Ο Βενιζέλος και η πρόκληση της Μεγάλης Ελλάδας. Γεγονότα και επανεκτιμήσεις Τόμος Γ΄: Η συνθήκη των Σεβρών, 1920
€35.00
Σελίδες: 787
Χαρτόδετο
Καθώς ανέτελλε το 1920, οι συνθήκες ειρήνης που είχαν συναφθεί στο Παρίσι το προηγούμενο έτος κάθε άλλο παρά σήμαναν το τέλος της πολεμικής αναταραχής σε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Ευρώπης και της Εγγύς Ανατολής. Για την Ελλάδα, εκκρεμούσε ακόμα η σύναψη συνθήκης ειρήνης με την Τουρκία, η δε εφαρμογή της ήταν βέβαιο ότι θα απαιτούσε την εμπλοκή του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία. Επιπλέον, ο Εθνικός Διχασμός εξακολουθούσε να υπονομεύει το εσωτερικό μέτωπο της χώρας, σε μια περίοδο που ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος χειριζόταν τις τύχες της χώρας από το εξωτερικό.
Στον τρίτο τόμο του έργου του Ο Βενιζέλος και η πρόκληση της Μεγάλης Ελλάδας, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης καλύπτει, για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση και βάθος το κρίσιμο ελληνικό «1920»: τις διπλωματικές μάχες του Βενιζέλου κατά τη μακρά διαπραγμάτευση που οδήγησε στη Συνθήκη των Σεβρών· την αγωνιώδη του προσπάθεια να εξουδετερωθεί διπλωματικά η απροκάλυπτη εχθρότητα της Ιταλίας· τη «μεγάλη χαμένη ευκαιρία» για στρατιωτική λύση του Μικρασιατικού μετά τις εντυπωσιακές επιδόσεις του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία, το θέρος του 1920· τις καταλυτικές επιπτώσεις από τη δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου για τον ίδιο και τη χώρα κατά το σύντομο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στον θρίαμβο των Σεβρών και τις μοιραίες εκλογές της 1ης/14ης Νοεμβρίου. Στον τελευταίο τόμο του τρίτομου έργου ο αναγνώστης παρακολουθεί το όραμα αυτό να εγγίζει την πραγμάτωσή του, προτού, κατά τραγική ειρωνεία, η ψήφος του ελληνικού λαού προδικάσει την τελική, τραγική διάψευσή του.
Με το τρίτομο έργο του, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια συνολική και διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, της κρισιμότερης ίσως περιόδου για την εθνική μας πορεία μετά τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Έχοντας αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του στη συνεχή διερεύνηση της περιόδου αυτής, ο συγγραφέας είναι εξοικειωμένος με τα πρόσωπα και τα πράγματα της εποχής που μελετά. Το έργο του το διακρίνουν η εξαιρετική εποπτεία των προσώπων του δράματος, η πολυδιάστατη ανάλυση των επιλογών τους και η βαθιά κατανόηση των «απρόσωπων» δυνάμεων της ιστορίας που καθόρισαν από κοινού την πορεία του έθνους. Η προσέγγιση του Πετσάλη-Διομήδη συνδυάζει την κριτική ματιά με την ενσυναίσθηση, ιδίως στην περίπτωση του αδιαμφισβήτητου πρωταγωνιστή της περιόδου: Αναδεικνύει με ενάργεια την προσήλωση του Ελευθερίου Βενιζέλου στο έργο της δημιουργίας μιας μεγαλύτερης Ελλάδας, «σεβαστής εις τους φίλους της και τρομεράς εις τους εχθρούς της». Στον πρώτο τόμο του βιβλίου δεσπόζει ο Εθνικός Διχασμός. Στους επόμενους δύο τόμους καλύπτονται η συμμετοχή της Ελλάδας στο Συνέδριο της Ειρήνης στο Παρίσι, το Μικρασιατικό και η πορεία προς τις μοιραίες εκλογές της 1ης / 14ης Νοεμβρίου 1920.
