Βλέπετε 391–405 από 1115 αποτελέσματα

Λογοτεχνία

Ποίηση

Λιποτάχτες

Γιάννης Θεοδωράκης

Αρχές της δεκαετίας του 1950, την εποχή που γράφονταν τα ποιήματα της συλλογής «Λιποτάχτες», ο Γιάννης Θεοδωράκης (1932 – 1996) ήταν τελειόφοιτος Γυμνασίου στον Γαλατά των Χανίων· εκεί, όπου ο αδελφός του, Μίκης, φτάνει στις 23 Αυγούστου του 1949 με το ατμόπλοιο «Ελένη», σοβαρά τραυματισμένος από τα βασανιστήρια της Μακρονήσου. Ο Εμφύλιος στην Κρήτη είχε λήξει ένα χρόνο νωρίτερα από τις τελευταίες μάχες στον Γράμμο και το Βίτσι, και η καταδίωξη των εναπομεινάντων Κρητικών ανταρτών συνεχιζόταν μέσα σε ένα καθεστώς φόβου και τρομοκρατίας του τοπικού
πληθυσμού από την πλευρά των κυβερνητικών δυνάμεων, της Χωροφυλακής, της Εθνοφυλακής και των παρακρατικών συμμοριών.

Τέσσερα από αυτά τα ποιήματά του –με τίτλους: «Θα γίνεις δικιά μου» (στο «Όμορφη Πόλις»), «Δακρυσμένα μάτια», «Σκέπασε ατμός τον έρωτά μας» και «Χάθηκα»– μελοποιήθηκαν από τον Μίκη την περίοδο 1952-1954 και ηχογραφήθηκαν το 1960 στο παλιό στούντιο της «Columbia», με τον ίδιο τον Μίκη Θεοδωράκη στο τραγούδι, τον Μανώλη Χιώτη στο μπουζούκι, τον Δημήτρη Φάμπα στην κιθάρα και τον Σπύρο Λιβιεράτο «Καζάνα» στα κρουστά. Τίτλος του πρώτου ολοκληρωμένου κύκλου τραγουδιών: «Λιποτάκτες».

Έναν χρόνο πριν από τη δισκογράφησή του σε 45άρι, με πρωτοβουλία του Μίκη, κυκλοφόρησε από τις «Εκδόσεις Δίφρος» του Γιάννη Γουδέλη –με τον οποίο ο Μίκης συνυπηρέτησε για ένα διάστημα στο Κέντρο Διερχομένων, στην Αθήνα– η ομώνυμη ποιητική συλλογή του αδελφού του. Εξήντα τέσσερα χρόνια μετά, οι «Λιποτάκτες» του Γιάννη Θεοδωράκη επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Μετρονόμος. Το artwork του εξωφύλλου είναι του Πέτρου Παράσχη.

***

Α´
Αυγή αφράτη
τσεκουριά στην πλάτη
απ’ τις καμινάδες ξέφυγε η καπνιά
και κρεμάστηκε στα παράθυρά μας
σκέπασε ατμός τον έρωτά μας
τη νύχτα απόλυτη γαλήνη
στα κρεμαστάρια
σφαχτάρια
τα ρούχα μας.

Δ´
Δακρυσμένα μάτια
νυσταγμένοι κήποι
όνειρα κομμάτια
ας ήτανε να ζω
στους μεγάλους δρόμους
κάτω απ’ τις αφίσες
στα χιλιάδες χρώματα
ας ήταν να βρεθώ
να ’ταν η καρδιά μου
γελαστό αστέρι
να ’ταν η ματιά μου
δίκοπο μαχαίρι
αστραφτερό σπαθί
μες στο μεσημέρι.

