Βλέπετε 376–390 από 529 αποτελέσματα

Non Fiction

Τίμοθι Σνάιντερ

Μεταξύ Μόσχας και Βερολίνου, στη ζώνη αυτή που ο συγγραφέας αποκαλεί «αιματοβαμμένες χώρες», περίπου 14 εκατομμύρια άμαχοι εξοντώθηκαν από το ναζιστικό και το σοβιετικό καθεστώς. Καθώς, μετά το 1945, οι χώρες αυτές βρέθηκαν όλες κατευθείαν από τα χέρια των Ναζί πίσω από το λεγόμενο Σιδηρούν Παραπέτασμα, η Ιστορία αυτών των μαζικών εκκαθαρίσεων και εκτελέσεων έμεινε επί αρκετά χρόνια στο ημίφως.

Ο Timothy Snyder, ιστορικός διεθνούς κύρους, εξετάζει εξονυχιστικά τα στοιχεία που τεκμηριώνουν αυτά τα εγκλήματα, επιχειρώντας παράλληλα να εμβαθύνει στα κίνητρα και τα πολιτικά σχέδια τόσο του Χίτλερ όσο και του Στάλιν. Αξιοποιώντας αρχεία και στοιχεία από πολλές χώρες, ο Snyder δεν παραλείπει συγχρόνως να εστιάσει σε γραπτές ή προφορικές προσωπικές μαρτυρίες θυμάτων, εβραίων και μη.

Προϊόν πολύχρονης και εις βάθος έρευνας σε πηγές και σε αρχεία, έχοντας πάντα επίκεντρο τον άνθρωπο, οι “Αιματοβαμμένες χώρες” είναι βιβλίο αναφοράς για όλους όσοι θέλουν να ενημερωθούν για μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της Νεότερης Ιστορίας, αλλά και να εμβαθύνουν στα συμφραζόμενά της, στρατιωτικά, πολιτικά, ιδεολογικά.

24.29

Μαρκ Μαζάουερ

Σκοτεινή ήπειρος είναι μια πυκνή επισκόπηση της ευρωπαϊκής ιστορίας, όπου παρουσιάζονται ανάγλυφα οι κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές και ιδεολογικές εξελίξεις από το 1919 ώς το 1997. Αποτολμώντας να φωτίσει σκοτεινές περιοχές αυτής της ιστορίας και να αμφισβητήσει πολλά από τα μέχρι τώρα δεδομένα της, ο συγγραφέας επανερμηνεύει τις ευρωπαϊκές εμπειρίες της επανάστασης, του πολέμου και του ολοκληρωτισμού και αναρωτιέται για την εμβέλεια και την προοπτική της δημοκρατίας.

Παρά την επιστημονική μεθοδολογία της, η μελέτη αυτή δεν αποφεύγει διόλου τα κρίσιμα ηθικά και πολιτικά ζητήματα που συνδέονται με την τραυματική μνήμη και τις μετέωρες επαγγελίες της Ευρώπης. Ένα πρόσθετο ενδιαφέρον του βιβλίου είναι η ιδιαίτερη προσοχή που δίνει στην Ελλάδα και ο ρόλος που της αναγνωρίζει στις εξελίξεις, πράγμα ασυνήθιστο για τέτοιου είδους σφαιρικές θεωρήσεις της ευρωπαϊκής ιστορίας.

25.44

Ίαν Κέρσοου

“Αυτό είναι το βιβλίο στο οποίο θα ανατρέξετε αν χρειάζεστε μια έγκυρη προσέγγιση που να παρουσιάζει περιεκτικά το ξετύλιγμα του Ψυχρού Πολέμου, το “οικονομικό θαύμα” της Ευρώπης στις δεκαετίες του 1950 και 1960, τη σοσιαλδημοκρατία στη Δυτική Ευρώπη, την αυξανόμενη αντίσταση στη σοβιετική κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη, πολιτισμικά σοκ όπως την έλευση του ροκ-εν-ρολ, τις φοιτητικές εξεγέρσεις της δεκαετίας του ’60 και πολλά άλλα. Πρόκειται για μια εντυπωσιακή πανευρωπαϊκή επισκόπηση, και δεν μπορεί παρά να θαυμάσει κανείς το ευρύτατο φάσμα της επιστημοσύνης που τόσο ανάλαφρα επωμίζεται αυτό το έργο.” (The Times)

