Κείμενα για ουκ ολίγες βαθιά υποτιμημένες ταινίες, κυρίως από τη δεκαετία του ’70, που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό (γυναικείο και αντρικό), την ερωτική περίπτυξη ή και την ερωτική πράξη καθαυτή, τοποθετώντας τα όλα τούτα εντός του ελληνικού τοπίου (φυσικού ή αστικού). Σε μια εποχή συντηρητική, όπως και να το κάνουμε, είναι η λογοκρισία εκείνη που χαλαρώνει –και επί δικτατορίας και επί μεταπολίτευσης–, ώστε να μπορέσει να επιβιώσει ο ελληνικός κινηματογράφος και οι άνθρωποι που στήριζαν σε αυτόν την επιβίωσή τους (τεχνικοί, αιθουσάρχες κ.λπ.) μετά το βαρύ χτύπημα που του επέφερε η τηλεόραση, δείχνοντας εν ολίγοις όσα δεν μπορούσε να δείξει η TV. Αναδείχθηκαν έτσι νέες ερωτικές περσόνες, σαν εκείνες που υποδύθηκαν η Άννα Φόνσου, η Γκιζέλα Ντάλι, η Δώρα Σιτζάνη, η Ρίτα Μπενσουσάν, η Τίνα Σπάθη, η Ajita Wilson κ.ά., μαζί βεβαίως με τους παρτενέρ τους, τον Θεόδωρο Ρουμπάνη, τον Λευτέρη Γυφτόπουλο, τον Udo Kier, τον Γιώργο Στρατηγάκη, τον Χρήστο Νομικό κ.ά.
Από το βιβλίο δεν απουσιάζουν τα κείμενα και οι πληροφορίες ακόμα και για τον underground ή πειραματικό κινηματογράφο μας, δεν απουσιάζουν οι πρωτοποριακές μουσικές ταινίες, δεν απουσιάζουν και άλλα πολλά, που θα τα ανακαλύψετε σιγά-σιγά.
Από τον πρόλογο του βιβλίου
12 queer ιστορίες που απασχόλησαν τις αθηναϊκές εφημερίδες πριν από έναν αιώνα
H woke ατζέντα του Μεσοπολέμου είναι μια πραγματική ατζέντα για το 2025. Σε κάθε μήνα του έτους αντιστοιχεί μία από τις δώδεκα ιστορίες που αλιεύθηκαν μετά από έρευνα στις αθηναϊκές εφημερίδες του Μεσοπολέμου και έχουν ως ήρωες queer υποκείμενα ή μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας της εποχής. «Οριοφιλία» και «τρανσβεστισμός», «γκαρσόνες», «ανδρογυναίκες» και «αγοροκόριτσα», «ψιμυθιωμένοι νέοι», «ερμαφρόδιτοι» και «τύποι Νικολέτας» είναι οι όροι που πριν από έναν αιώνα όριζαν την ομοφυλοφιλία, την «αρρενοπρέπεια» και «θηλυπρέπεια» και περιέγραφαν τις λεσβίες γυναίκες και τους γκέι άντρες, τα τρανς και τα ίντερσεξ άτομα. Στις σελίδες της παρούσας ατζέντας παρελαύνουν κάποιες ενδεικτικές και αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις που απασχόλησαν τον αθηναϊκό ημερήσιο Τύπο πριν από έναν αιώνα, ιδίως κατά το γύρισμα από τη δεκαετία του 1920 στη δεκαετία του 1930, οπότε και αυτά τα θέματα βγήκαν δυναμικά από την ντουλάπα.