10.60

Όλγα Τοκάρτσουκ

Τον χειμώνα η όμορφη Κοιλάδα του Κλότζκο μετατρέπεται σε ένα μέρος αρκετά ερημικό και μάλλον αφιλόξενο. Μεταξύ των λιγοστών κατοίκων που παραμένουν εκεί είναι η Γιανίνα Ντουσέικο, λάτρης της αστρολογίας, η οποία στον ελεύθερο χρόνο της προσέχει τα σπίτια των απόντων γειτόνων και μεταφράζει ποιήματα του Μπλέικ. Κάπως έτσι γεμίζει τις μέρες της αυτή η ώριμη και μοναχική γυναίκα. Από τους άλλους, πάλι, η ίδια θεωρείται ιδιότροπη και εκκεντρική, αν όχι τρελή, επειδή ακριβώς προτιμά την παρέα των ζώων παρά των ανθρώπων. Ώσπου κάποια στιγμή η γαλήνη του τόπου διαταράσσεται, γίνεται ένας φόνος. Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Τα πτώματα αυξάνονται και τα θύματα είναι κυνηγοί. Τι συμβαίνει; Η Γιανίνα κάτι υποψιάζεται και αναλαμβάνει να διερευνήσει την υπόθεση. Ακολουθεί όμως τα σωστά ίχνη; Η βραβευμένη με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Όλγκα Τοκάρτσουκ αφηγείται μια αντισυμβατική ιστορία μυστηρίου και αγωνίας με γρήγορο ρυθμό και παιγνιώδη διάθεση. Δημιουργεί ένα υπαρξιακό θρίλερ, με κοινωνικό και πολιτικό ορίζοντα, που προσλαμβάνει ωστόσο φιλοσοφικές και μεταφυσικές διαστάσεις. Ένα ακατάτακτο και απολαυστικό μυθιστόρημα για την αξία της ενσυναίσθησης.

15.00

Όλγα Τοκάρτσουκ

Υπάρχει ένα σχεδόν μυθικό χωριό που κατοικείται από εκκεντρικούς όσο και αρχέτυπους ανθρώπινους χαρακτήρες. Είναι ένας παράξενος τόπος, ένας συμπυκνωμένος μικρόκοσμος της κεντρικής Ευρώπης και του κόσμου. Το Αρχέγονο το φυλάσσουν ακροβολισμένοι τέσσερις αρχάγγελοι. Και μέσα από τα δικά τους μάτια, που είναι κρυστάλλινα και εκπέμπουν λυρισμό, παρακολουθούμε τις ζωές των απλών ανθρώπων του καθ’ όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα, από το 1914 ως τις δικές μας μέρες – την πολυτάραχη δηλαδή ιστορία της Πολωνίας υπό τη μορφή μιας επικής αλληγορίας που διαπερνά τον χώρο και τον χρόνο. Ο έρωτας και η πίστη, ο πόλεμος και η βία, η μοναξιά και ο θάνατος σημαδεύουν τις διαδρομές των μελών μιας οικογένειας απ’ την ακμή της μέχρι την τελική διάλυσή της. Το Αρχέγονο και άλλοι καιροί είναι το τρίτο μυθιστόρημα της Όλγκα Τοκάρτσουκ· εκδόθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990 και την καθιέρωσε ως την κορυφαία πεζογράφο της σύγχρονης πολωνικής λογοτεχνίας. Η πολυβραβευμένη συγγραφέας παρατηρεί και περιγράφει τα πράγματα με μια ειρωνική ουδετερότητα, χωρίς συναισθηματικές εξάρσεις, με ένας ύφος απολύτως διακριτό, και αφήνει θαμπωμένους τους αναγνώστες, στο επίκεντρο μιας μεταφυσικής πανδαισίας.

15.90

Ξένη λογοτεχνία

Σπουδή στην υποταγή

Σάρα Μπερνστάιν

Μια νεαρή γυναίκα μετακομίζει σε μια απομακρυσμένη χώρα του Βορρά, που ήταν κάποτε η χώρα των προγόνων της. Εδώ ζει τώρα ο πλούσιος αδελφός της, πρόσφατα χωρισμένος, κι εκείνη έρχεται να κάνει αυτό που έχει μάθει καλύτερα στη ζωή της: να τον υπηρετεί.

Απομονωμένη στο τεράστιο σπίτι του μέσα στο δάσος, ολομόναχη καθώς εκείνος λείπει για δουλειές, μέσα σε μια φύση σιωπηλή και επιβλητική, κοιτάζει από μακριά τη μικρή πόλη στην κοιλάδα. Οι ντόπιοι τη βλέπουν με καχυποψία. Είναι ξένη. Παρείσακτη. Επικίνδυνη.