Σχετικά προϊόντα
Μια αφιερωματική έκδοση στις 45 προσωπικότητες που βρέθηκαν μέχρι σήμερα στο «τιμόνι» των ΗΠΑ – πολλοί εξ αυτών, ειδικά από τον Β’ Παγκόσμιο και μετά, κι ενός μεγάλου μέρους του υπόλοιπου κόσμου – από τον Τζορτζ Ουάσινγκτον ως τον Ντόναλντ Τραμπ, καθώς επίσης στον θεσμό καθαυτό: Πώς διαμορφώθηκε στα 200 και πλέον χρόνια της ύπαρξής του, τι συμβολίζει, τι εύρος εξουσιών έχει, πώς ελέγχεται, η αμερικανική εκλογική ορολογία κ.ά. Μέσα από μια εξιστόρηση γραμμένη έτσι ώστε να γίνεται κατανοητή από κάθε αναγνώστη «περνάει όλη η ταραχώδης πολιτική ιστορία των ΗΠΑ, τα σκάνδαλα, οι δολοφονίες αλλά και οι μεγάλες αποφάσεις που έκαναν τη χώρα αυτή την ισχυρότερη στον πλανήτη», όπως σημειώνει ο υπεύθυνος της σειράς Δημήτρης Π. Σωτηρόπουλος.
Η επανάσταση του 1775 που οδήγησε στη δημιουργία ενός νέου, δυναμικού έθνους που δυόμιση αιώνες μετά θα κυριαρχούσε στην Υφήλιο σε ένα καλογραμμένο ιστορικό δοκίμιο: Oι πολυεπίπεδες ρήξεις και οι αλλαγές ιδεών, αντιλήψεων και νοοτροπιών που αυτή σήμανε, οι δυνάμεις που στήριξαν την απόσχιση από τη βρετανική αυτοκρατορία και ίδρυσαν το αμερικανικό κράτος σε δημοκρατικές βάσεις, η νέα σχέση πολίτη-Πολιτείας που προέκυψε, η έστω τυπική όπως εξελίχθηκε υποχρέωση λογοδοσίας της δεύτερης στον πρώτο παρότι οι υφιστάμενες, οι αποικιακές δομές εκμετάλλευσης δεν καταργήθηκαν – απλώς άλλαξαν μορφή -, οι σχέσεις των νεοφερμένων αποίκων με τους αυτόχθονες Ινδιάνους, τα Συντάγματα των αμερικανικών Πολιτειών και το «πολυκέφαλο τέρας».
Ιστορία
O πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Μοντήγκλ Στερνς επιχειρεί μια αναδρομή στην ελληνική ιστορία και πολιτική του εικοστού αιώνα και διερευνά την προσωπικότητα του πρώτου σοσιαλιστή πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου. Στη διάρκεια των τριών διπλωματικών του θητειών στην Αθήνα, ο Στερνς παρακολούθησε τη μεταμόρφωση του Παπανδρέου από φιλικό Αμερικανό οικονομολόγο σε σφοδρό αντιαμερικανό.
Η μόνιμη διαμάχη ως προς το πώς και από ποιον έπρεπε να κυβερνηθεί η Ελλάδα θυμίζει τα ανεπίλυτα θέματα μεταξύ των Παπανδρέου, πατέρα και γιου. Ο Ανδρέας έφυγε από την Ελλάδα το 1940, πολιτογραφήθηκε Αμερικανός και ήταν μόνιμος κάτοικος των ΗΠΑ επί είκοσι χρόνια. Αντιθέτως ο Γεώργιος ήταν ακραιφνής Έλληνας: ένας πληθωρικός πολιτικός δημοκρατικών τάσεων, πρώην πρωθυπουργός και για μεγάλο διάστημα αρχηγός του Κόμματος των Φιλελευθέρων.
Ο Στερνς ήρθε στην Αθήνα ως διπλωμάτης στις αρχές του 1958, στο αποκορύφωμα της πολιτικής αναταραχής. Τα επόμενα πέντε χρόνια γνώρισε πρώτα τον Γεώργιο και έπειτα τον γιο του. Γείτονες σε αθηναϊκό προάστιο, Αμερικανοί συμπατριώτες και ομοϊδεάτες ως προς τα μεταπολεμικά προβλήματα που ταλάνιζαν την Ελλάδα, ο Στερνς και ο Ανδρέας έγιναν γρήγορα στενοί φίλοι. Ωστόσο, με το πέρασμα των δεκαετιών, η φιλία αυτή δοκιμάστηκε πολύ. Το ανά χείρας βιβλίο είναι –μεταξύ άλλων– μια αναψηλάφηση του Ψυχρού Πολέμου και των συνεπειών του στην Ελλάδα και στον ίδιο τον Ανδρέα, που η αμφιθυμική του προσωπικότητα γοήτευσε εξαρχής και μέχρι τέλους τον συγγραφέα.