“Συνθέτοντας και αξιολογώντας ένα τεράστιο σώμα επιστημονικής έρευνας, όχι μόνο για την Ευρώπη, ανατολική και δυτική, αλλά και για τον ευρύτερο κόσμο, καθώς και για τις διαδικασίες παγκοσμιοποίησης που έχουν επηρεάσει τόσο βαθιά την ευρωπαϊκή ιστορία, ο Ίαν Κέρσοου έφτιαξε ένα ιστορικό αριστούργημα.” (Times Literary Supplement)

38.16

Τόνυ Τζαντ

Το 1945 η Ευρώπη ήταν συντρίμμια, ρημαγμένη από τον πόλεμο, τους βομβαρδισμούς και τις μαζικές σφαγές. Ευρύτατες περιοχές της ανατολικής Ευρώπης περιέρχονταν στο σοβιετικό έλεγχο, αντικαθιστώντας τον παλιό δεσποτισμό μ’ έναν νέο. Σήμερα, η Σοβιετική Ένωση δεν υπάρχει πια και οι δημοκρατίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης φθάνουν μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας.

Ο Τόνυ Τζαντ αφηγείται με σαφήνεια και πυκνότητα αυτή την πολυσύνθετη ιστορία, όπως ξετυλίγεται κάτω από τη μόνιμη σκιά του ίδιου του πολέμου: την ανόρθωση της Ευρώπης μέσα από τα ερείπια, τις αποκλίνουσες εμπειρίες της Ανατολικής και της Δυτικής Ευρώπης, την παρακμή και την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος και την άνοδο της ΕΟΚ και της ΕΕ, το τέλος των ευρωπαϊκών αυτοκρατοριών, τις μεταβαλλόμενες σχέσεις της Ευρώπης με τις δύο μεγάλες δυνάμεις που την περιβάλλουν, τη Ρωσία και την Αμερική.

Ανάμεσα απ’ αυτές τις γενικές γραμμές προβάλλουν συγκεκριμένα πολιτικά γεγονότα, φαινόμενα και πρόσωπα: η δικτατορία του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία δίπλα στην Ισπανία του Φράνκο αλλά και τη Ρουμανία του Τσαουσέσκου, ο εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα, οι αγώνες στη Βόρεια Ιρλανδία και στη Χώρα των Βάσκων, ο Μάης του ’68 στο Παρίσι και τα γεγονότα στην Ιταλία και στην Πράγα, οι εντάσεις ανάμεσα στις γλωσσικές κοινότητες του Βελγίου, η σοσιαλδημοκρατία στις σκανδιναβικές χώρες, ο ρόλος του Τσώρτσιλ, του Στάλιν, του Φράνκο, του Μιτεράν, του Γιαρουζέλσκι, του Μπερλουσκόνι και πολλών άλλων. Σχηματίζεται ακόμη ένα μωσαϊκό από οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ιστορίες, όπως η ανάπτυξη της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, η εμφάνιση του ψυγείου και η εξάπλωση του καταναλωτισμού, η μετανάστευση και οι γκασταρμπάιτερ, ο υπαρξισμός και η παρακμή του δημόσιου διανοούμενου, ο γαλλικός και ο τσέχικος κινηματογράφος, η μπητλομανία και το πανκ ροκ…

Από την επαύριο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τον πόλεμο στο Ιράκ, το βιβλίο φωτίζει την πρόσφατη ιστορία και την πολύσημη ταυτότητα της Ευρώπης στην προοπτική του 21ου αιώνα.

47.70

Κάϊλ Χάρπερ

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια νέα, μνημειώδη εξιστόρηση ενός από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην ανθρώπινη ιστορία: της πτώσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η μοίρα της Ρώμης είναι η πρώτη μελέτη η οποία εξετάζει τον καταστροφικό ρόλο που έπαιξαν η κλιματική αλλαγή, οι λοιμώδεις νόσοι και οι πανδημίες στην κατάρρευση του ρωμαϊκού κράτους – μια ιστορία θριάμβου της φύσης απέναντι στην ανθρώπινη φιλοδοξία.

