Μεταμορφώσεις
Tα βιβλία επέλεξαν οι:
Τίνα Μανδηλαρά, M. Hulot, Νικόλας Σεβαστάκης, Μιχάλης Μιχαήλ,
Αλέξανδρος Διακοσάββας, Θοδωρής Αντωνόπουλος,
Σταυρούλα Παπασπύρου, Χρήστος Παρίδης, Μαρία Παππά
Η ποικιλία των βιβλίων που προτείνει η LiFO για τον Ιούλιο και τον Αύγουστο έχουν ως κοινή θεματική τη μεταμόρφωση σε όλες της τις μορφές και τις προεκτάσεις.
Το θέμα της μεταμόρφωσης και όλες οι αλλαγές που οδηγούν σε μια νέα κατάσταση απασχολεί τους ανθρώπους από καταβολής κόσμου. Η μεταμόρφωση του ανθρώπινου σώματος εντός των πεπερασμένων ανθρώπινων ορίων ή πέρα από αυτά (φτάνοντας στην απώτατη μεταμόρφωση, που είναι ο θάνατος), η μεταμόρφωση στην ελληνική μυθολογία ως τιμωρία των θεών και η μεταμόρφωση ως σημάδι θεϊκότητας, η μεταμόρφωση ως εξέλιξη ή η συμβολική καφκική μεταμόρφωση γίνονται βασικά στοιχεία στη λογοτεχνία και τη σημαδεύουν με ποικίλους τρόπους από τα πανάρχαια χρόνια. Από τους θεούς του αρχαιοελληνικού πολυθεϊσμού, που το σώμα τους καταλύει τους φυσικούς νόμους (η Αθηνά βγαίνει από το κεφάλι του Δία, η Άρτεμη ξεπετιέται από τη μήτρα της Λητώς και αυτομάτως μεγαλώνει και ξεγεννάει τον δίδυμο αδερφό της, τον Απόλλωνα), μέχρι τις μεταμορφώσεις των θνητών σε ζώα, έντομα και φυτά για να αποφύγουν την κακή τους μοίρα (συνήθως είναι θύματα ενός οργισμένου θεού), η θεϊκή τιμωρία αποκτάει διαχρονική υπόσταση: ο πίθηκος Ξουθ καταδικάζεται να ζήσει έτσι μέχρι να εξιλεωθεί για το έγκλημα που έκανε, ο Γκρέγκορ Σάμσα μετατρέπεται σε τεράστιο σκαθάρι, απομακρυνόμενο από την ανθρώπινη ουσία, και ο Απουλήιος μεταμορφώνεται σε «χρυσό γάιδαρο» σε ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα της δυτικής λογοτεχνίας.
Η μετάβαση σε διαφορετικό φύλο του Ορλάντο στο μυθιστόρημα της Βιρτζίνια Γουλφ και της Κάλι στο Middlesex ή η σπαρακτική αυτοβιογραφία της Μπέττυς, που αναζητάει την ταυτότητά της, είναι μια μορφή χειραφέτησης σε διαφορετική εποχή, όπως και αυτή της Τάρα στη Μορφωμένη, που βιώνει τη δική της μεταμόρφωση μέσα από τη μόρφωση, προσπαθώντας να αφήσει πίσω της τους φονταμενταλιστές γονείς της. Οι αντιφατικές φύσεις του κόμη Δράκουλα, του Γκρίφιν στον Αόρατο Άνθρωπο και του δόκτορα Τζέκιλ και κυρίου Χάιντ παλεύουν, ανώφελα, να ξεπεράσουν το κακό μέσα από μεταμορφώσεις που έχουν απρόβλεπτες συνέπειες.
Το γαϊτανάκι το έρωτα και τα κωμικά μπλεξίματα που προκαλούν οι μεταμορφώσεις είναι το θέμα του Σαίξπηρ στη Δωδεκάτη Νύχτα, ο τρόπος που αλλοτριώνει η εξουσία και μετατρέπει τον καταπιεσμένο σε καταπιεστή είναι το θέμα της Φάρμας των Ζώων, ενώ στον αντίποδα βρίσκεται ο Σιντάρτα του Έρμαν Έσσε, που αναζητά τη βαθύτερη αλήθεια της ζωής μέσα από την πνευματικότητα και την αγάπη.
