Βλέπετε 1156–1170 από 1575 αποτελέσματα

Βιβλία

Πωλ Μπ.Πρεθιάδο

Τον Νοέμβριο του 2019 ο Πωλ Μπ. Πρεθιάδο μιλά μπροστά σε 3.500 ψυχαναλυτές στο ετήσιο συνέδριο της Σχολής του φροϋδικού αιτίου στο Παρίσι. Στέκεται απέναντι στο επάγγελμα που τον αντιμετωπίζει ως ένα ψυχικά άρρωστο άτομο το οποίο πάσχει από δυσφορία φύλου και ξεκινά την ομιλία του αντλώντας έμπνευση από την Αναφορά σε μια Ακαδημία του Κάφκα, στην οποία ένας πίθηκος εξηγεί σε ένα επιστημονικό συνέδριο πώς, για να επιβιώσει στην ανθρώπινη κοινωνία, αναγκάστηκε να κλειστεί στο κλουβί της ανθρώπινης υποκειμενικότητας, να βυθιστεί στη θλίψη και τον αλκοολισμό.

Μιλώντας από το δικό του «μεταλλαγμένο» κλουβί, ο Πρεθιάδο επιχειρεί να δείξει ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή κατά την οποία αλλάζει το επιστημολογικό παράδειγμα της έμφυλης διαφοράς και επομένως τα επιστημονικά εργαλεία και οι θεμελιώδεις έννοιες της ψυχανάλυσης βρίσκονται σε βαθιά κρίση. Η κρίση αυτή αποκαλύπτει την ιστορικότητα και άρα τη σχετικότητα των ψυχαναλυτικών εννοιών, καθώς και τις βαθιές σχέσεις τους με την πατριαρχία και την αποικιοκρατία. Ο Πρεθιάδο καλεί σε έναν ριζικό μετασχηματισμό των ψυχιατρικών και ψυχαναλυτικών ­λόγων και πρακτικών, υποστηρίζοντας μια νέα επιστημολογία που θα αποδέχεται την πολλαπλότητα των σωμάτων χωρίς να τα ανάγει στην αποκλειστικά ετεροφυλοφιλική αναπαραγωγική τους ικανότητα, και χωρίς να νομιμοποιεί την ετεροπατριαρχική και αποικιοκρατική βία.

10.80

Ξένη λογοτεχνία

Προσκλητήριο Ηρώων

Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο ΙΙ

Στις 2 Οκτωβρίου 1968, μόλις λίγες ημέρες πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Μεξικό, μια φοιτητική διαδήλωση στο Τλατελόλκο πνίγεται στο αίμα από την κυβέρνηση. Περισσότεροι από διακόσιοι φοιτητές και πολίτες σκοτώθηκαν από τα πυρά των αστυνομικών, ενώ εκατοντάδες τραυματίστηκαν. Το μεξικανικό κράτος φρόντισε να θάψει το γεγονός και κανείς δεν τιμωρήθηκε γι’ αυτό το έγκλημα.

Το Κίνημα του ’68 έχει καταρρεύσει και έχει οδηγηθεί σε μια οδυνηρή ήττα. Ο Νέστορ Ρίκα, ένας δημοσιογράφος που συμμετείχε στα γεγονότα, από το δωμάτιο ενός νοσοκομείου στην Πόλη του Μεξικού καλεί τους ήρωες της παιδικής του ηλικίας με σκοπό την εκδίκηση και την ανατροπή του καθεστώτος του Ντίας Ορντάς. Στο πλευρό του προστρέχουν, μεταξύ άλλων, ο Σάντοκαν και οι Τίγρεις της Μαλαισίας, οι Τρεις Σωματοφύλακες, οι Μάου Μάου, ο Σέρλοκ Χολμς και το σκυλί των Μπάσκερβιλ (αλλά όχι ο Γουότσον), ο Γουάιατ Ερπ και ο Ντοκ Χολιντέι για να συμμετάσχουν στη συνωμοσία…