Κάθε της προσπάθεια να είναι καλή μέσα στον τρομερό κόσμο αποτυγχάνει. Κάθε της κίνηση παρερμηνεύεται. Όταν παράξενα και μακάβρια γεγονότα αρχίζουν να συμβαίνουν -μια προβατίνα γεννάει το αρνάκι της νεκρό, οι αγελάδες τρελαίνονται και πρέπει να θανατωθούν όλες-, η ευθύνη αποδίδεται σ’ εκείνη.

Ένα μυθιστόρημα για θύτες και θύματα, για τη στοχοποίηση και την ενοχή, την εξουσία και την υποταγή. Και, εντέλει, την επιβίωση.

Οι συγγραφείς της σειράς Φωνές του κόσμου είναι νέοι δημιουργοί που το έργο τους έχει ήδη τραβήξει την προσοχή.
Προέρχονται από πολλές χώρες, εκπροσωπούν κουλτούρες και ρεύματα διαφορετικά, αλλά όλοι συλλαμβάνουν την ανθρώπινη κατάσταση με εντυπωσιακή ενάργεια και η ματιά τους μας κάνει να δούμε τα πράγματα αλλιώς.
Οι φωνές τους είναι οι φωνές του κόσμου μας σήμερα. Λένε κάτι που μας αφορά και το λένε με εξαιρετικό τρόπο.
Είναι συγγραφείς που αξίζει να γνωρίσουμε -και είναι σίγουρο πως θ’ ακούσουμε πολλές φορές στο μέλλον να μιλούν γι’ αυτούς.

 

14.35

Ξένη λογοτεχνία

Μέρα Απελευθέρωσης

Τζορτζ Σόντερς

Εννέα ιστορίες. Ιστορίες ανθρώπων. Κόρες, μητέρες, εγγόνια, έφηβοι, υπερήλικες· ήρωες άλλοτε δυστοπικοί και μακρινοί και άλλοτε υπερβολικά γνώριμοι μας παρασέρνουν στις μικρές και μεγάλες τους ζωές που άλλοτε συνθλίβονται από απόγνωση, καταπίεση και βάναυσο ρεαλισμό και άλλοτε πλημμυρίζουν χαρά, γενναιοδωρία και ελπίδα.

Έχοντας αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές, ένα βραβείο Booker και μια θέση στις λίστες των best sellers των NY Times, o δεξιοτέχνης της μικρής φόρμας George Saunders, μας παραδίδει μια ανατρεπτική συλλογή αδιαμφισβήτητης μαεστρίας που διερευνά θέματα εξουσίας, ηθικής και δικαιοσύνης και εξετάζει σε συγκινητικό βάθος την ουσία της ανθρώπινης (συν)ύπαρξης.

Μια διεισδυτική ματιά στην άβυσσο του αμερικανικού ψυχισμού. Μια γενναία σπουδή στον πολυπρισματικό χαρακτήρα της ανθρώπινης εμπειρίας.

 

17.70

Ελληνική λογοτεχνία

Οιμωγή

Στέφανος Αλεξιάδης

Οιμωγή σημαίνει κραυγή. Κραυγή σπαραχτική. Κραυγή εκκωφαντική.

Είναι, όμως, φορές που οι κραυγές γίνονται συνώνυμο της σιωπής. Ένας θάνατος που σπέρνει τη σιγή.

Ήρωες που κρύβουν το παρελθόν, αρνούνται το παρόν και αγνοούν το μέλλον.
Μια νηνεμία που επικρατεί λίγο, τόσο λίγο που δεν θα μπορέσει να συγκρατήσει την καταιγίδα που έρχεται.

Ποιος είπε ότι μια μάνα δεν μπορεί να σκοτώσει; Κι αν σκοτώσει, παύει να φέρει αυτή την ιδιότητα;

Λέξεις, υποσχέσεις και μυστικά σείουν το έδαφος. Ένα έδαφος που καταρρέει και τότε φθάνει αυτή.

Η ΟΙΜΩΓΗ.

17.70

Ελληνική λογοτεχνία

Το απαραίτητο φως

Ντορίνα Παπαλιού

Η Λουίζα Λασκαράτου επιστρέφει από την Οξφόρδη ύστερα από τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα της, αθηναίου δικηγόρου. Την περιμένει το τελευταίο του μήνυμα: η άγνωστη σ’ εκείνη φωτογραφία του πίνακα ενός διάσημου σκοτσέζου ζωγράφου του 19ου αιώνα, που είχε κλαπεί από την οικογένειά της στα χρόνια της Κατοχής. Σύντομα η Λουίζα θα ανακαλύψει πως η ιστορία του πίνακα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ανεξήγητη εκτέλεση της νεαρής ζωγράφου Λουίζ Χατζηλουκά, μητέρας του πατέρα της, το 1944. Η αλήθεια όμως, όπως και η τύχη του πίνακα, αγνοούνται….