Ο Κάιλ Χάρπερ μεταφέρει τους αναγνώστες από το απόγειο της Ρώμης, κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ., όταν η αυτοκρατορία έμοιαζε με ανίκητη υπερδύναμη, έως την παρακμή και τη διάλυσή της τον 7ο αιώνα, αναλύοντας κρίσιμες καμπές και αθέατες παραμέτρους που σφράγισαν ανεξίτηλα τη διαδρομή αυτή.

Συνυφαίνοντας μια μεγάλη ιστορική αφήγηση με τις τελευταίες εξελίξεις στην κλιματική επιστήμη και τις πιο πρόσφατες ανακαλύψεις της γενετικής, ο συγγραφέας δείχνει πώς η μοίρα της Ρώμης κρίθηκε όχι μόνο από αυτοκράτορες, στρατιώτες και βαρβάρους, αλλά και από ηφαιστειακές εκρήξεις, ηλιακούς κύκλους, κλιματικές αστάθειες και ολέθρια μικρόβια, ιούς και βακτήρια.

Το βιβλίο, ένας οξυδερκής στοχασμός για τη μύχια σχέση της ανθρωπότητας με το περιβάλλον, περιγράφει με συναρπαστικό τρόπο πώς ένας από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς της ιστορίας ήρθε αντιμέτωπος με τη σωρευτική βία της φύσης, αντέχοντας για αιώνες αλλά τελικά υποκύπτοντας. Το παράδειγμα της Ρώμης είναι μια επίκαιρη υπενθύμιση ότι η κλιματική αλλαγή και η μικροβιακή εξέλιξη έχουν διαμορφώσει τον κόσμο μας με τρόπους αναπάντεχους και καθοριστικούς.

29.68

Κοινωνιολογία

Ο έρως και το έθνος

Παντελής Μπουκάλας

H αρχαία Eλληνική ποίηση και μυθολογία μας έχουν παραδώσει τον Έρωτα κάλλιστον εν αθανάτοισι θεοίσι και παντοδύναμο. Στον πραγματικό βίο ωστόσο, και παρότι η θρησκεία του έρωτα έχει το μεγαλύτερο και το πιο ενθουσιασμένο ποίμνιο, τα εμπόδια είναι πολλά. Οι πόλεμοι των εθνών, οι στερεοτυπικές αναπαραστάσεις που επεξεργάζεται κάθε λαός για τους άλλους, η κοσμική και η θρησκευτική εξουσία, οι εδραιωμένες προκαταλήψεις, μπορούν να πληγώσουν τα φτερά του Έρωτα. Να μην του επιτρέψουν να υπερβεί τα φράγματα και τα χάσματα.

Στον ανά χείρας τόμο διερευνώνται οι ερωτικές σχέσεις Ελλήνων και Ελληνίδων, έτσι όπως αναδεικνύονται από τα δημοτικά τραγούδια, με αλλοεθνείς, αλλόγλωσσους ή / και αλλόθρησκους, δηλαδή με μαύρους, Βλάχους, Αρβανίτες και Τούρκους. Οι διαφορές ανάμεσα στους Έλληνες και σε άλλους λαούς ή εθνοτικές ομάδες, αλλά και η πυκνή καταναγκαστική συνάφειά τους, δημιούργησαν σχέσεις που καλύπτουν όλη την γκάμα – από την ηδονοθηρία της εκμεταλλευτικής εξουσίας έως τον αυθεντικό πόθο. Η δημοτική ποίηση, απροκατάληπτη και αμερόληπτη, δεν αφήνει ατραγούδιστη καμία εκδοχή. Η διερεύνηση επεκτείνεται και σε άλλες μορφές του λαϊκού λόγου : παροιμίες, παραδόσεις, παραμύθια, επωδές, κατάρες, λέξεις-ύβρεις. Επίσης λαμβάνονται υπόψη και τα δημοτικά τραγούδια των άλλων λαών.