Σας έχει τύχει ποτέ να γνωρίζετε τα γεγονότα κι όμως να μην μπορείτε να αφήσετε το βιβλίο από τα χέρια σας; Αυτό ακριβώς κάνει το νέο, συναρπαστικό βιβλίο του Αριστείδη Ν. Χατζή, μια μνημειώδης επισκόπηση της τεράστιας σημασίας της Ελληνικής Επανάστασης που διαβάζεται ως μυθιστόρημα.
Γνωστός για τη σκληρή καταγγελτική του γλώσσα – είχε προκαλέσει τη μήνη της Καθολικής Εκκλησίας που τον πήγε στα δικαστήρια όταν εξέδωσε την «Εγκληματική Ιστορία του Χριστιανισμού» -, ο Βαυαρός ερευνητής και συγγραφέας περνάει στο πόνημα αυτό «γενεές δεκατέσσερις» την αμερικανική ιστορία, από τον επιθετικό αποικισμό του Νέου Κόσμου και την εξολόθρευση των Ινδιάνων μέχρι τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους στην Κορέα, το Βιετνάμ κι αργότερα στην Εγγύς Ανατολή και τον Περσικό Κόλπο. Αποκαλύπτει έτσι, λέει, «με ποιο τρόπο το ισχυρότερο μέλος του ΝΑΤΟ παριστάνει τη φιλειρηνική δύναμη τη στιγμή που εμφανίζει εξαιρετικά ύποπτες και σκοτεινές πτυχές», χαρακτηρίζοντας τη λεγόμενη «Χώρα της Ελευθερίας» ή «Χώρα του Θεού» ως ένα «βίαιο, ανήθικο και διεφθαρμένο έθνος» – έναν «Μολώχ» που τρώει μέχρι και τα δικά του παιδιά.
«Ποια ήταν, άραγε, η κινητοποιητική δύναμη που έκανε μετανάστες και μετανάστριες να τραγουδούν επαναστατικούς ύμνους στις Ηνωμένες Πολιτείες;», διερωτάται ο Κωστής Καρπόζηλος, διευθυντής των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ). Επιχειρώντας να απαντήσει στο ερώτημα αυτό – ένα ερώτημα που ξεφεύγει από τα συνήθη στερεότυπα για τους Έλληνες μετανάστες στις ΗΠΑ – ανατρέχει στην ιστορία της αμερικανικής (και μαζί, βεβαίως, της ελληνοαμερικανικής) Αριστεράς από τις αρχές του 20ού αιώνα μέχρι την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, αναδεικνύοντας παράλληλα «τα πολλαπλά νήματα που συνέδεαν τις ιδέες της ριζικής κοινωνικής μεταβολής με τους μετασχηματισμούς της καθημερινότητας των μεταναστευτικών πληθυσμών», καθώς επίσης τη θέση των ΗΠΑ στη φαντασία των πολιτικών ριζοσπαστών του περασμένου αιώνα.
Το βιβλίο βασίζεται σε πέντε βιοαφηγήσεις παιδιών του ελληνικού εμφυλίου. Οι ηλικιωμένοι, σήμερα, αφηγητές περιγράφουν τη ζωή τους στο χωριό στην κορύφωση του Εμφυλίου, τη μετακίνησή τους στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης, τη διαβίωση στα “ολοπαγή ιδρύματα”, το πέρασμα από την Ανατολική στη Δυτική Γερμανία και τη ζωή τους εκεί. Οι αφηγήσεις ολοκληρώνονται με τον επαναπατρισμό και τη μόνιμη εγκατάστασή τους στην Καβάλα.
Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους οι αφηγητές το έζησαν πολιτογραφημένοι ως αλλοδαποί, με ενδεικτικό τον χαρακτηρισμό στην ταυτότητα που τους δόθηκε στην Ανατολική Γερμανία: “Έλληνας χωρίς πατρίδα”. Όταν επέστρεψαν στην πατρίδα, στις άδειες παραμονής τους αναγραφόταν “υπηκοότης ακαθόριστος”.
