Ευκλείδης Τσακαλώτος

Κοινός τόπος είναι ότι, αν θέλουμε να αποτρέψουμε την άνοδο της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς, χρειαζόμαστε λύσεις στα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων προκειμένου να αφαιρέσουμε την καύσιμη ύλη αυτής της τάσης. Φτάνει αυτό; Το επιχείρημα του βιβλίου είναι ότι δεν φτάνει. Οι άμεσες λύσεις στους χαμηλούς μισθούς ή στη στεγαστική κρίση χρειάζεται να συνδεθούν με ένα αφήγημα για βιώσιμες κοινωνίες, ώστε να ξαναβρεθεί το νήμα της προοδευτικής προοπτικής.

Παραδόξως, η κλιματική κρίση αναδεικνύει τους τρεις κύριους άξονες ενός νέου αφηγήματος – παραγωγή, αναδιανομή και δημοκρατία. Η κλιματική κρίση δεν αντιμετωπίζεται χωρίς αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μοντέλου, ούτε χωρίς καταπολέμηση των ανισοτήτων. Οι “συλλογικές λύσεις” δεν είναι άπιαστο όνειρο: αντίθετα, είναι απολύτως αναγκαίες για την αντιμετώπιση των προκλήσεων. Πρέπει να εστιάσουμε και πάλι σε όλα αυτά που αφορούν όλους μας, σε όλα αυτά που πρέπει να γίνουν αντικείμενο συλλογικής επιθυμίας, συλλογικής βούλησης, συλλογικών αποφάσεων.

Τα τρία κεντρικά κεφάλαια του βιβλίου -Ανισότητες, Πράσινο και Τεχνολογία- σκιαγραφούν βασικούς πυλώνες μιας βιώσιμης κοινωνίας. Στο πρώτο κεφάλαιο -Ισχύς-, υποστηρίζεται ότι η πορεία εφαρμογής του αφηγήματος βασίζεται σε μια ριζική μεταστροφή ισχύος υπέρ του κόσμου της εργασίας και όχι μόνο. Στο τελευταίο -Εκπροσωπήσεις- [το οποίο συγγράφομε μαζί με τον Χριστόφορο Παπαδόπουλο], εξετάζεται η πολιτική της εκπροσώπησης μιας νέας κοινωνικής πλειοψηφίας.

Είκοσι χρόνια μετά τις Αξίες και την Αξία της Αριστεράς, γράφω και πάλι ένα βιβλίο για την Αριστερά. Αυτή τη φορά, όχι σε συνθήκες νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας, αλλά σε ένα πολύ ρευστό πλαίσιο με πολλούς κινδύνους. Υπάρχει η ίδια ελπίδα ότι οι αριστερές αξίες μπορούν να μετατραπούν σε εφαρμόσιμες πολιτικές για ένα βιώσιμο μέλλον· η ίδια αυτοπεποίθηση ότι τα επιχειρήματα -αν και, ίσως, όχι καθοριστικά- μπορούν να κάνουν τη διαφορά· η ίδια πεποίθηση ότι οι άνθρωποι, υπό τις κατάλληλες συνθήκες, μπορούν να λύσουν συλλογικά τα προβλήματά τους.