδιού που δεν γνωρίζουν. Οι δοκιμασίες, οι αμφιβολίες, οι ηρωισμοί, οι θυσίες τους ενσαρκώνουν «την αβέβαιη δόξα μιας απριλιάτικης μέρας», τη φράση του Σαίξπηρ που δίνει στο βιβλίο τον τίτλο του.

Ο Ζοάν Σάλες, πολεμιστής του Ισπανικού Εμφυλίου, αποστάζει τις εμπειρίες του σε μια διαχρονική ιστορία ματαιωμένου έρωτα, χαμένης νιότης και συντριβής των ψευδαισθήσεων.

Η “Αβέβαιη δόξα” είναι έργο πολυπρισματικό, υπαρξιακό, ένα σπάνιο μαργαριτάρι που έζησε πολλαπλές ζωές, υπέστη τις χειρουργικές περικοπές που του επέβαλε η λογοκρισία του Φράνκο, γνώρισε διάφορες εκδόσεις, και ως κείμενο το επεξεργαζόταν ο συγγραφέας του μέχρι το θάνατό του, το 1983.

Ένα συγκλονιστικό έπος, που έχει προκαλέσει συγκρίσεις με το έργο του Ντοστογέφσκι και του Σταντάλ.

*

«Οι αγγλόφωνοι αναγνώστες έχουν μάθει για τον αγώνα των Ισπανών Δημοκρατικών μέσα από τα μάτια του Όργουελ ή του Χέμινγκουεϋ. Ο Ζοάν Σάλες δημιούργησε ένα ξεχωριστό κωμικοτραγικό όραμα της ζωής στον εμφύλιο πόλεμο. Το μυθιστόρημά του μας υπενθυμίζει ότι πολλοί Καθολικοί πολέμησαν κατά του Φράνκο, υπέρ της Δημοκρατίας και υπέρ της Αυτόνομης Καταλανικής Κυβέρνησης, και ότι ελάχιστα πράγματα ήταν τόσο βέβαια όσο οι βεβαιότητες των ιδεολόγων».

–PETER BUSH, ο Άγγλος μεταφραστής του βιβλίου

«Υπέροχο ανάγνωσμα· οι ζωντανές εικόνες του φυσικού κόσμου και της καθημερινής ζωής, που δίνουν στη μυθοπλασία πραγματική υπόσταση, διανθίζονται με αιχμηρές συζητήσεις, σπαρταριστές φιλοσοφικές ατάκες και πινελιές –συνήθως σκοτεινού– χιούμορ. Η “Αβέβαιη δόξα” είναι ένα μεγαλειώδες μυθιστόρημα που εκφράζει την απογοήτευση μιας γενιάς που πολέμησε έναν δίκαιο πόλεμο κατά του φασισμού, αλλά έχασε τον ιδεαλισμό και τη νιότη της».

– MICHAEL EAUDE, Literary Review

«Ένα στανταλιανό έπος … Σπουδαίο ανθρώπινο μυθιστόρημα».

– JONATHAN GIBBS, Independent

«Ο Ζοάν Σάλες βασίστηκε στην εμπειρία του ως μαχητή στον Ισπανικό Εμφύλιο πόλεμο όταν άρχισε να γράφει το βιβλίο Αβέβαιη δόξα το 1948 στη Βαρκελώνη, έπειτα από εννέα χρόνια εξορίας στην Αιτή, στη Δομινικανή Δημοκρατία και στο Μεξικό. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1956 με το nihil obstat του Αρχιεπισκόπου της Βαρκελώνης. Αυτό συνέβη αφού η λογοκρισία του Φράνκο είχε επιβάλει πλήρη απαγόρευση της έκδοσης, με την αιτιολογία ότι «εκφράζει αιρετικές ιδέες, συχνά με αηδιαστική, άσεμνη γλώσσα». Ο Σάλες συνέχισε να αναπτύσσει το μυθιστόρημα, και το οριστικό κείμενο –ένα πολύ μεγαλύτερο και πιο σύνθετο μυθιστόρημα– αποτέλεσε την τέταρτη έκδοση που κυκλοφόρησε το 1971».

– PETER BUSH, ο Άγγλος μεταφραστής του βιβλίου

«Ένα διαχρονικό κλασικό βιβλίο για τις χαμένες ψευδαισθήσεις, τα χαμένα ιδανικά, τη χαμένη νιότη».

– Economist, Books of the Year

«Το “Catch-22” με στοιχεία από τον κωμικό συγχρονισμό του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Ένα αριστούργημα που θα σαγηνεύσει με το πάθος, το χιούμορ και τις πολύ ανθρώπινες εκρήξεις θυμού του».