8.40

Ελληνική λογοτεχνία

Βίνκελμαν ή Το Πεπρωμένο

Αλέξανδρος Ίσαρης

Ένας σκηνοθέτης βρίσκεται για λίγο στην Τεργέστη και ανακαλύπτει πως, κατά έναν ανεξήγητο τρόπο, η ζωή του συνδέεται με το πεπρωμένο του διάσημου Γερμανού αρχαιολόγου Βίνκελμαν, που δολοφονήθηκε στην ίδια πόλη το 1768· δύο διανοούμενοι αναζητούν ερωτική διέξοδο σε ένα μπαρ που προμηθεύει αλλοδαπές, αλλά η πολλά υποσχόμενη βραδιά τους τελειώνει άδοξα· μια τρυφερή ελεγεία για την πεθαμένη μητέρα του συγγραφέα και τον χαμένο παράδεισο της παιδικής ηλικίας· ένας «ευτυχής» οικογενειάρχης έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τον πόνο μέσα από τη γνωριμία του με έναν απελπισμένο από τις ερωτικές του σχέσεις νεαρό· μια τυπική αθηναϊκή συντροφιά καλλιτεχνών και διανοουμένων επιδεικνύει όλη την κενοδοξία της κατά τη διάρκεια μιας συνάθροισης με εντελώς απρόσμενη κατάληξη.

Οι ήρωες του Αλέξανδρου Ίσαρη, πρόσωπα οικεία, που αντιμετωπίζουν εξίσου οικείες καταστάσεις και διλήμματα, είτε αυτά αφορούν την τέχνη είτε τη ζωή, συνειδητοποιούν αίφνης, κατά την εκτύλιξη της πλοκής των διηγημάτων, άλλοτε ότι βαδίζουν σε μοιραία μονοπάτια με άγνωστο προορισμό και άλλοτε ότι στο τέλος του δρόμου προβάλλει το πεπρωμένο με τη μορφή του υπαρξιακού κενού και της μοναξιάς. Με τρυφερότητα αλλά ενίοτε και με σαρκασμό, ο συγγραφέας παρακολουθεί την οδυνηρή πορεία τους προς τη συνειδητοποίηση της βαθύτερης όψης των πραγμάτων.

Ο Αλέξανδρος Ίσαρης χειρίζεται τα διαφορετικά θέματα των ιστοριών του με ιδιαίτερα επιδέξια αφηγηματική τεχνική και γλώσσα αξιοπρόσεκτα εύπλαστη και ευθύβολη: από το υποβλητικό ιστορικό φόντο και τη δυσοίωνη ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα παιχνίδια της μοίρας στο διήγημα «Βίνκελμαν», τους ιλαροτραγικούς τόνους του «BAR VENUS», τη λεπτουργημένη αυτοβιογραφική αφήγηση της «Σβούρας» ως τη δραματική τεχνική του «Βέρθερου» και τη σάτιρα των σύγχρονων λογοτεχνικών ηθών στις «Πληγές της Μαρίας Κάλλας», ο συγγραφέας στήνει ένα στέρεο και αληθοφανές μυθοπλαστικό σύμπαν, χαρίζοντας στιγμές γνήσιας συγκίνησης.

8.95

Κλημεντίνη Βουνελάκη

Στο μεγάλο κάδρο, ο λόγος στον χορό μέσα από δεκαπέντε πρόσωπα που έγραψαν ή εξακολουθούν να γράφουν την ίδια την ιστορία μιας τέχνης που διόλου τυχαία ονομάστηκε ως «η κατ’εξοχήν τέχνη του 20ού αιώνα». Και να που μετράμε ήδη τη δεύτερη δεκαετία του επόμενου, με τη γλώσσα του σώματος να αναδεικνύεται σε καταλύτη μεταξύ διαφορετικών μορφών καλλιτεχνικής έκφρασης γεφυρώνοντας σύνορα και αποστάσεις.

Στο μικρό κάδρο, ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα με κάποιους από τους πρωταγωνιστές αυτής της πολύχρωμης δημιουργικής περιπέτειας : Πίνα Μπάους, Μωρίς Μπεζάρ, Τρίσα Μπράουν, Λουσίντα Τσάιλντς, Μερς Κάνινγκχαμ, Γιάν Φαμπρ, Ουίλλιαμ Φόρσαϊθ, Αν Τερέζα ντε Κέρσμαεκερ, Γίρζι Κύλιαν, Μαγκύ Μαρέν, Ζοζέφ Νατζ, Οχάντ Ναχαρίν, Λόιντ Νιούσον, Ζουζού Νικολούδη, Δημήτρης Παπαϊωάννου.