Μέσα από την αναζήτηση ενός χαμένου πίνακα, το μυθιστόρημα εξερευνά τους εύθραυστους δεσμούς που ενώνουν το παρελθόν με το παρόν, τη σχέση της απώλειας με τη μνήμη, αλλά και την απόσταση ανάμεσα σε αυτό που συνέβη και αυτό που μεταφέρεται, την αλήθεια και τις αφηγήσεις της.

17.01

Άαρον Άπελφελντ

Ο μεγάλος συγγραφέας αναγνωρίζεται από τους χαρακτήρες που φέρνει στον κόσμο και από τη μοναδικότητα της γραφής του. Πρόκειται ακριβώς για την περίπτωση του Ισραηλινού συγγραφέα Άαρον Άππελφελντ και του μυθιστορήματος του Μέρες θαυμαστής διαύγειας, ενός από τα τελευταία και ωραιότερα έργα του.

Κάτω από το φως του Μαΐου 1945, ο εικοσάχρονος Τέο Κόρνφελντ καταφέρνει να μην υποκύψει στην υπερβολική κατανάλωση φαγητού μετά τη στρατοπεδική λιμοκτονία. Έχει μόλις αφήσει το στρατόπεδο συγκέντρωσης, που το εγκατέλειψαν οι φρουροί του καθώς πλησιάζουν οι Ρώσοι. Έχει μόνο έναν στόχο: να ξαναβρεί το οικογενειακό του σπίτι. Στους δρόμους της περιπλάνησής του στην ύπαιθρο μιας ερειπωμένης Ευρώπης, διάσπαρτης με κουφάρια από τανκ και φορτηγά, συναντά άλλους εκτοπισμένους των στρατοπέδων συγκέντρωσης, βαριά τραυματισμένους, που του θυμίζουν τη φρίκη από την οποία επέζησε, ενώ ταυτόχρονα άλλες μορφές από το παρελθόν αναδύονται στη μνήμη του. Στις Μέρες θαυμαστής διαύγειας όλοι κινούνται σ’ ένα περιβάλλον μεγάλης ερημιάς, σαν τη γη στον καιρό του Κάιν και του Άβελ.

Το βιβλίο αφηγείται το ταξίδι του Τέο Κόρνφελντ στα ηλιόλουστα τοπία της Κεντρικής Ευρώπης. Κάθε συνάντηση ξυπνάει μέσα του αμέτρητα ερωτήματα. Πώς να ζήσει μετά την καταστροφή; Πώς να συμφιλιώσει το παρελθόν με το παρόν, τη μοναξιά με την αλληλεγγύη; Πώς να βρει το μερίδιο της ανθρωπιάς που του αναλογεί;
Πέρα από τη συντριβή της Ιστορίας, αυτό το αξιοθαύμαστο βιβλίο είναι η ιστορία μιάς Ανάστασης.

Η συμπεριφορά των ηρώων του Άππελφελντ μοιάζει να υπακούει σε μια μυστηριώδη λογική, θυμίζοντας τους λογοτεχνικούς ήρωες των δασκάλων του, του Κάφκα με τους παθητικούς πρωταγωνιστές, που συγγενεύουν με τους δικούς του, ή του Σμουέλ Γιοσέφ Αγκνόν (1888-1970, Βραβείο Νόμπελ 1966), του αναβιωτή του πριν από το 1939 ευρωπαϊκού ιουδαϊσμού που δοκιμάζεται από την επικείμενη εξαφάνισή του.