Βιβλία
Η σπαρακτική αυτοβιογραφική μαρτυρία της Μπέττυς (Ελισάβετ Βακαλίδου) για το πώς ένα αγόρι που γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, με καταπιεσμένη σεξουαλικότητα και βίαια διωγμένο από το χωριό του, κατάφερε να διεκδικήσει τη σεξουαλική του ταυτότητα και να αγωνιστεί για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων είναι ένα συγκλονιστικό χρονικό μιας τρανσέξουαλ που αγωνίζεται μέσα από τη μεταμόρφωση του σώματος να βρει και να πιστέψει στη δική της ταυτότητα. Στο πρώτο της βιβλίο, που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις όταν κυκλοφόρησε το 1980 η Μπέττυ αφηγείται πώς από το αγόρι που έβαλαν στο αναμορφωτήριο οι γονείς του για τριάμισι χρόνια λόγω της ομοφυλοφιλίας του και τις περιπέτειες στην Αμερική, όπου έζησε ως μετανάστης, μεταμορφώθηκε σε τραβεστί που έζησε τη σκληρή πλευρά του δρόμου, λίγα χρόνια πριν υποβληθεί σε εγχείρηση διόρθωσης φύλου και γίνει ‒και ανατομικά‒ γυναίκα.
Βιβλία
Κλασική νουβέλα φαντασίας που βασίστηκε σε έναν εφιάλτη που είχε ο συγγραφέας της. Ο δόκτωρ Τζέκιλ βασανίζεται από την επίγνωση της αντιφατικής φύσης του, όπου δύο διαφορετικές προσωπικότητες, μία του καλού και μία του κακού, συνυπάρχουν και αγωνίζεται να βρει τρόπο να τις διαχωρίσει. Ανακαλύπτει ένα φάρμακο που τον μεταμορφώνει στον βάναυσο κύριο Χάιντ, απορροφώντας όλη την κακή πλευρά του, αλλά έχει απρόβλεπτες συνέπειες: ο κύριος Χάιντ αποκτά όλο και μεγαλύτερη αυτονομία και διαπράττει φρικιαστικά εγκλήματα, «αιχμαλωτίζοντας» σταδιακά τον δόκτορα Τζέκιλ.
Βιβλία
Η ενσάρκωση του ανδρόγυνου που διασχίζει τους αιώνες από τον 16ο έως και τις αρχές του 20ού, που χαρακτηρίστηκε το «μακρύτερο και γοητευτικότερο ερωτικό γράμμα της λογοτεχνίας», είναι μια βιογραφία αλλά και ένα μυθιστόρημα μεταμοντέρνο και φεμινιστικό, μια διαχρονική ιστορία μεταμόρφωσης δημοσιευμένη το 1928, που καταργεί τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία και γράφτηκε για τη Βίτα Σάκβιλ-Γουέστ, φίλη της Γουλφ. Το δεκαεξάχρονο αγόρι που ζει και μεγαλώνει τα χρόνια του Σαίξπηρ υπό την εύνοια της βασίλισσας Ελισάβετ, στα 30 του ξυπνάει έχοντας αλλάξει φύλο και για 300 χρόνια περιπλανιέται ως γυναίκα βιώνοντας την προκατάληψη, διαμαρτυρόμενη για το μεγάλο χάος ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα, τις περιορισμένες ευκαιρίες που έχει μια γυναίκα να διακριθεί λογοτεχνικά, αλλά και για τον αποκλεισμό της από τον έρωτα.
Ελληνική λογοτεχνία
Στη Θεσσαλονίκη της Μεταπολίτευσης ένα αινιγματικό γοητευτικό πλάσμα περιφέρεται στα στενά του Βαρδάρη, ντυμένο με παλιομοδίτικα γυναικεία ρούχα. Το φωνάζουν «Παρτάλι» (η λέξη που χρησιμοποιούν οι Βορειοελλαδίτες για το πολυφορεμένο ρούχο αλλά και τον ξεπεσμένο, τον περιθωριακό) και κανείς δεν γνωρίζει τίποτα γι’ αυτόν. Ο μύθος γύρω από τη ζωή του αλλά και η εμφάνισή του ελκύει δύο φοιτητές της Φιλοσοφικής Σχολής, που σαγηνευμένοι εισβάλλουν ριψοκίνδυνα στη ζωή του ‒ στην πραγματικότητα, όμως, το Παρτάλι είναι εκείνο που εισβάλλει στη ζωή τους και την κατακτάει. Με υπαινικτικές αναφορές σε υπαρκτά πρόσωπα και μυστικά της διανοούμενης Θεσσαλονίκης, το Παρτάλι είναι ένα βιβλίο συγκινητικό και ανθρώπινο, μυστηριώδες και τολμηρό, με την παρενδυσία από ανάγκη ή από επιλογή ως βασικό μοτίβο.