Εκπροσωπώντας διαφορετικές γενιές, εθνικότητες, αισθητικές αντιλήψεις, έρχονται με τις εξερευνήσεις τους να προσφέρουν το υλικό αυτής της αφήγησης -πολύτιμα θραύσματα στη στροφή του αιώνα- μέσα από κείμενα που γράφτηκαν από το 1987 έως σήμερα. Διαστέλλοντας τον χρόνο, γιατί έτσι ξεχνάμε πως όσα γράφουμε τώρα είναι ήδη παρελθόν. Άλλωστε, The show must go on! Για τον χορό με αγάπη.

13.58

Ελληνική λογοτεχνία

Να θυμηθώ να παραγγείλω

Στέλιος Μάινας

Πάντα έβαζε προτεραιότητες στη ζωή της. Από μικρή. Από την πρώτη της επέμβαση, καταμεσής ενός χορταριασμένου οικοπέδου της παιδικής της ηλικίας, κρατώντας ένα σακουλάκι, επιτάχυνε τη διαδικασία της φύσης, γλιτώνοντας το μικρό γατάκι που υπέφερε από αυτό που η ίδια δεν άντεχε, τον πόνο…

Κι έτσι, μεγαλώνοντας αποφάσισε να γίνει γιατρός αναισθησιολόγος. Η διαχείριση του πόνου όμως την οδηγεί να ξεπεράσει τα όρια της ιατρικής ηθικής, θέτοντας το δίλημμα «ευεργέτης ή φονιάς;»
Πολύ σύντομα ακολουθούν η αποκάλυψη, η νέμεσις και η τιμωρία, και το κελί της φυλακής, απ’ όπου η ηρωίδα αφηγείται την ιστορία της ζωής της.

Μια ιστορία που γοητεύει αλλά και προβληματίζει.

15.93

Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς

Στο Δημαρχείο της Αθήνας, τον Φεβρουάριο του 1966, έγινε η πρώτη δημόσια συζήτηση για ένα επίμαχο πολεοδομικό θέμα, μια διαδικασία πρωτόγνωρη για εκείνη την εποχή. Αντικείμενό της: η προβληματική του μέλλοντος της παλιάς πόλης, της λεγόμενης Πλάκας.

Δύο αντιμαχόμενες προοπτικές -διατήρηση και προστασία της ιστορικής συνοικίας ή απαλλοτρίωση και κατεδάφιση, ώστε να διενεργηθούν ανασκαφές- πρόβαλαν ασυμβίβαστες. Αντιπαρέθεσαν τις απόψεις τους τότε αυθεντίες της αθηναϊκής διανόησης, πολεοδόμοι, αρχαιολόγοι, αισθητικοί αλλά και κάτοικοι της περιοχής.

Ο καταξιωμένος μελετητής της πολεοδομικής εξέλιξης της Αθήνας, καθηγητής, αρχιτέκτων-πολεοδόμος Αλέξανδρος Παπαγεωργίου-Βενετάς, φέρνει για πρώτη φορά στο φως τα εκτενή αδημοσίευτα πρακτικά εκείνης της ιστορικής συζήτησης, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος ως σύνεδρος, μαζί με εισαγωγή και σχόλια, καθώς και σπάνιο εικονογραφικό υλικό. Αναδεικνύεται έτσι μια ξεχασμένη αντιπαράθεση και διαβούλευση, σε μια κομβική στιγμή της ιστορίας της Πλάκας, μία δεκαετία πριν από την επιτυχή επέμβαση διάσωσής της, προσφέροντάς μας μια διερεύνηση της ταυτότητας αλλά και ανεπανάληπτης οντότητας της Αθήνας.

16.22

Αλέξανδρος Μασσαβέτας

Το βιβλίο αυτό αναδεικνύει ένα ζήτημα καθαρά γεωπολιτικό, παρά την φαινομενικά θρησκευτική του διάσταση: τον πόλεμο που η Μόσχα έχει κηρύξει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Η φράση “Μόσχα, η Τρίτη Ρώμη” είναι μέρος των σχολικών μας ακουσμάτων. Λίγοι γνωρίζουν ωστόσο πως ο αυτοπροσδιορισμός της Μόσχας ως “Τρίτης Ρώμης” τροφοδοτείται συστηματικά από μία εθνική γραμμή δημιουργίας θρησκευτικών “αποικιών”, με προφανή πολιτικά οφέλη.