18.00

Μαίρη Κουκουλέ

3 ΤΟΜΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

«… ένα γλωσσολογικό μνημείο που περιέχει και διασώζει, στον
αιώνα τον άπαντα, όλες τις παιδικές, εφηβικές, νεανικές, στρατιωτικές, πολιτικές κτλ. αισχρολογίες του ωραίου ελληνικού λαού».
ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, 1983

«… βιβλίο καταπληκτικό… και σαν εμφάνιση και σαν περιεχόμενο·
πολύ πρωτότυπα όλα, μια άλλη ανεξερεύνητη πλευρά της ελληνικής πραγματικότητας».
ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΙΑΝΟΣ, 1983

«… θαυμάσιο βιβλίο… θα γίνει η βίβλος μου εδώ που η αθυροστομία υπάρχει μόνο σαν απουσία. Το διάβασα μια φορά όλο –τι
δουλειά!– τώρα το διαβάζω σιγά σιγά, σαν μετάληψη».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ, 1983

«Η Μαίρη Κουκουλέ, αλλά και ο Αμερικανός λαογράφος G.
Legman, που την προέτρεψε να κάνει αυτή τη δουλειά και έγραψε
την εισαγωγή στο βιβλίο της, υπογραμμίζουν τον ανατρεπτικό χαρακτήρα των νεοελληνικών αθυροστομιών, αφού σ’ αυτές τα “όσια
και ιερά” του έθνους γελοιοποιούνται και μάλιστα από κοινωνικά
καταπιεσμένες ομάδες, όπως οι μαθητές, οι φαντάροι κ.λπ.».
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ, 1986

«… δάσκαλοι, παπάδες, αστυνομικοί, γονείς, πολιτικοί ή ποδοσφαιρικοί αντίπαλοι, θείοι και θείες, οι αρχαίοι Έλληνες (εδώ θα
βρείτε πλήρη και σε διαφορετικές παραλλαγές τη σεξουαλική Ιλιάδα), διάφοροι σοφοί και σοφίες, το έθνος, η πατρίδα, το κόμμα, η
θρησκεία, η πορνεία, οι επαρχιώτες, οι αστοί, οι ξένες γλώσσες, η
ερωτική πράξη στις διάφορες εκφάνσεις της, η ιεραρχία, ποικίλοι
θεσμοί, η κοινωνία συνολικά, όλα διακωμωδούνται, χλευάζονται
ή βρίζονται ασύστολα αλλά με τρόπο ευρηματικό και, γιατί όχι,
καλλιτεχνικό».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ, 2019

Η Μαίρη Κουκουλέ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας. Ζει στο Παρίσι από το 1960, όπου συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόνη, στο Collège de France και στην École Pratique des Hautes Études. Το 1981, ενθαρρυμένη από τον Gershon Legman, άρχισε να συλλέγει το λαογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στους τρεις τόμους της Νεοελληνικής Αθυροστομίας (1984, 1986 και 1988). Η παρούσα έκδοση ε

13.30

Μαίρη Κουκουλέ

3 ΤΟΜΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

«… ένα γλωσσολογικό μνημείο που περιέχει και διασώζει, στον
αιώνα τον άπαντα, όλες τις παιδικές, εφηβικές, νεανικές, στρατιωτικές, πολιτικές κτλ. αισχρολογίες του ωραίου ελληνικού λαού».
ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, 1983

«… βιβλίο καταπληκτικό… και σαν εμφάνιση και σαν περιεχόμενο·
πολύ πρωτότυπα όλα, μια άλλη ανεξερεύνητη πλευρά της ελληνικής πραγματικότητας».
ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΙΑΝΟΣ, 1983

«… θαυμάσιο βιβλίο… θα γίνει η βίβλος μου εδώ που η αθυροστομία υπάρχει μόνο σαν απουσία. Το διάβασα μια φορά όλο –τι
δουλειά!– τώρα το διαβάζω σιγά σιγά, σαν μετάληψη».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ, 1983

«Η Μαίρη Κουκουλέ, αλλά και ο Αμερικανός λαογράφος G.
Legman, που την προέτρεψε να κάνει αυτή τη δουλειά και έγραψε
την εισαγωγή στο βιβλίο της, υπογραμμίζουν τον ανατρεπτικό χαρακτήρα των νεοελληνικών αθυροστομιών, αφού σ’ αυτές τα “όσια
και ιερά” του έθνους γελοιοποιούνται και μάλιστα από κοινωνικά
καταπιεσμένες ομάδες, όπως οι μαθητές, οι φαντάροι κ.λπ.».
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ, 1986