Λέσχη Ανάγνωσης
Η αρχέγονη αντίληψη περί της δύναμης του αίματος και της δοξασίας πως το κακό τρέφεται και γιγαντώνεται με το αίμα, όπως και η μακραίωνη παράδοση γύρω από τον Δράκουλα της Τρανσυλβανίας, αξιοποιούνται από τον Μπραμ Στόκερ στο ομώνυμο αριστούργημά του του 1897. Ο Βρετανός δικηγόρος Τζόναθαν Χάρκερ επισκέπτεται τον κόμη Δράκουλα στον πύργο του στα Καρπάθια Όρη για να τον βοηθήσει να αγοράσει ένα σπίτι στο Λονδίνο. Ο Χάρκερ ανακαλύπτει την τρομακτική αλήθεια για τον κόμη ‒ο οποίος στην αναζήτηση αίματος μεταμορφώνεται σε ένα φρικτό τέρας‒ και μένει φυλακισμένος στον πύργο του όσο ο Δράκουλας ταξιδεύει στην Αγγλία προς αναζήτηση θυµάτων για τον κόσµο των νεκροζώντανων.
Ιστορία
Όλοι οι ελληνικοί μύθοι συγκεντρωμένοι σε δύο τόμους με εξαντλητικά αναλυμένες πηγές και με απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που προκύπτουν από ανθρωπολογική και ιστορική άποψη. Οι μεταμορφώσεις είναι βασικό στοιχείο στους μύθους, ως θεϊκή παρέμβαση για να βοηθηθεί ένας θνητός ή ως τιμωρία, ακόμα και ως ικανοποίηση των ακόρεστων σεξουαλικών ορέξεων του θεού: ο Δίας μεταμορφώνεται σε ταύρο, κύκνο, ακόμα και βροχή για να συνουσιαστεί με γυναίκες και άντρες, μεταμορφώνει την Αταλάντη και τον Μελανίωνα σε λιοντάρια και τον Λυκάονα και τους γιους του σε λύκους, ενώ η Ήρα μεταμορφώνει την Ιώ σε αγελάδα για να την εκδικηθεί για τη σχέση της με τον Δία. Σχεδόν κάθε λουλούδι και φυτό έχει και μια πονεμένη ιστορία μεταμόρφωσης, συνήθως ερωτικής φύσης.
Κοινωνιολογία
Ο διάσημος Γαλλοεβραίος ανθρωπολόγος, ένας από τους μεγαλύτερους διανοητές του 20ού αιώνα και πρωτοπόρος του δομισμού Claude Lévi-Strauss στην κλασική του μελέτη για τον «δρόμο της μάσκας» ανέδειξε τη σχέση της μάσκας με την εξουσία. Ξεκινώντας από τις μάσκες των Ινδιάνων του Βανκούβερ και της Νότιας Αμερικής μελετάει τους μύθους που σχετίζονται με τη μεταμόρφωση και καταλήγει στη σχέση της μάσκας με την εξουσία αρχηγών ή σαμάνων ιερέων.
Κοινωνιολογία
Η εξαιρετική μελέτη του Θάνου Μούρραη-Βελλούδιου πραγματεύεται έθιμα φαλλικά, στα οποία η μεταμόρφωση και η μεταμφίεση παίζουν σημαντικό τελετουργικό ρόλο, κατάλοιπα λατρείας του Διονύσου και της Δήμητρας που επιβίωναν έως τη δεκαετία του ’50 και μερικά επιβιώνουν έως τις μέρες μας, αναμειγνυόμενα με σύγχρονα λατρευτικά έθιμα της Ορθοδοξίας. Ο Θάνος Βελλούδιος ταξίδεψε στα μέρη των εθίμων της ευγονίας που περιγράφει με τους φίλους του που φωτογράφιζαν ‒τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Σουηδό Φιν Στολ και τον Χ. Γουίνσλο‒ μοναδικά τοπικά φαλλικά έθιμα από κάθε περιοχή της Ελλάδας, π.χ. τον Λυδινό, τα Αναστενάρια και τον Καλόγερο, τον Χαροκόπο, τη Γονούσα, το Μπουρρανί, τη Βάβω ή τον Μακαρώνα.