Η από αιώνων ρωσική στρατηγική διείσδυσης και κυριαρχίας στον ορθόδοξο κόσμο γνώρισε νέα έξαρση την μετασοβιετική εποχή. Στην Ελλάδα μαίνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 μια καλοστημένη επιχείρηση “υβριδικού πολέμου”, που στοχεύει να στρέψει την ελληνική κοινωνία ενάντια στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Παράλληλα η Μόσχα προσπάθησε, με απειλές και πράξεις δολιοφθοράς κατά του πατριάρχη Βαρθολομαίου, να εμποδίσει την δημιουργία αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία, την οποία θεωρεί πνευματική της “αποικία”. Έχοντας αποτύχει να εκβιάσει τις εξελίξεις, διέκοψε σχέσεις με την Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και με κάθε άλλη Εκκλησία που αναγνώρισε την θρησκευτική χειραφέτηση της Ουκρανίας. Προσπάθησα, μελετώντας την διαμόρφωση της ρωσικής ορθοδοξίας και την κοσμοθεωρία κράτους και Εκκλησίας στην Ρωσία, να κατανοήσω πώς γεννήθηκε η υπερφίαλη “γεωπολιτική της ορθοδοξίας”. Μόλις σήμερα, με την ορθόδοξη “οικουμένη” να κινδυνεύει να διχοτομηθεί, δείχνει ενδιαφέρον για όλα αυτά η ευρύτερη κοινωνία, πέραν του στενού κύκλου του κλήρου, των εκκλησιαστικών ιστορικών και των διπλωματών.

Οι Ρώσοι παραμένουν δέσμιοι της σαγήνης τους για ένα ένδοξο παρελθόν. Μήπως όμως η ψύχωσή τους με την αυτοκρατορική ιδέα και την ισχύ υπονομεύει τελικά την επιρροή τους στον όλο ορθόδοξο κόσμο; Α.Μ.

16.92

Δημήτρης Νόλλας

Το ακατάληπτο και απερινόητο.
Όπως η ζείδωρος αύρα ή ένα πεφταστέρι, έτσι και το πέρασµα µιας άσηµης δασκάλας απ’ τη ζωή ενός ανδρικού σύµπαντος αφήνει όσους την συναναστράφηκαν έκθαµβους όσο και ανίκανους να κατανοήσουν την απώλειά της.

Δεν έχουµε µαρτυρία για την επίδραση που είχαν τα γεγονότα αυτά πάνω της, εκτός από τις νύξεις που κάνει η ίδια στα σηµειωµατάριά της, µε τα οποία δεν ξέρει ακόµη και σήµερα τι να κάνει ο Αντωνάκης, ως άτυπος κληρονόµος της, πνευµατικός τουλάχιστον. Η αλήθεια είναι, όπως τουλάχιστον τη µετέφερε ο Αντωνάκης σε µένα και όσους ήθελαν να τον ακούσουν, πως όλα αυτά που ακολούθησαν µετά την επιστροφή της στην Ελλάδα φανερώνουν ότι η ακατανόητη µεταστροφή της για τους µέχρι τότε γνωστούς της ακουµπούσε, αν δεν οφειλόταν αποκλειστικά, στα όσα είχε ζήσει στο Μόναχο εκείνους τους πρώτους µήνες του 1919, που είχαν αφήσει το σηµάδι τους στον µετέπειτα βίο της.

10.98

Μπέντζαμιν Κάρτερ Χετ

Συζητάμε για την άνοδο των ναζί εντελώς αποστασιοποιημένα, σαν μια υπόθεση του παρελθόντος που δεν μας αφορά. Θεωρούμε δεδομένο ότι οι Γερμανοί του 1930 ήταν πολύ διαφορετικοί από εμάς και το γεγονός ότι αντιλαμβανόμαστε τα λάθη τους επιβεβαιώνει την ανωτερότητά μας.
Κι όμως, ισχύει ακριβώς το αντίθετο.