Συνεξετάζεται επιπλέον η στάση της κοσμικής και της θρησκευτικής εξουσίας απέναντι στην πιθανότητα μεικτών γάμων. Για την εθνική ιδεολογία, που επιχειρεί την ομογενοποίηση των αντιλήψεων και των στάσεων, η διαφορά χάνει τη φυσικότητά της, εννοείται σαν κίνδυνος και απειλή και συχνά καταντάει κρίμα, αμαρτία.

Στο νεοελληνικό εθνικό κράτος, όπως και στα περισσότερα εθνικά ευρωπαϊκά κράτη που συγκροτήθηκαν τον 19ο αιώνα, το συλλογικό φαντασιακό αναπαρέστησε τον άλλο επιβαρυμένο από ποικίλα αρνητικά γνωρίσματα, ώστε να διευκολύνει την υποτίμησή του. Το ελληνικό δημοτικό τραγούδι δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ να περιορίσει ή να αποσιωπήσει την ποικιλία του πραγματικού βίου, όπου ο έρωτας είναι πιθανότατο να εκδηλωθεί αδιαφορώντας για τους άρρητους ή και ρητούς κανόνες της εθνικά και θρησκευτικά χρηστής συμπεριφοράς. Η παρρησία του δείχνει ότι έχει τη θέληση και την ικανότητα να αποπαγιδεύεται από τον πεζό δημώδη λόγο, που μοιάζει μονοκόμματος συγκρινόμενος με το πολυφωνικό τραγούδι.

Στον δίδυμο τόμο 4Β’ της σειράς «Πιάνω γραφή να γράψω…», που θα κυκλοφορήσει μέσα στο 2022, διερευνώνται οι ερωτικές σχέσεις των Ελληνίδων και των Ελλήνων με Τσιγγάνους, Βούλγαρους, Εβραίους και
Φράγκους

22.40

Ξένη λογοτεχνία

Η απόλαυση του κειμένου

Ρολάν Μπαρτ

Τι ξέρουμε για το κείμενο; Τον τελευταίο καιρό, η θεωρία επιχειρεί να δώσει κάποια απάντηση. Μένει όμως ένα ερώτημα: Τι απολαμβάνουμε από το κείμενο;

Το ερώτημα τούτο οφείλουμε να το θέσουμε έστω και μόνο για ένα λόγο τακτικής: οφείλουμε να καταξιώσουμε την απόλαυση του κειμένου ενάντια στην αδιαφορία της επιστήμης και στον πουριτανισμό της ιδεολογικής ανάλυσης∙ οφείλουμε να καταξιώσουμε την απόλαυση του κειμένου ενάντια στην ταπείνωση της λογοτεχνίας σαν απλής ψυχαγωγίας.

Πώς να θέσουμε το ερώτημα; Συμβαίνει το χαρακτηριστικό της απόλαυσης να είναι πως δεν μπορεί να ειπωθεί. Χρειάστηκε λοιπόν να προσφύγουμε σε μια άτακτη σειρά αποσπασμάτων: στιλπνές πλευρές, πινελιές, κουκκίδες – φυλακτήρια ενός αόρατου σχεδιάσματος: απλή σκηνοθεσία της ερώτησης, βλαστός εξωεπιστημονικός της κειμενικής ανάλυσης.

Ρολάν Μπαρτ

Αν διαβάζω κι απολαμβάνω τούτη τη φράση, τούτη την ιστορία ή τούτη τη λέξη, είναι γιατί έχουν γραφεί μες στην απόλαυση. Το αντίθετο όμως; Γράφοντας μες στην απόλαυση, εξασφαλίζω άραγε – εγώ, ο συγγραφέας – την απόλαυση του αναγνώστη μου; Καθόλου. Τον αναγνώστη αυτόν πρέπει να τον γυρέψω [να τον «ψαρέψω»], χωρίς να ξέρω πού είναι. Κι έτσι δημιουργείται ένας χώρος της ηδονής. Δεν είναι το «πρόσωπο» του άλλου που μου είναι αναγκαίο, είναι ο χώρος…

Ρολάν Μπαρτ

10.80

Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Δύο σπουδαία λογοτεχνικά έργα που έγραψε ο Λεονάρντο ντα Βίντσι στους περίφημους Κώδικες μας αποκαλύπτουν μια άγνωστη πλευρά του, την ανθρώπινη.