Λέσχη Ανάγνωσης
Θέατρο και Μεταμόρφωση, Προς μία νέα αισθητική του επιτελεστικού
Η πρωτότυπη προσέγγιση της αισθητικής εμπειρίας που επιχειρεί η Έρικα Φίσερ-Λίχτε διατρέχει ένα ευρύ σώμα παραστάσεων και σκηνικών εκφράσεων, αντλώντας παραδείγματα από ιστορικές παραστάσεις, ανάμεσα στις οποίες και ορισμένες από τις σημαντικότερες του αρχαίου δράματος. Πραγματεύεται, επίσης, εκδηλώσεις σύγχρονων περφόρμανς, εξετάζοντας διεξοδικά την καινοτόμο διάσταση των παραστατικών αυτών σκηνικών εκφράσεων, όχι μόνο διατυπώνοντας καίριες παρατηρήσεις αλλά και θεμελιώνοντας ένα ενδιαφέρον θεωρητικό πλαίσιο. Ξεκινά από τους ιστορικούς και εμβληματικούς σκηνοθέτες του παρελθόντος, τον Μέγιερχολντ, τον Κρέιγκ και τον Ράινχαρτ, και φτάνει μέχρι τον Γκροτόφσκι, περιλαμβάνει σημαντικούς δημιουργούς της γερμανόφωνης σκηνής, αναφέρεται στην παγκόσμια θεατρική σκηνή με τη συστηματική αντιμετώπιση έργων του Ρίτσαρντ Σέχνερ ή του Μπομπ Γουίλσον και του Γιαν Φαμπρ και αναλύει έργα του Τζον Κέιτζ και του Γιόζεφ Μπόις.
Λέσχη Ανάγνωσης
Η μεταμόρφωση του ξύλινου κούκλου Πινόκιο σε ένα ξεχωριστό έμβιο πλάσμα με ανήσυχη προσωπικότητα τον κάνει ένα σχεδόν κανονικό παιδί, παρά το ξύλινο σκαρί του. Η περιέργεια και οι σκανταλιές του τον μπλέκουν σε ένα σωρό περιπέτειες, έχοντας κάθε φορά και διαφορετικές τιμωρίες: η μύτη του μεγαλώνει κάθε φορά που λέει ψέματα, αναγκάζεται να χωριστεί από τα πιο αγαπημένα του πρόσωπα, μεταμορφώνεται σε ζώο (ο συγγραφέας του στέλνει τα άτακτα παιδιά στη χώρα της χαράς, όπου μετατρέπονται σε γαϊδούρια), κινδυνεύει να σκοτωθεί από τα χέρια ψεύτικων φίλων και μαθαίνει να επιβιώνει σε κάθε κατάσταση, ακόμα και στην κοιλιά ενός θαλάσσιου κήτους. Στο τέλος, έχοντας αλλάξει από τις δυσκολίες, η Νεράιδα θα τον ανταμείψει, μεταμορφώνοντάς το σε αληθινό παιδί…
Λέσχη Ανάγνωσης
Κωμωδία του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ που γράφτηκε το 1601-1602 ως μέρος της ψυχαγωγίας για το κλείσιμο της περιόδου των Χριστουγέννων. Στο γαϊτανάκι του έρωτα, που περιέχει πολλές μεταμορφώσεις, η Βιόλα και ο δίδυμος αδελφός της Σεμπάστιαν ναυαγούν μετά από τρικυμία και θεωρούν ο ένας τον άλλον πεθαμένο. Η Βιόλα, μεταμφιεσμένη σε αγόρι, μπαίνει στην υπηρεσία ενός τρελά ερωτευμένου δούκα, του Ορσίνο. Αναγκάζεται να γίνει αγγελιοφόρος του έρωτά του προς την Ολίβια, η οποία ερωτεύεται κεραυνοβόλα τη μεταμφιεσμένη Βιόλα που την περνάει για άντρα. Η Βιόλα, ωστόσο, ερωτεύεται τον Ορσίνο, που τη θεωρεί όμως κι αυτός άντρα. Ξαφνικά, θα εμφανιστεί στην Ολίβια ο Σεμπάστιαν, που θα την ερωτευτεί, και, μοιάζοντας με τη Βιόλα, μπλέκει την υπόθεση…
Λέσχη Ανάγνωσης
Η Τάρα, κόρη ενός φονταμενταλιστή Μορμόνου στα βουνά του Αϊντάχο που πιστεύει ότι έρχεται το τέλος του κόσμου, μπαίνει για πρώτη φορά σε τάξη σχολείου στα 17, αγνοώντας ότι έχουν γίνει δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Σύντομα ανακαλύπτει πως η μόρφωση είναι ο μόνος τρόπος για να ξεφύγει από το σπίτι της και ξεκινάει από το μηδέν, προετοιμάζεται για τις εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο, διασχίζει ωκεανούς και ηπείρους και αποφοιτά από το Καίμπριτζ. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν είκοσι χρόνια για συνειδητοποιήσει ότι το παρελθόν είναι «ένα φάντασμα», να αφήσει πίσω της τους γονείς της και να διεκδικήσει, μεταμορφωμένη, την ατομικότητά της.