“Το παρελθόν είναι μια ξένη χώρα, κάνουν τα πράγματα διαφορετικά εκεί”, είναι η πρώτη φράση στο μυθιστόρημα The Go-Between του L. P. Hartley. Ο Salman Rushdie, στο Imaginary Homelands, παρατηρώντας μια φωτογραφία στον τοίχο του δωματίου που δούλευε, η οποία απεικόνιζε ένα παλιό και κάπως παράξενο σπίτι -μια φωτογραφία που πάρθηκε πριν ο ίδιος γεννηθεί- νιώθει ότι η φωτογραφία του λέει να αντιστρέφει αυτή την ιδέα. Του θυμίζει ότι το παρόν του είναι το ξένο και ότι το παρελθόν είναι το σπίτι του, μολονότι “είναι ένα χαμένο σπίτι σε μια χαμένη πόλη, στην ομίχλη ενός χαμένου χρόνου”. Ίσως το ίδιο ισχύει και για τους αφηγητές μας. Με τις αλλεπάλληλες μετακινήσεις τους έχουν νιώσει πολλές φορές ξένο το κάθε φορά παρόν τους. Γι’ αυτό, η αφηγηματοποίηση του παρελθόντος λειτουργεί όχι μόνο αυτοδικαιωτικά για το παρελθόν, αλλά και λυτρωτικά για το παρόν. Άλλωστε, έτσι κλείνει την αφήγησή της η Μάρθα: “Δεν πειράζει που κλαίω, ας θυμάμαι κι ας κλαίω”.
Το όνομα ΦΛΟΚΑ είναι ιδιαίτερα γνωστό. Κάποτε το συναντούσε κανείς σε κάθε γωνιά της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, αλλά και όλης της Ελλάδας. Η αλυσίδα ζαχαροπλαστείων και εστιατορίων υπήρξε τόπος συνάντησης καλλιτεχνών και πολιτικών, αλλά και όλων όσοι λάτρευαν το καλό φαγητό και γλυκό. Ένα μεγάλο εργοστάσιο παρήγε κάθε λογής γλυκές λιχουδιές, από σοκολάτες και καραμέλες μέχρι γλυκά του κουταλιού και φρουί γλασέ. Υπήρχαν κυλικεία στα σύνορα, στα αεροδρόμια, στους κινηματογράφους και η επιγραφή ΦΛΟΚΑ ήταν πολύ συνηθισμένη στις τέντες των περιπτέρων.
Αυτή η πρωτόγνωρη για την Ελλάδα αλυσίδα καταστημάτων έσβησε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 αφήνοντας ανεξίτηλο τον απόηχο του ονόματος στις μνήμες όλων. Το βιβλίο Ραντεβού στου Φλόκα προσφέρει στους αναγνώστες την ευκαιρία να γνωρίσουν την ιστορία των ζαχαροπλαστείων και να πάρουν μια γεύση της εποχής.
LiFO Βιβλία
Δέκα Έλληνες συγγραφείς που έχουν ξεχωρίσει τα τελευταία χρόνια εμπνέονται από την Ελληνική Επανάσταση και δημιουργούν ιστορίες ηρώων και αντιηρώων, αληθινές και φανταστικές, βασισμένες σε πραγματικά γεγονότα αλλά και με μια δόση fiction. Τα δέκα διηγήματα που γράφτηκαν με ανάθεση της LiFΟ είναι εξαιρετικά δείγματα της νέας λογοτεχνίας, με πρωταγωνιστές πρόσωπα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στον αγώνα για την ελευθερία αλλά και ανθρώπους «ασήμαντους», με τους οποίους δεν είχε ασχοληθεί κανείς, από τον Μάρκο Μπότσαρη, τον Νικηταρά, τον Οδυσσέα Ανδρούτσο και την κυρά του Κάστρου της Ακροπόλεως, την Νταλιάνα, μέχρι την Καχριέ, μια νεαρή τουρκοπούλα που έγινε κατάσκοπος των Ελλήνων, αλλά και τους ρομαντικούς στο Μεσολόγγι.