Μύθοι που κρύβουν μεγάλες αλήθειες και ένα ζωολόγιο γεμάτο αλληγορίες για ανθρώπινες αρετές κι ελαττώματα είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας του Λεονάρντο να ανακαλύψει τα μυστικά μιας ηθικής φιλοσοφίας, να ξεκλειδώσει τη δύναμη που μπορεί να αποκτήσει ο σοφός πάνω στα φαινόμενα της φύσης, της ζωής, της ψυχής.

Αφηγηματικές «επινοήσεις» από τον μεγαλοφυή λάτρη της ελευθερίας που θέλουν –όπως και οι πτητικές μηχανές του– να ανυψώσουν τον άνθρωπο για να κατακτήσει τους πνευματικούς αιθέρες.

Γραμμένα με ένα ύφος παράξενο, πυκνό, φλογερό, τα κείμενα αυτά αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές παρακαταθήκες του εμβληματικού καλλιτέχνη της Αναγέννησης: έναν καταλύτη για την ταχύτερη πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου όπως η πολυπόθητη φιλοσοφική λίθος των αλχημιστών, που μπορούσε να μετατρέπει τα ευτελή μέταλλα σε χρυσό.

13.50

Βιρτζίνια Γουλφ

Το πρώτο δοκίμιο συνιστά μια πραγματεία στον λογοτεχνικό κυβισμό, με εμφανή στόχο να καταλήξει -μέσω της αναδόμησης, της σύγκρισης και της συνεκδοχής- στο απόλυτο μοντερνιστικό αξίωμα: οι λέξεις, το εργαλείο δηλαδή του λογοτέχνη, είναι μέσο αδόκιμο, ατελές και ατελέσφορο σε σύγκριση με τον χρωστήρα, δηλαδή το άφωνο εργαλείο ενός μυθοπλαστικού ζωγράφου ο οποίος βεβαίως ελέγχει απολύτως το εκφραστικό του μέσο σε αντιδιαστολή με τον λογοτέχνη που παλεύει να το χειραγωγήσει.

Η “Λεξιτεχνία” εκφωνήθηκε ως ομιλία από το ραδιόφωνο του BBC στις 29 Απριλίου του 1937 για τη ραδιοφωνική σειρά “Words Fail Me”. Η ομιλία αυτή των οκτώ λεπτών είναι το μοναδικό ηχητικό ντοκουμέντο που έχουμε από τη Βιρτζίνια Γούλφ. Εδώ το αντικείμενο είναι οι ίδιες οι λέξεις. Το μοναδικό εργαλείο του λογοτέχνη που έχει την ικανότητα να δρα ανεξάρτητα από τον δημιουργό του και να παραμένει αχειραγώγητο, και συνεπώς πολύ δύσχρηστο για τον μάστορά του.

14.50

Βιογραφία - Μαρτυρίες

Εκλήθην ομιλήτρια

Κική Δημουλά

«Δεν πήρα μόνη την απόφαση να συγκεντρωθούν σε έναν τόμο λόγοι που εκφώνησε η μητέρα μου σε συνέδρια, εκδηλώσεις, χαιρετισμούς και αποχαιρετισμούς. Την πήραμε μαζί, λίγο πριν ανέβει στη βάρκα του ανέκκλητου. Καταθέτω, ως αποδεικτικό της εξουσιοδότησής της να κινούμαι ελεύθερα και να στεγάζω όπως νομίζω τα λόγια της, ένα αδιάσειστο τεκμήριο: τον πρότερο, ενωμένο δια βίου, βίο μας. Ξεχώρισα, έτσι, είκοσι οκτώ από τα ποιητικά χρονογραφήματα, αυτά που θεώρησα πως παρουσιάζουν ατμοσφαιρικά τις εσωτερικές διαθέσεις της, τους μετασυμβολισμούς των επίκαιρων τότε θεμάτων και φωτογραφίζουν το χρόνο. Τα διάλεξα για να δώσω ένα μέλλον στο υποσχετικό παρελθόν και μια ευκαιρία να ανιχνεύεται η απουσία της».
―Έλση Δημουλά

