Προβολή όλων των 2 αποτελεσμάτων

Το ροδακιό

Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης

Τι συμβαίνει άραγε σ’ ένα ρολόι, σ’ ένα βιβλίο, σ’ ένα οποιοδήποτε αντικείμενο θαμμένο για ένα διάστημα στη γη; Ποια ακραία τεχνάσματα μπορεί να επινοήσει ένα δέντρο προκειμένου να πολλαπλασιαστεί; Τι μπορεί να νιώθει ένας σκύλος που χάνει τον αφέντη του ή μια καρέκλα που στέκεται στο ίδιο σημείο για χρόνια; Μα πιο ανεξιχνίαστος απ’ όλα δεν είναι ο μηχανισμός της ανθρώπινης ψυχής;

Πατώντας το όριο φανταστικού και πραγματικού, ξεκλειδώνοντας το αθέατο και τέμνοντας ακόμα και την πιο ασήμαντη επιφάνεια ο Χατζηγιαννίδης μας παρέχει ελευθερία κινήσεων και άπλα στη φαντασία. Ο τίτλος έχει χροιά ειρωνική, οι έντεκα ιστορίες του μόνο «φυσικές» δεν είναι, ψαχουλεύουν όμως μέσα στη φύση κάτι που δεν μετριέται και δεν κανονίζεται αλλά μπορεί να εμφανιστεί εξίσου ισχυρό στα φυτά, στα ζώα, στα «άψυχα», και, οπωσδήποτε, στους ανθρώπους. Μπορεί αυτό να είναι η δύναμη της βούλησης, η εκδίκηση, η εχθρική διάθεση που μεταβάλλεται σε στοργή, οι φυσικοί νόμοι, οι ηθικοί νόμοι, ο σεβασμός στο χνάρι που αφήνει ο χρόνος, οι συμμαχίες της ανάγκης, η ρίζα της ηδονής ή της αγάπης.

Στις Φυσικές Ιστορίες, τώρα, η στιλπνή και ευκίνητη γραφή, η πυκνότητα των καταστάσεων και το απερίμεντο – το απροσδόκητο – που καιροφυλακτεί σε κάθε γωνιά της αφήγησης, έδωσαν την έμπνευση για τις εικόνες που στολίζουν τα διηγήματα. Η εικονογράφηση της Ευφροσύνης Δοξιάδη μεταγγίζει όλη την εμπειρία της κλασικής εικονογράφησης βιβλίων με χαρακτικά ή σχέδια σε μια φρέσκια, σύγχρονη αντίληψη του κόσμου, που έχει πολλά ακόμα να μας φανερώσει.

19.00

Ελληνική λογοτεχνία

Άθος, ο δασονόμος

Μαρία Στεφανοπούλου

Τι θέση έχει το επαναλαμβανόμενο έγκλημα στην καθημερινότητα ενός πολέμου που διαρκεί – εθνικοαπελευθερωτικού, εμφυλίου, κοινωνικού ή ατομικού πολέμου για την επιβίωση; Ποιο είναι το νόημα της θυσίας των αμάχων, όταν πρόκειται για ανυποψίαστα θύματα αντιποίνων;

Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, στα Καλάβρυτα, οι Γερμανοί διαπράττουν αντίποινα εκτελώντας όλο τον άμαχο αντρικό πληθυσμό. Μένουν οι γυναίκες για να θάψουν τους άντρες. Η Μαριάνθη και η κόρη της η Μαργαρίτα εγκαταλείπουν την πόλη. Η Λευκή, γιατρός, κόρη της Μαργαρίτας γεννημένη το 1955, έχει στοιχειωθεί από το πολεμικό αυτό έγκλημα και ζει στη σκιά του παππού της, του Άθου, συζύγου της Μαριάνθης, δασονόμου της επαρχίας Καλαβρύτων. Αφοσιώνεται στον πόνο και στη θεραπεία των ασθενών της και στη διερεύνηση του ναζιστικού φονικού. Είναι όμως ο Άθος πράγματι ένας από τους δεκατρείς επιζώντες της ομαδικής εκτέλεσης;

Ο κόσμος της σκιάς, όπως στα δασικά μονοπάτια όπου περιπλανιέται ο Άθος, νεκρός ή ζωντανός (μυστήριο που μόνον η πράξη της γραφής μπορεί να φωτίσει), συντροφεύει εδώ τα πρόσωπα της αφήγησης. Οι ήρωες αυτοί, δέσμιοι ενός άπιαστου ονείρου, σκέφτονται πάντοτε το κακό αδιαχώριστα από το θαύμα της ομορφιάς, με όρους τραγικούς, γι’ αυτό ίσως και λυτρωτικούς: ο πόλεμος κυοφορεί την ειρήνη, ο θάνατος τη ζωντανή μνήμη, ο αφανισμός το αίσθημα της ελευθερίας. Μόνο το φάσμα της εκδίκησης μένει στείρο και τυφλό, χωρίς έξοδο στην απέναντι όχθη.

Ο «επιζών» Άθος και ο κόσμος της σκιάς και της περισυλλογής μέσα στον οποίο η Λευκή τον επινόησε και τον εξιστορεί ανήκει μάλλον στο χώρο της εσωτερικής εμπειρίας. Ο Άθος είναι ο τρίτος άνθρωπος: ούτε θύμα ούτε ένοχος (παλεύει και με τα δυο), ούτε δεξιός ούτε αριστερός, αντιήρωας μιας ηρωικής εποχής, ή απλώς ήρωας παντός καιρού.

15.00