Η Ευτυχία Γιαννάκη γράφει ορμώμενη από τους μύθους και τις φήμες της περιοχής του Ερεχθείου, όπου μεγάλωσε, σχετικά με την Ασήμω Γκούρα ή Νταλιάνα στο διήγημα «Νταλιάνα, τα κουμπούρια σου», ο Βασίλειος Φ. Δρόλιας, στον «Αποχαιρετισμό», γράφει για τις κρυπτογραφημένες ιστορίες που βρήκε στα τετράδια του παππού του, ο Χρίστος Κυθρεώτης στο διήγημα «Η φωνή μας» έχει κεντρικό ήρωα τον εκδότη μιας πατρινής εφημερίδας, ο οποίος την περίοδο των Ιουνιακών του 1863 βρίσκεται στην Αθήνα, ο Μιχάλης Μαλανδράκης γράφει για τον Νικηταρά στο διήγημά του «Μόνο σκιές», ο Μάκης Μαλαφέκας στο «Κάποτε στο Μεσολόγγι» φαντάζεται τον διάλογο δύο ρομαντικών στο Μεσολόγγι για το ’21, ο Βαγγέλης Μπέκας, με τον «Μάρκο», εστιάζει σε ένα περιστατικό που συνέβη το βράδυ πριν από τη σφαγή του λόχου των φιλελλήνων στο Πέτα με πρωταγωνιστή τον Μάρκο Μπότσαρη, η Μαρία Ξυλούρη, στο «Ξετρύπι», μας μεταφέρει στην Κρήτη, γράφοντας για τη σφαγή γυναικόπαιδων σε καταφύγιο, ενώ επίκειται επίθεση σε κοντινό τους μοναστήρι, ο Δημοσθένης Παπαμάρκος στο «Γρίκα» έχει πρωταγωνιστή έναν ακαδημαϊκό που μελετάει τη Νεότερη Ελληνική Ιστορία και αναμετριέται με τον ιστορικό γρίφο του επιτεύγματος του Οδυσσέα Ανδρούτσου στο Χάνι της Γραβιάς, η Βασιλική Πέτσα ξανακοιτάζει την Επανάσταση υπό την οπτική του παρόντος στο διήγημά της «Ο Γιάννης Πασάς πόσταρε στον τοίχο του Κίτσου Μπότσαρη το τραγούδι “Hide me”» και η Βίβιαν Στεργίου γράφει για την Καχριέ, την κόρη του βοεβόδα των Καλαβρύτων, μια όμορφη τουρκοπούλα που μετέδιδε πληροφόρηση στους επαναστατημένους Έλληνες, στο διήγημα «Για σένα βγάζει το σώμα φύλλα».
Ο σιδηρόδρομος, σύμβολο του εκσυγχρονισμού, της διεθνοποίησης της οικονομίας και της διάδοσης αγαθών και ιδεών κατακτά τα Βαλκάνια. Με την έναρξη λειτουργίας της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου, το 1894, ενώνονται σημαντικά οικονομικά, στρατηγικά και εμπορικά κέντρα της βαλκανικής ενδοχώρας με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Οι σιδηροδρομικοί σταθμοί της κάθε πόλης, υποδείγματα αισθητικής και αρχιτεκτονικής, αποτελούσαν ζωντανά κύτταρα της πόλης και σημεία κοινωνικής αναφοράς του πληθυσμού. Ο κάθε σταθμός γίνεται ο τόπος συνάντησης: περιηγητές, ταξιδευτές, πράκτορες, κατάσκοποι στρατιωτικοί, αξιωματούχοι συναντώνται στην αποβάθρα τους.
Ο Γιώργος Λιόλιος συνδυάζοντας την ιστορική έρευνα με τη λογοτεχνική αφήγηση, εμβαθύνει στη διαδρομή της υποφωτισμένης γραμμής Θεσσαλονίκης-Μοναστηρίου. Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τη σιδηροδρομική ιστορία της Βέροιας, το βιβλίο δεν είναι μόνο μια ιστορική αφήγηση μιας πόλης και του σταθμού της, αλλά και ένα πολιτισμικό δοκίμιο της διαχρονικής σημασίας του σιδηρόδρομου.
Το Ύψωμα 731 ήταν το σκηνικό μιας από τις αγριότερες μάχες του Ελληνοϊταλικού Πολέμου στην Αλβανία, την οποία παρακολούθησε διά ζώσης και ο ίδιος ο Μουσολίνι. Στις 9 Μαρτίου 1941 οι Ιταλοί εξαπέλυσαν την ανοιξιάτικη επίθεσή τους, με σκοπό να βάλουν τέλος στις επί τέσσερις μήνες ταπεινωτικές υποχωρήσεις του στρατού τους. Στόχος ήταν δύο παράλληλες πεδιάδες όπου έστεκε το Ύψωμα 731, το οποίο και έπρεπε να καταλάβουν από τους Έλληνες πάση θυσία.