– EILEEN BATTERSBY, Irish Times

24.00

Ξένη λογοτεχνία

Τα πράσινα πατζούρια

Ζωρζ Σιμενόν

Το 1950 ο Σιμενόν βρίσκεται στην Αμερική. Είναι γεμάτος σχέδια και δουλεύει πυρετωδώς. Πιστεύει πιο πολύ παρά ποτέ ότι το επόμενο βιβλίο του είναι το καλύτερό του. Πρόκειται ακριβώς για τα “Πράσινα παντζούρια”, «το βιβλίο που οι κριτικοί περιμένουν από καιρό και ήλπιζα πάντα να γράψω μια μέρα». Μια στενή του φίλη σχολίασε ότι για καιρό ένιωθε τρομαγμένη από τη δύναμή του. Ο Σιμενόν το θεωρεί «κεντρικό έργο» στη μεγάλη παραγωγή του. Ο Γκαλλιμάρ το θαυμάζει απεριόριστα. Θέμα του: Το πορτραίτο ενός μεγάλου ηθοποιοί, του Εμίλ Μωζέν, ιερού τέρατος της θεατρικής σκηνής και του κινηματογράφου προς το τέλος της ζωής του, που την έζησε ακραία, όχι μόνο εργαζόμενος σκληρά αλλά και πίνοντας και έχοντας αναρίθμητες ερωμένες. Είναι κυνικός και φαίνεται απόμακρος. Μετά από μια απειλητική διάγνωση από τον καρδιολόγο του, ξανακοιτάζει όλη του τη ζωή και νιώθει ένα τεράστιο αίσθημα ένοχης που δεν μπορεί να το διαχειριστεί. Συνεχίζει να ζει ακραία, θέτοντας όμως θέματα στον εαυτό του και αναρωτώμενος πότε θα έρθει το τέλος.
Είναι ένα ιδιότυπο και δυναμικό μυθιστόρημα, με πολλές ενδοσκοπήσεις στους τρόπους με τους οποίους οι ηθοποιοί δημιουργούν χαρακτήρες. Υπάρχουν όμως πολλοί παραλληλισμοί και με την ψυχολογία ενός συγγραφέα, καθώς και ένα διακριτό καφκικό στοιχείο στις φανταστικές σκηνές «δίκης» και ειδικά κατά τα τελικά στάδια της ζωής του ηθοποιού.

Ο μεγάλος φόβος του Σιμενόν ήταν ότι το βιβλίο θα μπορούσε να θεωρηθεί πως αναφέρεται σε υπαρκτούς σπουδαίους ηθοποιούς της εποχής του, όπως ο Raimu, ο Michel Simon, ο W.C. Fields ή ο Charlie Chaplin. Σχολίασε σχετικά: «Είναι αδύνατον να δημιουργήσεις ένα πρόσωπο του χώρου τους, με το δικό τους βεληνεκές, και να μη δανειστείς ορισμένα χαρακτηριστικά, κάποια τικ, από τον έναν ή τον άλλον. Όλα τα υπόλοιπα είναι καθαρή μυθοπλασία». Ένας προσεκτικός όμως αναγνώστης από τη Βολιβία, που αλληλογραφούσε με τον Σιμενόν, παρατήρησε ότι ο Μωζέν ήταν μάλλον ο ίδιος ο συγγραφέας, αναγνωρίζοντας πολλά, περισσότερο ή λιγότερο κρυμμένα χαρακτηριστικά του.

13.00

Ελληνική λογοτεχνία

Διακοπές στη Μύκονο

Γιάννης Μαρής

Μέσα στην καμπίνα της Α’ θέσεως διάβασε το τηλεγράφημα για δέκατη φορά. «Ο Αυγουστίδης θα βρίσκεται στην Αθήνα στο τέλος του μηνός. Φρόντισε ως τότε να τα ‘χεις τακτοποιήσει όλα». Δίπλωσε το τηλεγράφημα και χαμογέλασε πικρά, «Φρόντισε ως τότε να τα ‘χεις τακτοποιήσει όλα». Σαν να ήταν δυνατό να τακτοποιήσει πια τίποτε, εκεί που είχαν φτάσει τα πράγματα. Με το τσιγάρο στο στόμα άνοιξε τη βαλίτσα του. Νευρικά το χέρι του έψαξε ανάμεσα στα ρούχα. Βρήκε αυτό που ήθελε. Ένα κομψό αυτόματο «Μπράουνινγκ» των εφτά. Χαμογέλασε με πίκρα. «Φρόντισε να τα ‘χεις τακτοποιήσει όλα ως τότε…» Κοίταζε το πιστόλι. Έμοιαζε σαν ένα κομψό παιχνίδι από έβενο, μέσα στο μεγάλο, δυνατό χέρι του. Το ξανάβαλε στη βαλίτσα του και το σκέπασε πάλι με τα ρούχα. Η πόρτα χτύπησε.