Γιατί καταλύθηκε τόσο γρήγορα και τόσο ολοσχερώς η δημοκρατία στη Γερμανία τη δεκαετία του ’30; Πώς επέτρεψε μια δημοκρατική κυβέρνηση στον Αδόλφο Χίτλερ να αδράξει την εξουσία; Στον “Θάνατο της Δημοκρατίας”, ο Benjamin Carter Hett δίνει τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα και η ιστορία που αφηγείται αφήνει ανησυχητικούς απόηχους για τη δική μας εποχή, αποδεικνύοντας πόσα κοινά έχουμε τελικά με τους Γερμανούς του 1930.

Αποκαλύπτει τη μυωπική στάση που υιοθέτησαν οι συντηρητικοί Γερμανοί πολιτικοί πιστεύοντας πως ο Χίτλερ και οι οπαδοί του θα προθυμοποιούνταν να τους υποστηρίξουν, παραγνωρίζοντας ότι οι προσπάθειές τους να χρησιμοποιήσουν τους ναζί εξυπηρετούσαν εντέλει τον Χίτλερ. Κατ’ αυτόν τον τρόπο του παρέδωσαν εκούσια τα εργαλεία για να μετατρέψει τη Γερμανία σε μια στυγερή δικτατορία.
Όντας κορυφαίος μελετητής της Γερμανίας του εικοστού αιώνα και χαρισματικός αφηγητής, ο Benjamin Carter Hett μας δίνει ένα ηχηρό μάθημα για την εποχή μας, καθώς η δημοκρατία βρίσκεται και πάλι στις επάλξεις και το τραγούδι των Σειρήνων των απανταχού «νταήδων» φαίνεται να ηχεί ολοένα και πιο δυνατά.

14.94

Ξένη λογοτεχνία

Υποταγή

Μισέλ Ουελμπέκ

«Είναι η υποταγή», είπε απαλά ο Ρεντιζέ. «Η ανατρεπτική και απλή ιδέα, που ως τότε δεν είχε ποτέ εκφραστεί με τόση δύναμη, ότι το απόγειο της ανθρώπινης ευτυχίας έγκειται στην απόλυτη υποταγή».

Σε μια Γαλλία αρκετά κοντινή στή σημερινή, ένας άντρας ακολουθεί πανεπιστημιακή καριέρα. Η διδασκαλία τον ενδιαφέρει ελάχιστα, προσδοκά μια βαρετή αλλά ήρεμη ζωή, μακριά από τα μεγάλα ιστορικά δρώμενα. Ωστόσο, οι δυνάμεις που δρουν στη χώρα έχουν διασπάσει το πολιτικό σύστημα, επιφέροντας τελικά την κατάρρευσή του. Αυτή η εσωτερική ρήξη χωρίς αναταράξεις, χωρίς αληθινή επανάσταση, εξελίσσεται σαν εφιάλτης.

Το ταλέντο του συγγραφέα, η οραματική του δύναμη, μας παρασύρουν σε ένα αμφίσημο και ολισθηρό έδαφος το βλέμμα του στον γηράσκοντα πολιτισμό μας κάνει να συνυπάρχουν σε αυτό το μυθιστόρημα ποιητικές διοράσεις, κωμικές σκηνές και μια μοιρολατρική μελαγχολία.

Ένας συναρπαστικός πολιτικός και ηθικός μύθος.

15.30

Ντάγκμαρ Χέρτζογκ

Το βιβλίο Η σεξουαλικότητα στην Ευρώπη τον 20ό αιώνα εξετάζει συστηματικά τα κεντρικά ζητήματα γύρω από τα οποία αναπτύχθηκαν κατά τη συγκεκριμένη περίοδο δημόσιοι λόγοι, κοινωνικά κινήματα και κρατικές πολιτικές: οι ανασημασιοδοτήσεις της πορνείας, της ομοφυλοφιλίας, της αντισύλληψης και οι ευγονικές παρακαταθήκες πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο· η αυξανόμενη κρατική παρέμβαση στον ιδιωτικό χώρο σε δημοκρατικά και αυταρχικά καθεστώτα τη μακρά περίοδο μέχρι το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου· ο νεοσυντηρητισμός της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου μετά τη μαζική βία των παγκόσμιων συρράξεων· οι αμφίσημες φιλελευθεροποιήσεις των χρόνων 1960-1980- και το σεξ μετά το AIDS στη νέα Ευρώπη στο γύρισμα από τον 20ό στον 21ο αιώνα.