Η συγκομιδή και η δημοσιοποίηση του συγκεκριμένου υλικού αποδεικνύει ότι η ορατότητα και τα δικαιώματα της LGBTQI+ κοινότητας δεν απασχολούν για πρώτη φορά την ελληνική κοινωνία στα μέσα της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, αλλά συνιστούν ένα ζήτημα και ζητούμενο με βαθιά ρίζα και μακρύ παρελθόν που φτάνει σίγουρα μέχρι τα χρόνια του Μεσοπολέμου. Ενώ από μόνη της μια τέτοια έκδοση προσφέρει μια τεκμηριωμένη και πειστική απάντηση στην alt right προπαγάνδα και τις συντηρητικές θεωρίες που αρέσκονται να παρουσιάζουν τη συγκεκριμένη συζήτηση σαν κατασκεύασμα της σύγχρονης εποχής και σαν έξωθεν επιβεβλημένη ατζέντα με κρυφούς και σκοτεινούς σκοπούς. Εκτός όμως από τα συντηρητικά επιχειρήματα που κάνουν λόγο για «woke ατζέντα» κάτι ακόμα που ανατρέπεται είναι η γενικευμένη αίσθηση ότι οι περασμένες εποχές είναι αναγκαστικά ή συλλήβδην οπισθοδρομικές. Ο Μεσοπόλεμος όμως δεν είναι ασπρόμαυρος, αλλά έγχρωμος και, μάλιστα, στα χρώματα του ουράνιου τόξου.
Μακριά από τη λογική του «woke washing», η ανά χείρας έκδοση είναι περισσότερο από οτιδήποτε ένα «μαρτυρολόγιο», μια γενεαλογία και μια προσφορά με πολύ σεβασμό προς τα μέλη της ίδιας της κοινότητας, προκειμένου να εντοπισθούν οι καταβολές και οι ρίζες της μέσα από πραγματικές υποθέσεις και αληθινές ιστορίες ανθρώπων με ονοματεπώνυμα. Συγχρόνως, πρόκειται και για μια περιδιάβαση στις δημοσιογραφικές αφηγήσεις των μεσοπολεμικών εφημερίδων για όσες και όσους αγαπούν την αρχειακή έρευνα και τις ιστορίες που αυτή έχει να μας πει.
Περιεχόμενα
Ιανουάριος: Η «ουδετεροποίησις» των δύο φύλων
Φεβρουάριος: Ο δόκτωρ Χίρσφελντ, οι «ερμαφρόδιτοι» και οι «τρανσβεστισταί»
Μάρτιος: Η Μαίρη Γουλανδρή και η «υπερμοντέρνα λόξα» στα καταγώγια του Πειραιά
Απρίλιος: Αδελφοκτονία «διά λόγους τιμής»
Μάιος: Υποθέσεις παρενδυσίας το 1932
Ιούνιος: Τούλα Βελλιανίτου: είναι άνδρας ή γυναίκα;
Ιούλιος: Ένας παπάς στην τσιμπίδα του Τμήματος Ηθών
Αύγουστος: Λησμονώντας τα ανδρικά τους ονόματα
Σεπτέμβριος: Μια «αντρογυναίκα» στις φυλακές Λευκάδας
Οκτώβριος: Το «σκανδαλώδες ειδύλλιον» με την υπηρέτριά της
Νοέμβριος: Κύμα «γυναικοποιημένων»
Δεκέμβριος: Μια νέα συγκομιδή ψιμυθιωμένων νέων στα ξενοδοχεία της Ομόνοιας
Ο Μαξ είναι ένα αγόρι που γεννήθηκε στο Βερολίνο στις αρχές του εικοστού αιώνα, γιος ενός κακότροπου και βίαιου γουναρά. Ο ίδιος είναι ντροπαλός, εσωστρεφής και ονειροπόλος. Βιώνει έναν χρόνιο φόβο για τα αιλουροειδή και πρώτα απ’ όλα για την ταριχευμένη τίγρη που ο πατέρας του διατηρεί στην αποθήκη του, τρόπαιο ενός κυνηγιού στην Ινδία. Εκεί, περνάει τον περισσότερο χρόνο του, κάνοντας όνειρα να ταξιδέψει σε μακρινές χώρες – και εκεί αρχίζει μια σχέση με την παντρεμένη υπάλληλο του καταστήματος, τη Φρίντα.
Όταν ο σύζυγος της ερωμένης του, μέλος των Ναζί, ανακαλύπτει τη σχέση και καταγγέλλει τον Μαξ στην Γκεστάπο, ο Μαξ αναγκάζεται να φύγει κρυφά για το Αμβούργο, όπου επιβιβάζεται σε ένα φορτηγό πλοίο με προορισμό τη Βραζιλία. Το ταξίδι του θα πάρει αναπάντεχη τροπή και ο ίδιος θα βρεθεί αντιμέτωπος με τους χειρότερους εφιάλτες του.