Το VIII ιταλικό Σώμα Στρατού, μέρος της 11ης Στρατιάς του Τζελόζο, είχε την αποστολή να καταλάβει το ύψωμα, ανοίγοντας την επίθεση με την 38η Μεραρχία Πεζικού «Πούλιε». Απέναντί τους βρισκόταν η Ελληνική 1η Μεραρχία του Β΄ Σώματος Στρατού, με την 4η και 6η Μεραρχία στα πλάγια.
Επί δεκαεπτά ημέρες, ύστερα από σφοδρό φραγμό πυρός του πυροβολικού, αποτέλεσμα του οποίου ήταν να μειωθεί το ύψος του λόφου κατά έξι μέτρα, οι Ιταλοί ρίχτηκαν με γενναιότητα στους Έλληνες στρατιώτες, οι οποίοι τους αναχαίτισαν προκαλώντας τους τρομακτικές απώλειες. Δόθηκαν μάχες σώμα με σώμα με ξιφολόγχες και οι Έλληνες κατάφεραν να κρατήσουν τις θέσεις τους.
Ο Μουσολίνι ήθελε τη νίκη για να εντυπωσιάσει τον Φύρερ. Αντ’ αυτού η αιματηρή πανωλεθρία του Υψώματος 731 έπαιξε τον ρόλο της στην απόφαση του Χίτλερ να αναβάλει την εισβολή στη Ρωσία κατά τέσσερις εβδομάδες τουλάχιστον, καθυστέρηση που, μαζί με άλλους παράγοντες, συνέβαλε ώστε να του στοιχίσει τελικά την έκβαση του πολέμου.
Οία κεφαλή και εγκέφαλον ουκ είχε
Το εξής νοστιμώτατον εξεδικάσθη εν τω ενταύθα πταισματοδικείω. Ο κ. Α. Πετσάλης κατεμήνυσε τους κρεοπώλας Γ. Παπαδόπουλον ή Ντιρίκον και Νικόλ. Κακόν πωλήσαντας αυτώ κεφαλήν αρνίου άνευ μυελού, ον είχον υπεξαιρέσει κλείσαντες το κρανίον τεχνηέντως κατόπιν! Το πταισματοδικείον κατεδίκασεν αυτούς ερήμην εις κράτησιν τριών εβδομάδων εκάτερον.
Νέα Εφημερίς
ΕΤOΣ ΙΒ΄, ΑΡΙΘ. 169
Παρασκευή 18 Ιουνίου 1893
Η εφημερίδα Ραμπαγάς τον Ιούνιο του 1882 ανακοινώνει ότι λόγω του πολλαπλασιασμού των λωποδυτών πολίτες αποφάσισαν να συστήσουν Σύλλογον αντιλωποδυτικόν. Κάθε μέλος φέρει επί της ράχης του πινακίδα όπου ευκρινώς αναγράφεται η φράση Απαγορεύεται η προσέγγισις. Οι λωποδύτες απαντούν με τη σύσταση δικού τους σωματείου. Κάθε μέλος φέρει επί του στήθους την επιγραφή: Άρπαξε να φας και κλέψε νάχης.
Οι άνθρωποι διασταυρώθηκαν στους δρόμους και στις συνοικίες, έδωσαν τον παλμό της καθημερινότητας, ζωγράφισαν με τα θερμά και ψυχρά χρώματα των συναισθημάτων τους, ξανά και ξανά, το μεταβαλλόμενο τοπίο της πόλης. Έπαιξαν ρόλους πρωταγωνιστών ή βουβών προσώπων, δυναμικών ή απαθών θεατών, ενορχηστρώθηκαν στο ανώνυμο πλήθος των επωνύμων μελών της κοινότητας. […]
Το πρόσωπο της Αθήνας θα ήταν άχρωμο, με το βλέμμα κενό, χωρίς την παρουσία τους, τις ιστορίες τους, τις ζωές τους. Η Ιστορία έχει ανάγκη τη μικροϊστορία, πτυχές της οποίας αποτυπώνονται εν θερμώ στις στήλες των εφημερίδων και εγγράφονται στη συλλογική μνήμη· τη μνήμη της πόλης.