“Οι διακοπές στη Μύκονο” ανήκουν στη χρυσή χρονιά του Γιάννη Μαρή, το 1956. Αφήγηση σε τρίτο πρόσωπο. Καλοκαίρι, Αύγουστος, Μύκονος. Ο πρωταγωνιστής φλερτάρει με τον τίτλο του ζιγκολό κα’ι τιμωρείται επειδή δεν τηρεί τις αρχές του μέχρι τέλους, καθώς ερωτεύεται μια εικοσάχρονη, τη Λία Καραπάνου. «Μια κοπέλα με κοντά μαλλιά και παράξενα γκριζοπράσινα μάτια διάβαζε ένα περιοδικό μόδας δίπλα του. Μια στιγμή -τυχαία ή επίτηδες- το περιοδικό γλίστρησε από τα χέρια της. Εκείνος έσκυψε, το πήρε και της το έδωσε. Του χαμογέλασε με μια σειρά θαυμάσια άσπρα δόντια σε ένα πολύ Ηλιοψημένο πρόσωπο». Φλερτάρουν και κάνουν παρέα καθημερινά στις παραλίες. «Ήταν ευτυχισμένη να βρίσκεται δίπλα σε αυτόν τον όμορφο, δυνατό άντρα, κάτω από τον χρυσό ήλιο. […] Ήταν αυτό που δεν έπρεπε να τού τύχει. Και του έτυχε. Η Λία ήταν ερωτευμένη μαζί του κι αυτός τώρα το ήξερε πως την αγαπούσε. […] Ήταν γεμάτος απόγνωση και ταυτόχρονα ευτυχία. “Μια ευτυχία με προθεσμία”, σκέφθηκε και χαμογέλασε με πίκρα».

Είναι το μοναδικό μυθιστόρημα του Μαρή στο ύφος του αμερικάνικου νουάρ, που θυμίζει το “Τέλος της διαδρομής” του W.R. Burnett (Άγρα, 1993). Οι “Διακοπές στη Μύκονο” είναι μέσα στα καλύτερα βιβλία του Μαρή και το μόνο με στοιχεία μαύρου αστυνομικού μυθιστορήματος.

13.90

Ξένη λογοτεχνία

Ποτέ πια μόνος

Καρίλ Φερέ

Eiναι οι πρώτες διακοπές του Μακ Κας με τη δεκατριάχρονη κόρη του Αλίς, για την ύπαρξη της οποίας έμαθε μόλις πρόσφατα και αναπάντεχα. Ο πρώην αστυνομικός, μονόφθαλμος και στριφνός, χωρίς ψευδαισθήσεις, απροσποίητος και συνειδητά αυτοκαταστροφικός, εκμεταλλεύεται την περίσταση για να μάθει έστω και αργά τί σημαίνει να είναι πατέρας. Και, παρά την καλή του θέληση, είναι σαφές ότι έχει μια πολύ προσωπική προσέγγιση στην ευθύνη αυτή.

Τα πράγματα γίνονται χειρότερα όταν το παλιό λαγωνικό μαθαίνει για το θάνατο του καλού του φίλου Μάρκο, δικηγόρου και έμπειρου ιστιοπλόου, που χτυπήθηκε από φορτηγό πλοίο ενώ έπλεε στη Μάγχη. Για τον Μακ Κας, είναι αδιανόητο ο φίλος του να έκανε κάποιο λάθος πλοήγησης. Πώς όμως να συνδυάσει τις οικογενειακές διακοπές με την Αλίς και την εξιχνίαση του φριχτού θανάτου του φίλου του;

Αγανακτισμένος από τη συλλογική αδράνεια στο δράμα των προσφύγων και των μεταναστών, ο Μάρκο προσπάθησε να ταράξει τα νερά με τα μέσα που διέθετε, γεγονός που θα μπορούσε να εξηγήσει την εξαφάνισή του στη θάλασσα. Και ενώ ο Μακ Κας αδιαφορεί παντελώς για τους ανθρωπιστικούς σκοπούς του φίλου του, αποκαλύπτεται ότι και η πρώην σύζυγός του έχει εξαφανιστεί, και εκείνος θα ορμήσει ενάντια σε όλους και σε όλα, έχοντας μοναδικό κανόνα το “ρίχνω τη βολή για το ‘σπάσιμο’ και κάποια άκρη θα βγει”. Όλα είναι ιδωμένα μέσα από το πρίσμα του μηδενισμού του Μακ Κας. Κι όμως: Θα βρει ένα νόημα στη ζωή του, και μάλιστα ένα είδος ευτυχίας, με τον δικό του τρόπο. Η έρευνά του θα τον οδηγήσει στην Αθήνα, τον Πειραιά και την Αστυπάλαια, όπου και θα δοθεί η λύση.

Ο Καρύλ Φερέ επιχειρεί να περιγράψει την πραγματικότητα μιας βαλτωμένης από την κρίση Ελλάδας

15.50