15.50

Σάκης Σερέφας

1922. Γέννηση πάνω στο καράβι που φέρνει την Αρμένισσα μάνα πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία στον Πειραιά. Ο παππούς φρεσκοσφαγμένος στο μικρασιάτικο χασαπαριό. Το βρεφούδι μεγαλώνει και μαγεύει με τη φωνή του τον κοσμάκη όταν ψέλνει στην αρμένικη εκκλησία του Σουρπ Αγκόπ, του Αγίου Ιακώβου. Γυναίκες που δεν βγάζουν ποτέ από πάνω τους τα άσπρα γάντια. Γιατί; Δικτατορία Μεταξά, νεολαία Μεταξά, Σκαπανείς και Φαλαγγίτες. Ζογκλερικά στο Φάληρο με τον άντρα και το παιδί της. Είναι το “Ντούο Νίνο και Μισό”.

Η πρώτη της ηχογράφηση. Ώρες τώρα σε κρυφοκοιτάζω. Εμφύλιος. Βομβαρδιστικά Χελντάιβερς καθέτου εφορμήσεως. Ναπάλμ στον Γράμμο. Ο Τραυματίας. Γνωριμία με τον Βασίλη της ζωής της. Μαζί στο πάλκο στου Τζίμη του Χοντρού. Τα καβουράκια. Ο Πόλεμος της Κορέας και το σπίτι στο Αιγάλεω. Απόψε κάνεις μπαμ. Το πεπρωμένο της χαραγμένο πάνω στον 38ο βόρειο παράλληλο. Οι Ελληνίδες ψηφίζουν πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές. Η γυναίκα που ψηφίζει. Τουρνέ στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη. Στο Τούνεζι, στην Μπαρμπαριά. Ένα πιάνο στον βυθό. Σεπτεμβριανά στην Κωνσταντινούπολη. Φωτογραφικά φιλμς κρυμμένα σε τάφους. Καρκίνος. Μόνη. Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα. Γλάροι κρώζουν δυσοίωνα από πάνω της στη Νέα Υόρκη. Ρεστοράν-μπαρ Νέον Βυζάντιον, 42ος Δρόμος. Με γέρασε η ξενιτιά. Νοσοκομεία. Βέρι βέρι μπαντ. Μόνη. Δολάρια πάνω στη σόλα με την τσίχλα. Γεννήθηκα για να πονώ. Αίμα στην πίστα.
1957. Το λαπαδιάζει το κόλλυβο η φρυγανιά; Κηδεία. Μόνη. Χωρίς εκείνον.

Σαν άστρο εβασίλεψε.
Θα μπορούσε να είναι η Μαρίκα Νίνου.
Είναι η άνθρωπος Μαρίκα.

8.91

Ιαν Γουόρθινγκτον

Μια επική αφήγηση έξι αιώνων αθηναϊκής ιστορίας, από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως τον 2ο αιώνα μ.Χ. Η εξέλιξη της πόλης και το αποτύπωμά της στον ελληνιστικό και τον ρωμαϊκό κόσμο.

Αυτό το βιβλίο αφορά μια μακρά περίοδο της ιστορίας της Αθήνας που θεωρείται συνήθως αλλά λανθασμένα εποχή παρακμής και πτώσης μετά το μεγαλείο της κατά τους κλασικούς χρόνους. Τότε η Αθήνα ήταν αυτοκρατορική δύναμη με τρομερό στόλο, είχε ισχυρή οικονομία, περήφανη ιστορία, ανθούσα πνευματική, καλλιτεχνική και φιλολογική ζωή και οι Αθηναίοι ζούσαν υπό μια δημοκρατία η οποία τους καθιστούσε κυρίαρχους ως κράτος. Ο Περικλής ισχυριζόταν ότι η Αθήνα ήταν μια πόλη την οποία ήθελαν να μιμηθούν οι πάντες.

Όμως, το 338, όταν ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας επέβαλε την ηγεμονία του στην Ελλάδα, αυτή η ζωή άλλαξε για πάντα. Οι Έλληνες υποχρεώθηκαν να υποστούν τη μακεδονική εξουσία για σχεδόν δύο αιώνες, μέχρι να επιβάλει την κυριαρχία της στην Ελλάδα η νέα δύναμη του μεσογειακού κόσμου, η Ρώμη.

