Ούτε άγιοι

Σύμφωνα με το Ταλμούδ, κάθε γενιά γνωρίζει τριάντα έξι «κρυμμένους δίκαιους» που εμποδίζουν την καταστροφή του κόσμου. Έχοντας στη μνήμη μας τα γεγονότα του 20ού αιώνα και το βλέμμα μας στραμμένο στο παρόν, μπορούμε να πούμε πως –για καλή μας τύχη– είναι πολύ περισσότεροι: όχι μόνο όσοι αντιτάχθηκαν στο Ολοκαύτωμα, αλλά και ο Σοβιετικός αξιωματικός Στανισλάβ Πετρόφ, που απέτρεψε έναν πυρηνικό πόλεμο με τις ΗΠΑ με κίνδυνο να υποστεί συνέπειες στην χώρα του ή ο Χαμάντι μπεν Αμπντεσλέμ, ο Τυνήσιος ξεναγός που το 2015, κατά τη διάρκεια μιας τρομοκρατικής επίθεσης, φυγάδευσε από το μουσείο Μπαρντό 45 Ιταλούς τουρίστες.

Ο Γκαμπριέλε Νίσσιμ μάς διηγείται αυτές και άλλες ιστορίες με τη γνώση ενός παραμυθά, «γιατί άγιοι και ήρωες υπάρχουν μόνο στη φαντασία μας και θα ήταν καλύτερα να ανακαλύψουμε πώς κανονικοί άνθρωποι με ελαττώματα σαν τα δικά μας στάθηκαν ικανοί να κάνουν θαρραλέες πράξεις με τρόπο εκπληκτικό και απρόσμενο».

Εναλλάσσοντας πραγματικές ιστορίες με τις διδασκαλίες του Σωκράτη, του Μάρκου Αυρηλίου, της Χάνα Άρεντ, της Έττυ Χίλεσουμ, του Ουίλιαμ Σαίξπηρ ή του Μπαρούχ Σπινόζα, το Ούτε άγιοι ούτε ήρωες μάς δείχνει πως η άσκηση της σκέψης, της κριτικής ικανότητας και της ενσυναίσθησης είναι συνθήκες απαραίτητες για να παραμένουμε άνθρωποι στις πιο δύσκολες στιγμές. Πράγματι, δίκαιος είναι απλώς αυτός που δρα για να σώσει μια ζωή· ακόμα κι αν δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να σώσει όλο τον κόσμο.