Φρέντρικ Τζέιμσον

Τα “αρχεία Μπένγιαμιν” προσφέρουν μια νέα ανάγνωση των μειζόνων έργων του Μπένγιαμιν, αλλά και μεγάλου αριθμού μικρότερων κειμένων, βιβλιοκριτικών, σημειώσεων και επιστολών του. Στόχος του Τζέιμσον είναι να αναδειχθεί το γεγονός ότι ο Μπένγιαμιν υπήρξε ένας στοχαστής στο έργο του οποίου αποτυπώθηκε μια συνύπαρξη ή ποικιλία γλωσσικών πεδίων και φιλοσοφικών θεματικών που συχνά φαινόταν να έρχονται μεταξύ τους σε αντίφαση. Η ανάγνωση από τον Τζέιμσον του μπενγιαμινικού έργου επιτρέπει την κατανόηση της πολυσυζητημένης έντασης μεταξύ της μυστικιστικής ή θεολογικής πλευράς του Μπένγιαμιν και της πολιτικής του ροπής, αλλά και της διελκυστίνδας που υπήρξε για την κληρονομιά του μεταξύ των οπαδών του Σόλεμ, του Αντόρνο και του Μπρεχτ.

Τα πολιτικά του κίνητρα διαμορφώνονται από τη διαρκή προσήλωσή του στην πανταχού παρουσία της ιστορίας στο έργο του, από τα πιο σύντομα άρθρα μέχρι τα πιο φιλόδοξα έργα. Το ρητό πρόγραμμά του -«να μεταφέρει την κρίση στην καρδιά της γλώσσας», με άλλα λόγια να ανιχνεύσει την ταξική πάλη επί το έργον στα λογοτεχνικά φαινόμενα- απαιτεί από τον αναγνώστη να μεταφράσει ξανά τις εικόνες που στοίχειωναν τον Μπένγιαμιν, με πιο γνωστή την εικόνα των ερειπίων που αντικρίζει ο Angelus Novus του Kλέε.

«Επομένως, είναι λανθασμένο να συμπεράνουμε ότι οι φτερούγες του αγγέλου, κρατημένες ανοικτά όπως μια ομπρέλα σπασμένη σε μια θύελλα, σηματοδοτούν το ‘τέλος της ιστορίας’. Η εικόνα εκφράζει, αντ’ αυτού, την εμπειρία της ήττας, θέτοντας ένα αναπάντητο ερώτημα αναφορικά με τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προσλάβουμε το μεσσιανικό συναίσθημα, ήτοι την ελπίδα καθ’ εαυτήν. Δεν έχει θέση σε ένα χρονικό σύστημα από το οποίο το μέλλον έχει αποκοπεί, και η φιλοσοφική του έκφραση εκφράζεται, ίσως, με τον καλύτερο τρόπο, μέσα από εκείνες τις τελευταίες σελίδες, στις οποίες ο Αλτουσέρ (ένας άλλος Μπλανκί, ίσως) επιχειρεί να σκεφτεί το άσκεπτο -το αστάθμητο. Από όλες αυτές τις διατυπώσεις, εντούτοις, η πιο πιστά μπενγιαμινική, ενδεχομένως, παραμένει η διαβεβαίωση του Κάφκα ότι η ελπίδα υπάρχει (αν και ‘όχι για εμάς’). Αυτό δεν είναι ένα ευτυχές τέλος, αλλά δεν είναι ούτε και το τέλος της ιστορίας».