Η συνηθισμένη άποψη για την Αθήνα υπό τη μακεδονική και τη ρωμαϊκή κυριαρχία είναι εκείνη μιας πόλης που ήταν η σκιά του προηγούμενου εαυτού της, με τη δημοκρατία της να έχει υποβαθμιστεί σε μια καρικατούρα, την οικονομία της σε παρακμή, τη στρατιωτική ικανότητά της να μην υπάρχει πια, και υπό τους Ρωμαίους αφέντες της να έχει μετατραπεί σε επαρχιακή πόλη. Όμως αυτή η υποβαθμισμένη εικόνα έρχεται σε αντίθεση με την πραγματικότητα. Όπως θα καταδείξει το ανά χείρας βιβλίο, η μεταγενέστερη Αθήνα απείχε πολύ από το να είναι ένα υστερόγραφο της κλασικής προκατόχου της. Εξακολουθούσε να είναι μια ζωντανή πόλη που ασκούσε επιρροή, ο λαός της παρέμενε όπως πάντα ανθεκτικός, φθάνοντας στο σημείο ακόμη και να πολεμήσει εναντίον των Μακεδόνων και των Ρωμαίων κυριάρχων, ενώ ο κλασικός εαυτός της επιβίωνε στη φιλολογία και τη σκέψη.

22.20

Κώστας Λασκαράτος

Μια σύγχρονη ματιά στην ελληνική πολιτιστική διπλωματία. Η σχέση πολιτισμού και εξωτερικής πολιτικής, όπως αποκαλύπτεται μέσα από έξι παραδείγματα εξαιρετικά ομιλούντων ελληνικών μουσείων.
Μέσα από αυθεντικές μαρτυρίες προσωπικοτήτων οι οποίες, εκ της θέσεώς τους, διαδραμάτισαν ή διαδραματίζουν ρόλο στο πεδίο της πολιτιστικής εξωτερικής πολιτικής, ανιχνεύεται η λειτουργία κεντρικών πολιτιστικών φορέων και ερευνώνται οι τρόποι μέσω των οποίων αυτά συμβάλλουν στην προσέγγιση κρατών και κοινωνιών.
Εξωστρέφεια. Αλληλοκατανόηση. Πολιτιστικοί διάλογοι.

Η εμπειρία τριών πρωθυπουργών, ενός Προέδρου της Δημοκρατίας και μιας φωτεινής προσωπικότητας που σημάδεψε την Ελλάδα.
Αν ο ελληνικός πολιτισμός αποτελεί βασικό συγκριτικό πλεονέκτημα της πατρίδας μας, κατά πόσον αυτός έχει αρκούντως αξιοποιηθεί; Υπάρχει ένας εθνικός σχεδιασμός; Ποια απτά οφέλη μπορεί να κατακτήσει ένας τόπος χαράσσοντας μια συνετή και συνεπή στρατηγική;

Δυο εθνικά προτάγματα. Ένα «άτυπο πρωτόκολλο», που έσπασε. Ένα φυτώριο πολιτισμού. Μια άστεγη «μουσειακή εφηβεία» και μια θηριωδία που αφήνει μέχρι σήμερα πληγές.
Αλήθειες, εμμονές, στερεότυπα, εμπόδια και ευκαιρίες. Τολμηρά μουσεία και πολιτιστικοί διάλογοι σε ακραίες συνθήκες. Παραδείγματα σωστής πρακτικής από τη διεθνή εμπειρία.
Ο ρόλος του μουσείου στη σημερινή ελληνική κοινωνία. Η σχέση πολίτη-μουσείου, οι απαιτήσεις της κοινωνίας από την επίσημη πολιτεία και η μεγάλη… αντίφαση!