«… δάσκαλοι, παπάδες, αστυνομικοί, γονείς, πολιτικοί ή ποδοσφαιρικοί αντίπαλοι, θείοι και θείες, οι αρχαίοι Έλληνες (εδώ θα
βρείτε πλήρη και σε διαφορετικές παραλλαγές τη σεξουαλική Ιλιάδα), διάφοροι σοφοί και σοφίες, το έθνος, η πατρίδα, το κόμμα, η
θρησκεία, η πορνεία, οι επαρχιώτες, οι αστοί, οι ξένες γλώσσες, η
ερωτική πράξη στις διάφορες εκφάνσεις της, η ιεραρχία, ποικίλοι
θεσμοί, η κοινωνία συνολικά, όλα διακωμωδούνται, χλευάζονται
ή βρίζονται ασύστολα αλλά με τρόπο ευρηματικό και, γιατί όχι,
καλλιτεχνικό».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ, 2019

Η Μαίρη Κουκουλέ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας. Ζει στο Παρίσι από το 1960, όπου συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόνη, στο Collège de France και στην École Pratique des Hautes Études. Το 1981, ενθαρρυμένη από τον Gershon Legman, άρχισε να συλλέγει το λαογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στους τρεις τόμους της Νεοελληνικής Αθυροστομίας (1984, 1986 και 1988). Η παρούσα έκδοση είναι πιστή αναπαραγωγή τους.

13.30

Μαίρη Κουκουλέ

3 ΤΟΜΟΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

«… ένα γλωσσολογικό μνημείο που περιέχει και διασώζει, στον
αιώνα τον άπαντα, όλες τις παιδικές, εφηβικές, νεανικές, στρατιωτικές, πολιτικές κτλ. αισχρολογίες του ωραίου ελληνικού λαού».
ΚΩΣΤΑΣ ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, 1983

«… βιβλίο καταπληκτικό… και σαν εμφάνιση και σαν περιεχόμενο·
πολύ πρωτότυπα όλα, μια άλλη ανεξερεύνητη πλευρά της ελληνικής πραγματικότητας».
ΑΛΕΚΟΣ ΦΑΣΙΑΝΟΣ, 1983

«… θαυμάσιο βιβλίο… θα γίνει η βίβλος μου εδώ που η αθυροστομία υπάρχει μόνο σαν απουσία. Το διάβασα μια φορά όλο –τι
δουλειά!– τώρα το διαβάζω σιγά σιγά, σαν μετάληψη».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΑΛΛΙΦΑΤΙΔΗΣ, 1983

«Η Μαίρη Κουκουλέ, αλλά και ο Αμερικανός λαογράφος G.
Legman, που την προέτρεψε να κάνει αυτή τη δουλειά και έγραψε
την εισαγωγή στο βιβλίο της, υπογραμμίζουν τον ανατρεπτικό χαρακτήρα των νεοελληνικών αθυροστομιών, αφού σ’ αυτές τα “όσια
και ιερά” του έθνους γελοιοποιούνται και μάλιστα από κοινωνικά
καταπιεσμένες ομάδες, όπως οι μαθητές, οι φαντάροι κ.λπ.».
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΡΤΟΒΙΚ, 1986

«… δάσκαλοι, παπάδες, αστυνομικοί, γονείς, πολιτικοί ή ποδοσφαιρικοί αντίπαλοι, θείοι και θείες, οι αρχαίοι Έλληνες (εδώ θα
βρείτε πλήρη και σε διαφορετικές παραλλαγές τη σεξουαλική Ιλιάδα), διάφοροι σοφοί και σοφίες, το έθνος, η πατρίδα, το κόμμα, η
θρησκεία, η πορνεία, οι επαρχιώτες, οι αστοί, οι ξένες γλώσσες, η
ερωτική πράξη στις διάφορες εκφάνσεις της, η ιεραρχία, ποικίλοι
θεσμοί, η κοινωνία συνολικά, όλα διακωμωδούνται, χλευάζονται
ή βρίζονται ασύστολα αλλά με τρόπο ευρηματικό και, γιατί όχι,
καλλιτεχνικό».
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΥΣΣΑΣ, 2019

Η Μαίρη Κουκουλέ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1939. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας. Ζει στο Παρίσι από το 1960, όπου συνέχισε τις σπουδές της στη Σορβόνη, στο Collège de France και στην École Pratique des Hautes Études. Το 1981, ενθαρρυμένη από τον Gershon Legman, άρχισε να συλλέγει το λαογραφικό υλικό που δημοσιεύεται στους τρεις τόμους της Νεοελληνικής Αθυροστομίας (1984, 1986 και 1988). Η παρούσα έκδοση είναι πιστή αναπαραγωγή τους.