Λέσχη Ανάγνωσης
Το Middlesex αφηγείται τη συνταρακτική ιστορία της Καλλιόπης Στεφανίδη και τριών γενεών της ελληνοαμερικανικής οικογένειας Στεφανίδη, ένα μεγάλο οικογενειακό μυστικό και την εκπληκτική ιστορία που μεταμορφώνει την Κάλι σε Καλ, έναν από τους πιο τολμηρούς και υπέροχους αφηγητές στη σύγχρονη μυθιστορία. Η Κάλι ξεκινά τη ζωή της σαν κορίτσι, στην εφηβεία της αποκαλύπτει τον ανδρισμό που κρύβει μέσα της και στα δεκατέσσερά της μια χειρουργική επέμβαση ξεκαθαρίζει τα πράγματα: η Κάλι είναι από δω και πέρα Καλ. Απέναντι στο κυρίαρχο δίπολο αρσενικό/θηλυκό και την υποχρέωση να διαλέξει ένα από τα δύο, ώστε να ζήσει με τρόπο κοινωνικά αποδεκτό, η Καλ αρθρώνει ένα άλλο, ολοδικό της αφήγημα πάνω στο φύλο της, ξεφεύγοντας από τις παγίδες του ετεροσεξισμού και αποδεχόμενη την ιδιαιτερότητά της, μια ιδιαιτερότητα ικανή να την κατατάξει στις αποκλίσεις από το φυσιολογικό, καταδικάζοντάς την να ζει ως τέρας ή παρίας.
Λέσχη Ανάγνωσης
Η ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου έκανε γενιές ολόκληρες ιστορικών, πολιτικών αντρών αλλά και καθημερινών ανθρώπων να ονειροπολούν τις περιπέτειές του σε μακρινές χώρες, συντηρώντας τον θρύλο που ο ίδιος καλλιέργησε όσο ακόμα ζούσε. Το Μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου είναι μια μυθιστορηματική βιογραφία στημένη με σπαράγματα του αρχαίου θρύλου, που διαδόθηκε σε πλήθος πόλεων της Ευρώπης και της Ασίας, όπου μεταφράστηκε και διασκευάστηκε και σε τριάντα περίπου γλώσσες. Ως ζωντανό κείμενο δεν έπαψε να μεταμορφώνεται στο πέρασμα των αιώνων, με τη λαϊκή φαντασία να μεταπλάθει τη μορφή του κατακτητή για να τον κάνει να ταιριάζει καλύτερα στα ιδεώδη και τις αξίες κάθε εποχής, απομακρύνοντάς τον ολοένα και περισσότερο από το ιστορικό πρότυπό του. Αυτή την πολυδαίδαλη πορεία μεταμόρφωσης του ήρωα καταγράφει το βιβλίο της Κορίν Ζουανό, δίνοντας μια συνολική εικόνα του μυθιστορηματικού Αλεξάνδρου.
Λέσχη Ανάγνωσης
Η καταγραφή της πορείας ενός ανθρώπου που ψάχνει να βρει τον εαυτό του και τη βαθύτερη αλήθεια της ζωής σε ένα κλασικό βιβλίο που καταλήγει σε έναν παθιασμένο ύμνο της ατομικότητας και της πνευματικής ανεξαρτησίας. Ο Σιντάρτα, εμβληματικό πρόσωπο για τις πρώτες γενιές της ροκ και ιδρυτής της βουδιστικής φιλοσοφίας, αγωνίζεται να δημιουργήσει έναν κόσμο ιδανικό, περνώντας από πολλά στάδια αναζήτησής του: την πλήρη νηστεία, τα αστάθμητα πλούτη, τη μοναξιά, την ηδονή, από το καθαρό μυαλό μέχρι τα άδυτα της φιλοδοξίας, επιτυγχάνοντας την απόλυτη πνευματική μεταμόρφωση.