17.10

Δημήτρης Δημητράκος

Ο Αντό­νιο Γκράμ­σι ήταν ο πρώ­τος ανά­με­σα στους ση­μα­ντι­κούς στο­χα­στές του μαρ­ξι­σμού που αντι­λή­φθη­καν την ανά­γκη, όχι μό­νο της ανα­νέ­ω­σης αλ­λά της υπέρ­βα­σής του. Σύμ­φω­να με την έκ­φρα­σή του, ο μαρ­ξι­σμός πρέ­πει να νο­η­θεί ως «ανοι­χτός κύ­κλος» και όχι ως δόγ­μα. Θε­ώ­ρη­σε ότι στη με­γά­λη «ηθι­κή και δι­α­νο­η­τι­κή ανα­μόρ­φω­ση» όλης της κοι­νω­νί­ας που συ­νι­στού­σε το πρό­ταγ­μά του, ο ανα­νε­ω­μέ­νος μαρ­ξι­σμός θα δι­α­δρα­μά­τι­ζε πρω­τεύ­ο­ντα, κα­θο­δη­γη­τι­κό ρό­λο.

Η αρ­χι­κή ιδέα της με­λέ­της μου προ­έ­κυ­ψε από συ­ζη­τή­σεις που είχα με φί­λους στην Ιτα­λία, ιδί­ως με τον Τί­το Πα­τρί­κιο, χά­ρη στον οποίο «ανα­κά­λυ­ψα» τον Γκράμ­σι. Δι­ε­ρευ­νώ­ντας τη ζωή και το έρ­γο του δι­α­πί­στω­σα ότι πα­ράλ­λη­λα με την ανα­νέ­ω­ση της μαρ­ξι­στι­κής θε­ω­ρί­ας, τον απα­σχό­λη­σε ιδι­αί­τε­ρα η ανά­γκη ανά­πτυ­ξης κρι­τι­κού πνεύ­μα­τος και ορ­θο­λο­γι­κής αντι­με­τώ­πι­σης των προ­βλη­μά­των συν­δυ­ά­ζο­ντας το θάρ­ρος με τον ρε­α­λι­σμό στην πο­λι­τι­κή.

17.10

Τάσος Μπρεκουλάκης

Ξεκίνησε ως ανθολόγιο κειμένων για το σουβλάκι από την ελληνική και παγκόσμια βιβλιογραφία, μια συλλογή με αποσπάσματα από άρθρα και βιβλία που ήταν απελπιστικά λίγα. Μετά εξελίχθηκε σε μια έρευνα για το σουβλάκι του ελλαδικού χώρου από την εποχή του Ομήρου, κι ακόμα πιο παλιά, μέχρι τις σημερινές μπασταρδεμένες εκδοχές του (που ΔΕΝ είναι σουβλάκια).

Στη συνέχεια ερευνήσαμε εξαντλητικά το σουβλάκι της Αθήνας και κάναμε άπειρες συνεντεύξεις, μαζέψαμε μαρτυρίες και ιστορίες σουβλατζήδων και αρχίσαμε να συνθέτουμε ένα στόρι απίστευτο που ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό που περιμέναμε.

Δοκιμάσαμε αμέτρητα σουβλάκια, σχεδόν από κάθε σουβλατζίδικο της Αττικής, καθημερινά, για χρόνια, μιλήσαμε με ανθρώπους που έχουν μελετήσει το ελληνικό φαγητό (όλοι ξένοι), αρχαίο και σύγχρονο, αναζητήσαμε ένα σωρό εξαντλημένα και σπάνια βιβλία –βρήκαμε μέχρι και χρονικά από εκστρατείες Βυζαντινών στρατιωτών που αναφέρουν αναλυτικά τι έτρωγαν–, αφηγήσεις περιηγητών, λαογράφων, ψάξαμε τραγούδια (όλα σχεδόν σατιρικά, γιατί το σουβλάκι είναι ταπεινό και καταφρονημένο και κανείς δεν το πήρε ποτέ στα σοβαρά).

Το αποτέλεσμα είναι αυτό το βιβλίο, που δεν έχει ούτε μία φωτογραφία και είναι όλο σχεδιασμένο στο χέρι από τον Κωνσταντίνο Φυντάνη, και που αποτελεί την πρώτη απόπειρα να καταγραφεί η ιστορία του πιο δημοφιλούς ελληνικού street food, του πιο γνωστού ίσως ελληνικού φαγητού στα πέρατα του κόσμου.

14.94