13.30

Τζορτζ Σόντερς

Τι κάνει μια αφήγηση ενδιαφέρουσα, ενίοτε και συναρπαστική, αλλά και τι μας λένε κάποια διηγήματα των μεγάλων Ρώσων κλασικών για τον εαυτό μας και για τον κόσμο που μας περιβάλλει;
Ο Τζορτζ Σόντερς, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους Αμερικανούς πεζογράφους, παραδίδει τα τελευταία είκοσι χρόνια μαθήματα δημιουργικής γραφής στο Syracuse University.

Στο Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν μοιράζεται μαζί μας κάποιες από αυτές τις παραδόσεις, εμπλουτισμένες από επισημάνσεις και σχόλια φοιτητών του. Τα επτά (σχετικά σύντομα) δοκίμια που συνοδεύουν διηγήματα και νουβέλες των Τσέχοφ, Τουργκένιεφ, Τολστόι και Γκόγκολ αφορούν, προφανώς, όχι μόνον επίδοξους συγγραφείς, αλλά και οποιονδήποτε ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία, και ειδικότερα για το τι είναι αυτό που κάνει τον αναγνώστη να “μην μπορεί να αφήσει από τα χέρια του” ένα βιβλίο.

Στο εισαγωγικό κείμενό του ο Σόντερς γράφει: “Θα εμβαθύνουμε σε επτά μικρογραφίες του κόσμου, με μεγάλη φροντίδα χτισμένες, που οι συγγραφείς τους ήθελαν να απαντούν, έστω και έμμεσα, σε κάποια από τα μεγάλα ερωτήματα τα οποία, ακόμα και αν η εποχή μας δεν τα θεωρεί εξίσου σημαντικά, δεν παύουν ωστόσο να αποτελούν τον σκοπό της τέχνης. Πώς πρέπει να ζούμε; Ποιος είναι ο προορισμός μας επί της γης; Τι είναι σημαντικό και τι όχι; Τι είναι αλήθεια και πώς μπορούμε να ξεχωρίζουμε την αλήθεια από το ψέμα; Πώς μπορούμε να μένουμε αδιάφοροι όταν κάποιοι τα έχουν όλα και κάποιοι άλλοι δεν έχουν τίποτα;”.

Εξετάζοντας τα επτά διηγήματα του βιβλίου εξονυχιστικά αλλά και με τρόπο απόλυτα κατανοητό και προσιτό στον αναγνώστη, ο Σόντερς όχι μόνο υποδεικνύει κάποια κλειδιά και μερικές τεχνικές που κάνουν μια αφήγηση πιο ενδιαφέρουσα, αλλά και “εκπαιδεύει” τον αναγνώστη πώς να απολαμβάνει τις κρυφές αρετές της λογοτεχνικής γραφής.

Το Κολυμπώντας στη λιμνούλα υπό βροχήν, πολύτιμο εργαλείο για κάθε φίλο της λογοτεχνίας, φωτίζει καλύτερα τις σχέσεις ανάμεσα στις -ενίοτε όχι προφανείς με την πρώτη ματιά- αρετές ενός έργου μυθοπλασίας και στον αναγνώστη του.

24.93

Ξένη λογοτεχνία

Νορίλσκ

Καρίλ Φερέ

Ο συγγραφέας αστυνομικών πολιτικών θρίλλερ Καρύλ Φερέ, δεινός ταξιδευτής σε πολλά μέρη του πλανήτη, δέχεται μια πρόταση από δύο εκδότριές του: να ταξιδέψει και να γράψει για μία από τις πιο τερατώδεις πόλεις του κόσμου, το Νορίλσκ στη μακρινή Σιβηρία, με το μεγαλύτερο ποσοστό μόλυνσης της ατμόσφαιρας, όπου η θερμοκρασία κυμαίνεται ανάμεσα στους 20 με 60 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν.
Το παλιό γκουλάγκ, που έστησε ο Στάλιν για την εξόρυξη νικελίου και σπάνιων ορυκτών, σήμερα συνεχίζει να λειτουργεί από τον Πούτιν και τους ολιγάρχες, ενώ τα σοβιετικά κτίρια καταρρέουν. Κανείς δεν μπορεί να το επισκεφτεί χωρίς άδεια από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, τη διάδοχο της ΚαΓκεΜπέ.