Με έμφαση αναδεικνύονται οι δημόσιες διαστάσεις του σεξ. Βασική θέση του βιβλίου είναι ότι η ιστορία της σεξουαλικότητας στον ευρωπαϊκό 20ό αιώνα καθόλου δεν είναι μια ιστορία σταδιακής φιλελευθεροποίησης του σεξ, όπως συχνά υποστηρίζεται. Αντίθετα, είναι μια σύνθετη διαδρομή με πολλά πισωγυρίσματα και επισφαλείς κατακτήσεις, πολύ διαφορετική κατά χώρα, τάξη και φύλο, που προσδιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την εκάστοτε πολιτική συγκυρία.

18.00

Ανν Άπλμπάουμ

Από τη συγγραφέα του Γκουλάγκ και του Σιδηρού Παραπετάσματος, η αποκαλυπτική ιστορία ενός από τα μεγαλύτερα εγκλήματα του Στάλιν, που οι προεκτάσεις του είναι αισθητές μέχρι σήμερα.

Το 1929 ο Στάλιν εγκαινίασε την κολεκτιβοποίηση της γεωργίας, στην πράξη μια δεύτερη ρωσική επανάσταση, η οποία εξανάγκασε εκατομμύρια αγρότες να αποποιηθούν τη γη τους και να ενταχθούν σε κολχόζ. Το αποτέλεσμα ήταν ένας καταστροφικός λιμός, ο πιο φονικός στην ευρωπαϊκή ιστορία. Τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν στην ΕΣΣΔ την περίοδο 1931-33. Αντί να στείλει βοήθεια, το σοβιετικό κράτος χρησιμοποίησε τον λιμό για να απαλλαγεί από ένα πολιτικό πρόβλημα. Από τους νεκρούς, τα τρία και πλέον εκατομμύρια ήταν Ουκρανοί, που δεν υπήρξαν τυχαία θύματα μιας κακής πολιτικής, αλλά στοχευμένα θύματα του κράτους.

Σ’ αυτή την έγκυρη και συνταρακτική μελέτη, η Άπλμπαουμ αποδεικνύει αυτό για το οποίο υπήρχαν πάντα υποψίες. Ύστερα από μια σειρά εξεγέρσεων που αναστάτωσαν την Ουκρανία, ο Στάλιν σχεδίασε τον αφανισμό της ουκρανικής αγροτιάς. Το κράτος έκλεισε τα σύνορα της Δημοκρατίας της Ουκρανίας και άρπαξε όλα τα διαθέσιμα τρόφιμα. Σύντομα ξέσπασε λιμός και οι άνθρωποι έτρωγαν οτιδήποτε –χόρτα, φλοιούς δέντρων, σκύλους, ψοφίμια, σε μερικές περιπτώσεις ακόμη και ανθρώπινη σάρκα– παλεύοντας για να επιβιώσουν σε μια τερατώδη συνθήκη.

Σήμερα που η Ουκρανία ξαναβρίσκεται μ’ έναν τρόπο στο στόχαστρο της Ρωσίας, το βιβλίο αυτό  υπενθυμίζει ένα από τα χειρότερα εγκλήματα του εικοστού αιώνα.

18.29

Πρίμο Λέβι

Το σημείο όπου το παρόν συναντάει το παρελθόν αποκαλείται μέλλον. Μ’ αυτή τη λογική κείμενα σαν του Βαλερύ είναι προφητικά, αφού μιλούν για κείνο που δεν έχει ακόμα συντελεσθεί σαν να ήταν ήδη γεγονός. Η Ελλάδα και η Ευρώπη, η κρίση των αξιών, η σημασία του πολιτισμού και η θνητότητα είναι μερικά από τα κομβικά θέματα αυτού του κειμένου, που ο Βαλερύ σαν διορατικός στοχαστής σχολιάζει και μας παραδίδει υπό τον τίτλο «Η κρίση του πνεύματος». Όμως τι σημαίνει, στο κείμενο αυτό, πνεύμα;

10.60

Ξένη λογοτεχνία

Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος

Πρίμο Λέβι

Στις 22 Φεβρουαρίου 1944, 650 άνθρωποι στάλθηκαν στο Άουσβιτς στοιβαγμένοι σε δώδεκα τρένα για εμπορεύματα. Μόνο ο Πρίμο Λέβι και δύο άλλοι επέζησαν, έπειτα από παραμονή ενός έτους, πριν την απελευθέρωσή τους από τον ρωσικό στρατό τον Ιανουάριο του 1945. Στο στρατόπεδο ο Λέβι παρατηρεί τα πάντα, θα θυμηθεί τα πάντα, θα αφηγηθεί τα πάντα: το στρίμωγμα στους κοιτώνες τους συντρόφους που ανακάλυπταν το πρωί νεκρούς από την πείνα και το κρύο τους εξευτελισμούς και την καθημερινή εργασία, κάτω απ’ τα χτυπήματα των «Κάπος» τις περιοδικές «επιλογές» όπου ξεχώριζαν τους αρρώστους από τους υγιείς, για να τους στείλουν στο θάνατο τους απαγχονισμούς για παραδειγματισμό τα τρένα γεμάτα Εβραίους και τσιγγάνους, που οδηγούνταν με την άφιξή τους στα κρεματόρια…

Κι όμως, στην αφήγηση αυτή κυριαρχεί η πλέον εντυπωσιακή αξιοπρέπεια καμία εκδήλωση μίσους, καμία υπερβολή, καμία εκμετάλλευση των προσωπικών ταλαιπωριών, αλλά ένας ηθικός προβληματισμός πάνω στον πόνο, εξυψωμένος από ένα όραμα ζωής.

Το Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος, γραμμένο το 1947, θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας με θέμα τα στρατόπεδα συγκέντρωσης μα και μία από τις πλέον συγκλονιστικές μαρτυρίες των καιρών μας. Στην Ιταλία από τη δεκαετία του ’60 διδάσκεται στα σχολεία.

16.45

Κλαρκ Κρίστοφερ

Το πρωί της 28ης Ιουνίου του 1914, όταν ο Αρχιδούκας Φερδινάνδος, διάδοχος της Αυστρίας, έφτασε με τη σύζυγό του στον σιδηροδρομικό σταθμό του Σαράγεβου, η Ευρώπη ζούσε ακόμη εν ειρήνη. Τριανταεπτά μέρες αργότερα βρισκόταν σε πόλεμο. Η σύγκρουση που ακολούθησε άφησε πάνω από δεκαπέντε εκατομμύρια νεκρούς, κατέστρεψε τρεις αυτοκρατορίες και άλλαξε ριζικά την παγκόσμια ιστορία.

Πώς μπόρεσαν τα Βαλκάνια -μια περιφέρεια απομακρυσμένη από τα ευρωπαϊκά κέντρα της ισχύος και του πλούτου- να γίνουν το επίκεντρο ενός δράματος τέτοιου μεγέθους; Ο Κρίστοφερ Κλαρκ αποφεύγει τον πειρασμό να αποδώσει την ευθύνη της ανάφλεξης σε μία αποκλειστική αιτία ή μία μοναδική χώρα. Aνιχνεύει τους δρόμους που οδήγησαν στον πόλεμο περνώντας απ’ όλα τα κρίσιμα κέντρα αποφάσεων στη Βιέννη, το Βερολίνο, την Πετρούπολη, το Παρίσι, το Λονδίνο, το Βελιγράδι, και παρακολουθώντας λεπτό προς λεπτό τις καταιγιστικές εξελίξεις. Αποκαλύπτει έτσι έναν θρυμματισμένο κόσμο αστάθειας και έριδας, μια Ευρώπη επιβαρυμένη μάλιστα με μια μοιραία κι ατελέσφορη ομάδα πολιτικών αρχηγών. Αυτοί οι κυβερνώντες, που καμάρωναν για το νεωτερισμό και τον ορθολογισμό τους, τσαλαβουτούσαν από κρίση σε κρίση ώσπου έπεισαν τον εαυτό τους ότι ο πόλεμος ήταν η μόνη απάντηση.

Βιβλίο αριστοτεχνικά γραμμένο και διεξοδικά τεκμηριωμένο σε νέες έρευνες, Οι υπνοβάτες είναι ο εντυπωσιακός απολογισμός της πυροδότησης και της έκρηξης ενός από τα μεγαλύτερα συμβάντα της σύγχρονης ιστορίας.

37.10