Προσδόκιμο ζωής των κατοίκων της οικτρό. Δυο μήνες το χρόνο απόλυτο σκοτάδι. Κρύο που το χειμώνα μπορεί να φτάσει και τους μείον 60 βαθμούς Κελσίου. Κανένα ζώο, κανένα δένδρο, τίποτα απολύτως. Ο συγγραφέας παραδόξως αποδέχεται την πρόταση και καλεί για συνοδό του έναν ήρωα κάποιων μυθιστορημάτων του: τον μονόφθαλμο Μακ Κας, το Τέρας με τα ευγενικά αισθήματα και τη μεγάλη τρέλα – αλλά αυτήν τη μοιράζονται.

Το βιβλίο είναι το χρονικό ενός ταξιδιού σε μια κόλαση όπου οι άνθρωποι που συναντάμε, μεταλλωρύχοι κυρίως, με τον τρόπο του Φερέ μας οδηγούν στο φως, χάρη στη δική τους τρέλα και στα δυνατά τους αισθήματα.
Από αυτό το ταξιδιωτικό χρονικό προέκυψε το σπουδαίο μυθιστόρημα του Καρύλ Φερέ Led – Πάγος του 2022.

12.51

Ξένη λογοτεχνία

Για την αγάπη της Έλενας

Γιασμίνα Χάντρα

Σε κάποιο ξεχασμένο χωριό της μεξικανικής πολιτείας της Τσιουάουα, η Έλενα και ο Ντιέγκο αγαπιούνται από μικρά παιδιά. Ως τη μοιραία ημέρα που η Έλενα βιάζεται μπροστά στα μάτια του έντρομου Ντιέγκο, ανίκανου εκείνη τη στιγμή να αντιδράσει για να τη βοηθήσει. Τα όνειρα της αιώνιας αγάπης τους γίνονται χίλια κομμάτια κι η Έλενα εγκαταλείπει το χωριό για το Χουάρες, μια από τις πιο επικίνδυνες πόλεις της χώρας, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Τα ίχνη της χάνονται και οι περιστάσεις οδηγούν τον Ντιέγκο να φύγει και να την αναζητήσει στην κόλαση της μεγαλούπολης όπου κυριαρχούν η παρανομία, η βία και τα καρτέλ. Ο Ντιέγκο, στην προσπάθειά του να ξαναβρεί τον έρωτα της ζωής του, θα βυθιστεί σταδιακά στη στυγνότητα και στη διαφθορά του Χουάρες και θα έρθει αντιμέτωπος με τους χειρότερους εφιάλτες. Με αφετηρία μια αληθινή ιστορία, ο Γιασμίνα Χάντρα αφηγείται δεξιοτεχνικά ένα σκληρό οδοιπορικό όπου η αθωότητα και η αγάπη παλεύουν να επιβιώσουν μέσα σ’ έναν κόσμο κυριολεκτικά ανελέητο.

15.50

Ξένη λογοτεχνία

Η πτήση του Ίκαρου

Κενό Ρεμόν

Παρίσι, 1896. Ένας συγγραφέας ονόματι Υμπέρ Λυμπέρ ανακαλύπτει σοκαρισμένος ότι ο Ίκαρος, ο πρωταγωνιστής του μυθιστορήματός του, έχει εξαφανιστεί και προσλαμβάνει τον ντετέκτιβ Μορκόλ για να τον βρει, ώστε να μπορέσει να ολοκληρώσει το έργο του. Έχοντας δραπετεύσει από τις σελίδες του χειρογράφου, ο Ίκαρος περιπλανιέται στο Μονπαρνάς, όπου μαθαίνει να πίνει αψέντι και να φλερτάρει, μπλέκοντας σε σπαρταριστές περιπέτειες και αναπτύσσοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα μέσα μεταφοράς. Σύντομα, το χειρόγραφο θα εγκαταλείψουν δύο ακόμα χαρακτήρες με σκοπό να αναζητήσουν τον Ίκαρο, ο οποίος στο μεταξύ έχει βρει δουλειά σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων.

 

17.20